قۇوولموش وە لاعنتلنمیش شەیطاندان آللاها سئغئنئرئم. بنی تربیە أدن راببیم نە دە گۆزل تربیە أتمیشتیر. بۆتۆن کؤتۆلۆکلرین آناسئ وە اینسانئن آپآچئق دۆشمانئ شەیطان، حایات تجرۆبەسی اۇلمایانا آما اؤگرتمنی آللاە اۇلان ایلک اینسانلارئ آللاە ایلە آلداتمئشتئر. آدم وە أشی، شەیطان ایلە عاینئ سوچو، “غای” سوچونو ایشلەمیش، مکانلارئندان هر ایکیسی دە قۇوولموشتور. یاپتئغئ حاطادان دؤنمەین وە گرکچە اۇلاراق؛ “یاراتانئن کندیسینی آزدئردئغئنئ” (آعراف سورەسی؛ 16) بلیرتن شەیطان، گۆناهئندا ائصرار أتمیشتیر.
عینادئ وە غورورو شەیطانئ، لاعنتلنەرک ماقامئندان دا قۇوولماسئنا سبب اۇلموشتور. کندی عاقلئنجا، اینسان یاراتئلماسایدئ اۇ حالا جننتتە اۇلاجاقتئر. اۇرتادا بۆیۆک بیر حاطا واردئر. بو حاطا دا اینسانئن اۇلمالئدئر. آللاهئن اینسانا أبدی دۆشمانئنئزدئر دەدیگی شەیطان دا اینسانئ کندیسینە أبدی دۆشمان اۇلاراق بلیرلەمیشتیر. کیبرینە ینیک دۆشن شەیطان؛ دۆشمانئ حیلە وە دسیسەلرلە یۇلدان چئقارمئش وە سوچونا اۇرتاق أتمیشتیر. بونون ایچین دۇغرو یۇلون اۇرتاسئندا اۇتورموش وە اینسانئ دۇغرولارلا قاندئرمئشتئر.
یاپتئغئ حاطایئ فارق أدن وە بو فارق أدیشلە حاطاسئندا ائصرار أتمەییپ عاف دیلەین آدم ایسە آللاە طارافئندان عاففەدیلمیش، لاکین راحاتئ بۇزولموشتور. أشی ایلە برابر حاطالارئنئن جزاسئنئ چکمک ایچین چالئشماق وە غایرت أتمک زۇروندا قالمئشتئر. (آعراف سورەسی؛ 24-23)
دۆنیایا ماجرا اۇلسون دییە اینمەدیلر؛ شەیطان، آدم وە أشینین بیربیرلرینە دۆشمان اۇلاراق یریۆزۆنە اینمەلرییلە اینسان اۇغلونون دا مشاققاتلی دۆنیا حایاتئ باشلامئشتئر. گۆنلر آیلارئ، آیلار یئللارئ، یئللار عاصئرلارئ گریدە بئراقمئش، آدم اۇغلو شەیطانئن حیلەلری ضایئف اۇلدوغو حالدە (نیسا سورەسی؛ 76) هر زامان توزاغئنا دۆشمۆشتۆر.
اینسان؛ بیرچۇق ایقاضا وە اویارئیا راغمن حاق تعالانئن قۇیدوغو قوراللارئ گؤز آردئ أتمیش وە هر زامان آلدانمئشتئر. چۇق قازانماق، داحا فاضلا رفاە ایچیندە اۇلماق، داحا فاضلاسئنا صاحیب اۇلماق، اۇتۇریتەسینی گنیشلتمک، سؤزۆنۆ دینلتمک، داحا اوزون یاشاماق اوغرونا نیجە جانلارا قئیمئشتئر. بو آلدانئشئن فارقئندا اۇلانلار آدم گیبی تؤوبە أتمیشلر لاکین حایاتئن سئقئنتئلارئنئ حیسسەتمیشتیر.
بو آلدانئش حیکایەسینی نیجە آحمدلر، محمدلر، ماحمودلار، عایشەلر، فاطمالار یاشادئلار وە حالا دا یاشئیۇرلار. “موتلو أدەجگیم وە موتلو اۇلاجاغئم” حایالی ایلە قورولان نیجە یووالار یاپئلان یانلئشلاردا ائصرار أدیلمەسی وە عینادلاشمالار یۆزۆندن بۇزولدو وە بۇزولمایا دا دوام أدییۇر.
سلین وە گؤکحانئن أولیلیکلری بو حیکایەلردن سادەجە بیرییدی. بوندان اۇن بش یئل اؤنجە أولیلیکلری بۆیۆک بیر سەوگییلە باشلامئشتئ. بۆیۆک حایاللرلە گیردیکلری کۆچۆک أولرینە دۇغان هر ببک حوضور گتیرمیشتی. لاکین آشئرئ آرزولار وە ایستکلر بو حوضورون اۆزەرینی اؤرتتۆ. کۆچۆک أو یتمەمەیە باشلادئ. داحا بۆیۆک أو وە داحا گۆزل آرابایا صاحیب اۇلما آرزوسو راببیمین بیرچۇق ایقاضئنا راغمن کرەدی ایلە أو آرابا آلمایا ایتتی. هیچىیر زامان قالبلری فتوا ورمەمیشتی آما بیرچۇق حۇجا (!) کندیلرینی دە اؤرنک گؤسترەرک “اۇلور” دەمیشلردی.
