اؤن سؤز
عالملرین راببی اۇلان آللاها حامد، آللاهئن رسولۆ وە سۇن نبیسی موحاممدە صالات وە سلام اۇلسون.
قورئانا گؤرە نبی وە رسول قاوراملارئنئ اینجەلەین وە حادیث-سۆننت مسئەلەسینی دە عاینئ باغلامدا ألە آلان بو کیتابئمئز اۇلدوقچا یۇغون بیر ایلگی گؤردۆ. گرک یورت ایچیندن گرکسە یورت دئشئندان چۇق اۇلوملو تپکیلرە موحاطاب اۇلدوق. موحتلیف دیللرە ترجۆمە طالبی آلدئق. گؤستریلن بو ایلگی چرچیوەسیندە کیتابئمئزئن ایچریگینی چشیتلی واقئف وە درنکلردە آنلاتما فئرصاتئ بولدوق. باعضئ اؤزگۆن تلەویزیۇن پرۇگراملارئنا قۇنوق أدیلدیک. عاینئ شکیلدە بو پرۇگراملاردا دا ایچریگینی مۆذاکرە أتمە شانسئ یاقالادئق.
تۆم بو سۆرچ بۇیونجا موحاطاب اۇلدوغوموز موحتلیف سۇرولار وە اؤزللیکلە دە کیتابئن باعضئ بؤلۆملرینە گؤستریلن اؤزل ایلگی ایکینجی باسقئدا باعضئ بؤلۆملری گنیشلتمەمیزە وسیلە اۇلدو. بو آماچلا کیتابئن تۆم بؤلۆملرینی عیلمی چەورەلردە تکرار مۆذاکرە أتتیک. ایحتیاج دویولان باعضئ بؤلۆملری، عیلاوە دلیللرلە زنگینلشتیردیک. یترینجە دلیللرین بولوندوغو باعضئ بؤلۆملردە ایسە عیلاوە ایضاحلاردا بولوندوق. بؤیلەجە کیتابئمئز (اؤزللیکلە یۇغون ایلگی گؤرن باعضئ بؤلۆملری) هم دلیل سایئسئ هم دە ایضاحلار باقئمئندان داحا دا زنگینلشمیش اۇلدو.
آصلئندا کیتابئمئزئن آنا قۇنوسونو تشکیل أدن “نبی وە رسول” قاوراملارئ حاققئندا یترینجە آیت (ذاتن) ذیکرەدیلمیشتی. آما موحاطاب اۇلدوغوموز باعضئ سۇرولار، بیزە باعضئ حوصوصلارئن بیرآز داحا ایضاحا موحتاج اۇلدوغونو گؤستردی. یاپتئغئمئز بو عیلاوە ایضاحلار سایەسیندە آنلاشئلامایان (وە /وەیا چلیشکیلی اۇلدوغو ظاننەدیلن) باعضئ حوصوصلار -بیزە گؤرە- داحا دا آچئق حالە گلدی. آما تاقدیر ألبتتە کی اۇقویوجولارئمئزئندئر.
آصلئندا “نبی وە رسول” قۇنوسونداکی آیتلر ذاتن آپآچئقتئر. بونلارئن ایضاحا ایحتیاجئ یۇقتور. آما بو ایکی کلیمە قورئاندا هیچ بولونمایان بیر کلیمە ایلە یاعنی “پەیغامبر” کلیمەسی ایلە ترجۆمە أدیلدیگی ایچین (ماعالأسف) قورئانئن بو آپآچئق آیتلری گؤلگەلنمیش وە بو ایکی قاورام دا عاصئرلاردئر “پەیغامبر” شکلیندە آلغئلانمئشتئر. بیر باشقا ایفادە ایلە سؤیلەرسک، قورئانداکی “نبی وە رسول” قاوراملارئ (عادتا) یۇق اۇلموش، بونون یرینە “پەیغامبر” قاورامئ اؤن پلانا چئقمئشتئر. اۇیسا قورئاندا “پەیغامبر” دییە بیر کلیمە /قاورام بولونمویۇر. حاتتا تۆرکچەدە داحی یۇقتور. آما بونا راغمن “نبی وە رسول” کلیمەلری تۆم مئاللرە “پەیغامبر” شکلیندە آقتارئلدئغئندان، بو ایکی کلیمە آراسئنداکی چیزگی قایبۇلموش /گؤلگەلنمیش وە داحا دا اؤنملیسی قورئانئن “نبی موحاممد” ایلە “رسول موحاممد” قاوراملارئنا یۆکلەدیگی موحتشم فارقلار اۇرتادان قالقمئشتئر. نە وار کی بو اۇلومسوز دوروم سادەجە تۆرکچە “مئال-تفسیر” ایچین دگیل، عارابچا “تفسیر” ایچین دە گچرلیدیر. زیرا اینجەلەیەبیلدیگیمیز قادارئیلا، تۆم عارابچا تفسیرلر دە “نبی وە رسول” کلیمەلرینی عاینئ شکیلدە “پەیغامبر” اۇلاراق آلغئلامئشتئر. آما (آللاها شۆکۆرلر اۇلسون کی) ایلک نازیل اۇلدوغو اۇریژینال حالییلە بیزە اینتیقال أدن قورئان لافظئ سایەسیندە، بیزلر بو حوصوصو فارق أدەبیلییۇر وە آیتلردەکی “نبی وە رسول” قاوراملارئنئ گؤرەبیلییۇروز. بو دوروم، ایلاهی قۇروما آلتئندا (تواتۆرن) بیزە اینتیقال أدن قورئان لافظئنا صادئق قالمانئن نە قادار حایاتی بیر اؤنمە صاحیب اۇلدوغونو (بیر کز داحا) گؤسترمیشتیر.
