آدمە سجدە أتمەمەسینین عاقابیندە شەیطانا؛ “سنی ایطاعاتتن آلئقۇیان نەدیر؟” سۇروسونا؛ آزدئرانئن آللاە اۇلدوغونو دیلە گتیرەرک کندی عاقلئنا اویان جوابئ گؤرمەییپ عاینئ مانطئغئ بیز دە سۆردۆرمۆشۆز.
“… بن اۇندان داحا اۆستۆنۆم. چۆنکی بنی آتشتن یاراتتئن، اۇنو چاموردان یاراتتئن.” (آعراف؛ 12)
راببیم راحمتینی اۆزەریندن أکسیک أتمەسین؛ جانئم آننەم شؤیلە دەر:
“سوچ کیرلی بیر گؤملکتیر، اۇنو دا کیمسە گییمک ایستەمز.”
بو گرچگی چۇق کیمسە گؤرمەییپ اۆزەرینی اؤرتتۆ.
سوچونو گؤرۆپ اۆزەرینە آلان ایسە ایکی جیهاندا قورتولدو.
پکی، بو قورتولوش هر شەیی أسکی حالیندە بئراقتئ مئ؟ عاجابا ایشلنن سوچون قارشئلئغئ اۇلاراق جزا وریلمەدی می؟
حاق تعالا هیچبیر سوچون قارشئلئقسئز اۇلمایاجاغئنئ، بیر عاففئن اۇلدوغونو لاکین هر سوچون ماحرومیەت دۇغوردوغونو باقارا سورەسیندە شو شکیلدە بیزە دویوردو:
دەدیک کی: “حپینیز جننتتن اینین!” (باقارا؛ 38)
هر سۇروملولوغون فارقئندا اۇلوپ اۇ دۇغرولتودا یاشاماق بیر مۆکافات گتیریرکن، هر بۇش ورەرک یاپئلان سوچلار دا جزایئ حاق أتتیرمیشتیر. قئصاصا قئصاص حاق اۇلموشکن، قئصاصتا دا حایات اۇلدوغو دیلە گتیریلمیشتیر.
آصئل مسئەلە یاپئلان هیچبیر اییلیگین قارشئلئقسئز قالمایاجاغئ وە کؤتۆلۆگۆن دە یانئنا آصلا کار قالمایاجاغئدئر.
دەمک کی بۆتۆن مسئەلە؛ دۇغرو سؤزلۆ اۇلماق، یۆزۆمۆزۆ فئطرات دینی اۇلاراق یاراتتئغئ دۇسدۇغرو دینە چەویرەرک، ایچیمیزدەکی بولوندوردوغوموز غایبا اینانماق وە بیزی ایمتیحان اۇلماق ایچین یاراتتئغئنئ سؤیلەین راببیمیزین سؤزلرینە قولاق ورمک:
ساقئن، کندیلرینی دنەمک ایچین بیر کسیمی فایدالاندئردئغئمئز دۆنیا حایاتئنئن چکیجیلیگینە گؤزلرینی دیکمە! راببینین نیعمتی هم داحا یارارلئ، هم دە داحا قالئجئدئر. (طاها؛ 131)
راببیمیز دوامئندا گلن آیتتە دە بونون ناسئل باشاراجاغئمئزئن یۇلونو بیزە اؤگرتمکتەدیر:
عائیلەنە نامازئ أمرەت، کندین دە اۇنا صابئرلا دوام أت! سندن رئزئق ایستەمییۇروز؛ (عاکسینە) بیز سنی رئزئقلاندئرئیۇروز. گۆزل سۇنوچ تاقوا ایلەدیر. (طاها؛ 132)
قوللوغوموزون گؤسترگەسی وە أن بۆیۆک ذیکیر اۇلان نامازئمئزدا حاق تعالانئن بیزە دۇغرو یۇلو گؤسترمەسینی، نیعمت وردیکلرینین یۇلوندان آیئرماماسئنئ، غاضابا اوغرایانلاردان وە ساپئتانلاردان اۇلمامائزئ، بیزلری عاففەتمەسینی وە قۇروماسئنئ، دۇسدۇغرو یۇلدا قالمامئزئ دیلییۇروز.