سلین دە گؤکحان دا بیلگیسیز وە اینانچسئز کیشیلر دگیللردی. ایکیسی دە قاچ دفعا حاتیم ایندیرمیشلر وە بیرچۇق درسلرە قاتئلمئشلار، بیرچۇق کیتاب اۇقوموشلاردئ. سلین دە گؤکحان دا بیر جامیعدە آکتیف چالئشمالار یاپان گؤنۆللۆ کیشیلردی. فائیض حاققئنداکی کسین اویارئیئ، آللاە وە رسولۆنۆن اۇ کیشییە وە اۇ عائیلەیە دۆشمان اۇلاجاغئنئ، أودەکی حوضورا بۆیۆک أتکی یاپاجاغئنئ، أوین برەکتینی گؤتۆرەجگینی چۇق ایی بیلییۇرلاردئ. قاچ سفرلر آیتی اۇقویوپ “اۇلاماز” دەمیشلردی.
اۇقودوقلارئ أثرلردن بیریندە دە شو بیلگیلر واردئ: “فائیض یاساغئنئن حیکمتی؛ فائیضین تۇپلومداکی بۆتۆن اینسانلارا ماددی-ماعنەوی هر آچئدان قۇرقونچ ضارارلار یاشاتماسئدئر. بۆتۆن اینسانلارا دەدیک. چۆنکی حض. پەیغامبر: “اینسانلار اؤیلە بیر دەورە اولاشاجاق کی، اۇ زاماندا ریبا یەمەین قالمایاجاق. اؤیلە کی، (دۇغرودان) اۇنو یەمەینە بیلە اۇنون تۇزو ایصابت أدر.” (نسایی) بویوراراق فائیضین، سادەجە آلانلارئ یاحود ورنلری دگیل، گچرلیلیک قازاندئغئ تۇپلومداکی تۆم اینسانلارئ أتکیلەیەجگینی حابر ورمیشتیر.
دفعالارجا گلگیتلر یاشامئشلاردئ. لاکین لۆکس یاشاما آرزوسو باسقئن گلدی. وە سۇنوندا توتقولارئنئن أسیری اۇلموش اۇلاراق هر ایکیسی دە اۇنای ورەجک وە آصلا اؤدەمەیەجکلری بیر مبلاغئن آلتئنا ایمضالارئنئ آتاجاقلاردئ.
اؤنجەلری هر شەی یۇلوندایدئ. سلین أودە اۆچ چۇجوغونون أگیتیمی ایلە ایلگیلنییۇر، جامیعدەکی چالئشمالارئنئن یانئندا یاورولارئنئ اۇقولا، سپۇرا چشیتلی آکتیویتەلرە گؤتۆرۆیۇردو. زامانلا اؤدنەمەین اۇقول وە آکتیویتە ماصرافلارئ، کرەدی بۇرچلارئندان دۇلایئ قارشئلانمایان ایستکلر سلینین دە چالئشماسئنا سبب اۇلاجاقتئ. سلینین چالئشماسئ، أوە یۇرغون گلمەسی؛ اؤنجەلیکلە جامیع فاعالیەتلرینی دوردورماسئنا، أوینی، أشینی، چۇجوقلارئنئ ایهمال أتمەسینە وە سۇرونلارئن بۆیۆمەسینە سبب اۇلاجاقتئ. سودان سببلرلە قاوغالارئن بۆیۆمەسینە، قاپئلار چارپئلاراق گؤکحانئن أودن اوزاقلاشماسئنا، سلینین دە بونالئما گیریپ سۇلوغو دۇکتۇردا آلماسئنئ گرکلی قئلاجاقتئ. دۇکتۇرون وردیگی دپرسیۇن عیلاجلارئ دورومو داحا واحیملشتیرەجک، سلینی چکیلمز قئلاجاقتئ.
سلینین گؤکحانئن آرتئق قۇجامان بیر أولری، سۇن مۇدل ایکی آرابالارئ واردئ. آنجاق بونون یانئندا بۆیۆمۆش ایلگی ایستەین وە أللریندن قایماق اۆزەرە اۇلان اۆچ تانە گنچ چۇجوقلارئ، سۇرونلارئن اۆست اۆستە یایئلدئغئ یئقئلماق اۆزەرە اۇلان أولیلیکلری وە زامان دارلئغئندان دۇلایئ ایهمال أتتیکلری قالبی قئرئق آننە-بابالارئ وە یاقئنلارئ واردئ…
بو حیکایە نە سۇن وە نە دە ایلک اۇلاجاقتئر. آشئرئ دۆنیا آرزوسو وە تک دۆنیالئ بیر حایات یاشاماق اینسانئ اینسانلارئ هر زامان یانلئش یاپمایا ایتەجک وە بو حایاتلارئن سۇنو هر زامان سۇنو حۆسران اۇلاجاقتئر.
