آتالار: “نە أکرسن اۇنو بیچرسین، نە وریرسن اۇنو آلئرسئن،” دەمیشلردیر. اییلیگین قارشئلئغئ اییلیکتن باشقا بیر شەی دگیلدیر.
“اییلیک دە أشیت دگیلدیر، کؤتۆلۆک دە. سن کؤتۆلۆگۆ أن گۆزل اۇلان حارەکتلە ساو! اۇ زامان گؤرۆرسۆن کی، سنینلە کندیسی آراسئندا دۆشمانلئق اۇلان بیر کیمسە، سانکی یاقئن جاندان بیر دۇست اۇلوورمیشتیر.
بو (کؤتۆلۆگۆ اییلیکلە اؤنلەمە اؤزللیگینە) آنجاق صابرەدنلر قاووشتورولور. آیرئجا بونا (ثوابتان) بۆیۆک پای صاحیبی آلاندان باشقاسئ قاووشتورولماز.
أگر شەیطاندان بیر فیتنە (وسوسە) سنی دۆرتر (دە ایی حالدن اوزاقلاشتئرئرسا) همن آللاها سئغئن! چۆنکی اۇ، حاققئیلا ایشیتن وە بیلندیر.” (فوصصیلت سورەسی؛ 34-36)
بەیاض ایلە سیاە نە قادار آیرئ ایسە، اییلیکلە کؤتۆلۆک دە اۇ قادار آیرئدئر. کۆچۆجۆک چۇجوق بیلە سەونی سەومییۇر مو؟
سەوگیلرین اوجوزلادئغئ، عاشقئن چوقورا دۆشتۆگۆ، دۆنیایا دا یالان دەنیلدیگی گۆنۆمۆزدە دۇستلوقلار آرقاداشلئقلار ینیدن دیریلتیلملیدیر.
یاپئلان حاقسئزلئقلارئن عاینئسئیلا قارشئلئق وریلدیگیندە یاپئلان حاطانئن آنلاشئلمایاجاغئ بیلینملیدیر. یانلئشا میثلی ایلە قارشئلئق ورمک، سینیرلنەرک یانلئش کلیمەلر قوللانماق حاطانئن تلافیسینی زۇرلاشتئرئر.
آغئزدان چئقان سؤزلر، یایدان چئقان اۇق میثالیدیر. گرییە دؤنمز. هلە دە سینیرلییکن سؤیلنیلنلری قولاقلار بیلە دویماز.
رسولوللاە (ص) سینیرلی اۇلان کیشییی مکان دگیشیکلیگینە داعوت أدر. آیاقتایسان اۇتور، اۇلمادئ یات. حالا سینیرلییسن آبدست آل، ناماز قئل… مۆدهیش بیر تاوصیەدیر.
حض. موحاممد(ص): “حایئر، گرچک پهلیوان راقیبینی یرە چالان دگیلدیر. لاکین پهلیوان قئزغئنلئق آنئندا کندیسینی توتان (اؤفکەلندیگیندە نفسینە حاکیم اۇلان) کیمسەدیر.” (مۆسلیم) بویورمامئش مئیدئ؟
اؤفکەلی آنلارئمئزدا سؤیلنیلن سؤزلر، موحاطابئنئن کندیسینی آزارلانمئش، اوتاندئرئلمئش، یارغئلانمئش یا دا رددەدیلمیش حیسسەتمەسینە نەدن اۇلور. طابیعی کی تپکیسینی دە اۇنا گؤرە وریر. وە سۇنوندا سۇرون چؤزۆمسۆز بیر حال آلئر.
حالبوکی فئرصات ألدەدیر. قارشئداکینی یارالایابیلیر یا دا فئرصاتلارئ دگرلندیرەرک أن گۆزلە اولاشئلابیلیر.
نەدیر بو اینسانلئغئن دردی؟
نە اۇلویۇر اینسانلئغا؟
نەدن اینسانلار کندیلرینە ظولمەدییۇر؟
حایاتئن یانقئ میثالی اۇلدوغو همن اونوتولویۇر. بیر حیکایە شؤیلە آنلاتئر بابا وە اۇغلونون داغ ماجراسئنئ:
“چۇجوق دۆشر وە بیر؛ “آە” دەر. قارشئدان دا: “آە” سسینی دویار. سانئر کی چۇجوق، قارشئدا بیری وار.
“سن کیمسین؟” دییە سۇرار. آلدئغئ جواب: “سن کیمسین”دیر.
“سن بیر قۇرقاقسئن،” دەر. قارشئلئغئندا آلدئغئ جواب: “سن بیر قۇرقاقسئن”دئر.
چۇجوق باباسئنا سۇرار:
“بابا اۇرادا کیم وار؟ بانا؛ سن کیمسین، سن بیر قۇرقاقسئن دییۇر…” دییە سۇرار. بابا دورومون فارقئندادئر: “باق یاوروم!” دەر وە داغا قارشئ سسلنیر:
“سنی سەوییۇروم.” آلدئغئ جواب:
“سنی سەوییۇروم.” یینە سسلنیر:
“سانا حایرانئم.” آلدئغئ جواب:
“سانا حایرانئم”دئر.
چۇجوغون حایرتی ایکی میثلیدیر. کندینە قۇرقاق اۇلدوغونو سؤیلەین سس، باباسئنئ سەودیگینی وە حایران اۇلدوغونو سؤیلۆیۇر. وە بابا آنلاتئر:
“أولادئم! بیز بونا ‘یانقئ’ دییۇروز. حایاتئن آصئل یؤنۆ… حایاتا نە وریرسن، اۇنو آلئرسئن. سەویلمک ایستییۇرسان سەوملیسین، گۆونمک ایستییۇرسان گۆونملیسین، سانا سایغئ دویولماسئنئ ایستییۇرسان سایغئ دویمالئسئن. فداکارلئق ایستییۇرسان فداکارلئق یاپمالئسئن…”
ایشتە آصئل گرچک بونلاردئر: “چووالدئزئ باشقاسئنا باتئرمادان اؤنجە، ایگنەیی کندینیزە باتئرئنئز” گرچگیدیر.
حاطالار وار مئ؟ وار…
بیر شەیلر یۇلوندا گیتمییۇر مو؟ أوت، گیتمییۇر…
اۇ زامان؛ باشلار أللرین آراسئنا آلئنمالئ وە قارشئدان دگیل، اؤنجە کندی حاطالارئندان باشلانمالئدئر.
اؤنجە بن نەرەدە حاطا یاپتئم؟
نە موتلو، حاطا یاپتئغئنئ قابول أدنلرە کی، دۆزلتمک ایچین اوغراشانلار اۇنلاردئر. راببیمیزە قارشئ یاپئلان حاطالاردا دا تؤوبە أدنلر یینە اۇنلاردئر.