دوعالارئمئزا جواب نیتەلیگیندە اؤنۆمۆزە آچتئغئ کیتابئنئن ایلک آیتلری قارشئمئزا شو شکیلدە چئقئیۇر:
ألیف، لاف، میم! کیتاب بودور؛ ایچیندە شۆبهەیە یر یۇقتور. کندینی قۇرویانلار ایچین رهبردیر. (باقارا؛ 1-2)
دەمک کی بۆتۆن مسئەلە بیزیم ساقئنمامئز وە آرئنمایئ ایستەمەمیزدیر. ایکی سچەنک آراسئندا قالئندئغئندا، سۇنوندا دۆنیا منفاعاتلری ایلە ترس دۆشسە دە، سچیمینی حاقتان یانا یاپانلاردان اۇلماقتئر.
آرئنمایئ ایستەینلر وە بو یۇلدا غایرتلی اۇلانلارا، جنابئ حاققئن سؤزلری هر زامان تەثیر أدەجکتیر. چۆنکی اۇنلار راحمانئن گؤندردیگی رسوللرە اویانلاردئر.
أی آدم اۇغوللارئ! سیزە کندی ایچینیزدن آیتلریمی آنلاتاجاق رسوللر گلیر دە، کیم (اۇنلارا قارشئ گلمکتن) ساقئنئر وە کندینی ائصلاح أدرسە، اۇنلارا قۇرقو یۇقتور وە اۇنلار اۆزۆلمەیەجکلردیر. (آعراف؛ 35)
گلین؛ سۇن پیشمانلئغئن هیچبیر فایدا ورمەدیگی، عاذاب ایلە قارشئ قارشئیا قالانلارئن؛ “کشکە تۇپراق اۇلسایدئم” دیەجگی وە بۇرچلولارئن بۇرجونو اؤدەدیگی “اۇ گۆندە” پیشمان اۇلماماق وە بۇرچلارئمئزئ تام ورمک ایچین أل ألە ورەلیم. فئطرات دینینە گیریپ ایچیمیزدن گلن سسی دویالئم. آللاە قاتئندا باشقا گچرلیلیگی اۇلمایان آللاهئن دینینە سئمسئقئ سارئلالئم وە دۆنیالئق قایئبلارئن پشیندە اۇلمادان، بۆتۆن قۇرقولارئمئزئ ینیپ سادەجە آللاەتان ساقئناراق، اۇنا یؤنلەرک حایرا چاغئران گروبون ایچیندە اۇلالئم وە قورتولوشا أرەلیم. وە آللاهئن دینینی آللاەتان وە رسولۆنۆن اؤرنک حایاتئندان اؤگرنەلیم:
أی ایمان أدنلر! آللاەتان قۇرقون وە آنجاق مۆسلۆمانلار اۇلاراق جان ورین.
حپ بیرلیکتە آللاهئن ایپینە سئمسئقئ یاپئشئن؛ پارچالانمایئن! آللاهئن سیزە اۇلان نیعمتینی حاطئرلایئن. حانی سیزی بیربیرینیزە دۆشمان کیشیلر ایدینیز دە اۇ گؤنۆللرینیزی بیرلشتیرمیش وە اۇنون نیعمتی سایەسیندە قاردش کیمسەلر اۇلموشتونوز. یینە سیز، بیر آتش چوقورونون تام کنارئندا ایکن اۇرادان دا سیزی اۇ قورتارمئشتئ. ایشتە آللاە سیزە آیتلرینی بؤیلە آچئقلار کی دۇغرو یۇلو بولاسئنئز.
سیزدن حایرا چاغئران، اییلیگی أمرەدیپ کؤتۆلۆگۆ منەدن بیر تۇلولوق بولونسون. ایشتە اۇنلار قورتولوشا أرنلردیر. (آلی عیمران؛ 102-104)