شونو راحاتلئقلا سؤیلەیەبیلیریز؛ دین قۇنوسونداکی ایحتیلافلارئن تمل نەدنی، لافظئ دیققاتە آلمادان یاپئلان ترجۆمەلرین قورئانئ گؤلگەلەمیش وە بؤیلەجە دە آیتلردەکی نبی-رسول فارقئنئن گؤرۆلەمەمیش اۇلماسئدئر. قورئانئن اۆزەریندەکی بو گؤلگە، قالدئرئلدئغئ تاقدیردە (کی بونون ایچین یاپئلماسئ گرکن شەی، آیتلری لافظئنا صادئق قالاراق اۇقوماقتان عیبارتتیر) تمل ایحتیلافلارئن تۆمۆ اۇرتادان قالقاجاقتئر. بو جۆملەمیزین آبارتئلئ بیر ایددیعا اۇلمادئغئ (اینشاللاە) کیتابئمئزئن ایلگیلی بؤلۆملری اۇقونونجا آنلاشئلاجاقتئر.
بیزیم بو چالئشمادا یاپتئغئمئز دا (تمل اۇلاراق) بوندان عیبارتتیر. بیز بو آماچلا، ایچیندە “نبی وە رسول” کلیمەلری گچن اۆچ یۆزە یاقئن آیتی، لافئظداکی “نبی وە رسول” کلیمەلرینە دیققات أدەرک اۆزل اۇلاراق اۇقودوق /اینجەلەدیک. آردئندان قۇنویو ایضاح أتمەیە یتەجک قادار (اؤرنک) آیتی عارابچا وە تۆرکچەسی ایلە بیرلیکتە (ایلگیلی باشلئقلار آلتئندا تاصنیفلەیەرک) کیتابئمئزا آلدئق. آما بونون ایچین بیر شەیە دیققات أتتیک؛ آیتلردەکی “نبی وە رسول” کلیمەلرینین هیچبیرینی آصلا “پەیغامبر” دییە ترجۆمە أتمەدیک. بو کلیمەلری لافئظدا اۇلدوغو حالییلە (ترجۆمە أتمەدن، عاینن) مئالە آقتاردئق. بؤیلە یاپئنجا دا قورئانئن اۆزەریندەکی گؤلگەلرین قالقتئغئنئ وە آیتلرین (ذاتن) آپآچئق اۇلان حۆکۆملرینی (بیز دە) گؤرمۆش اۇلدوق.
تاعقیب أتتیگیمیز بو یؤنتمی، هرکس گۆوندیگی بیر مئال اۆزەریندە بیذذات کندیسی تاطبیق أدەبیلیر. بؤیلەجە هرکس، هم “نبی وە رسول” آراسئنداکی فارقئ بیذذات کندیسی گؤرمۆش، هم دە کیتابئمئزئن تزینی تست أتمیش اۇلور. اۆستەلیک بونون ایچین قورئانئن باشتان سۇنا قادار اۇقونماسئ دا گرکمییۇر. بو آماچلا سادەجە آحزاب سورەسینین اۇقونماسئ وە حاتتا بو سورەنین 28-40 آراسئنداکی آیتلرینین اینجەلنمەسی /اۇقونماسئ بیلە یترلی اۇلابیلییۇر.
اؤنردیگیمیز بو یؤنتمی تاطبیق أدەرک (وە /وەیا کیتابئمئزئ اۇقویاراق) قۇنویا واقئف اۇلان وە آردئندان دا قۇنو ایلە ایلگیلی موحتلیف سۇرولار یؤنلتن، قۇنویو بیزیملە مۆذاکرە أدن وە حاتتا بیزیم فارق أدەمەدیگیمیز باعضئ آیتلری دیققاتیمیزە سونان قئساجا موحتلیف ألشتیری وە اؤنریلرلە کیتابئمئزئن زنگینلشمەسینە وسیلە اۇلان تۆم دۇستلارئما (اۇقویوجولارئمئزا) تشککۆر أدریم. بو وسیلە ایلە ینی ألشتیری وە قاتقئلارا دا آچئق اۇلدوغوموزو تکرار حاطئرلاتماق ایستەریم. بو باغلامدا عیلیمدە درینلشمیش اۇلماسئنا راغمن تواضوع گؤسترەرک کیتابئمئزئ اۇقویان وە شەوقیمیزی آرتتئراجاق شکیلدە قاتقئ سونان سایغئدگر حۇجالارئمئزا دا آیرئجا تشککۆر أدریم. طابیعی کی ایکینجی باسقئنئن تاصحیحی وە میزانپاژئ ایچین أمک صارف أدن تۆم سۆلەیمانیە واقفئ چالئشانلارئنا دا تشککۆر أدریم.
راببیم، بو کیتابئمئزئ (آصئل اۇلان) کندی کیتابئنئن اۇقونماسئ ایچین بیر وسیلە قئلسئن… بیزی، کیتابئ اۆزەریندە تذککۆر، تدببۆر، تفککۆر، تعاققول وە تفاققوە أدنلردن أیلەسین… بو کیتاب وسیلەسییلە یاپتئغئمئز چالئشمالارئمئزئ دا “عاملی صالیح” اۇلاراق قابول بویورسون… وە داحی تۆم فیعیللریمیزین دە “عاملی صالیح” اۇلماسئنئ ناصیب أتسین…
