اییلیکتە زامانلاما گرچکتن چۇق اؤنملیدیر. هلە هلە قادرینی بیلەمەدیگیمیز، بین آیدا أفدال اۇلدوغو قورئانئ کریم ایلە ثابیت اۇلان وە قادیر گجەسی دییە دۆشۆندۆگۆمۆز بیر گجەدە اۇلورسا؟ اۆزۆلەرک حاطئرلادئغئم دیگر اۇلای ایسە شو شکیلدە گلیشتی:
یر؛ ایستانبول، قادیر گجەسی پرۇگرام عاقابیندە أیۆب ترافیگی…
حض. موحاممدین (ص) حادیثتە سؤیلەدیگینە بینائن، راببیم ایلە آرامئزداکی پردەنین قالقتئغئ وە دوعالارئمئزئن ابول اۇلدوغونو دۆشۆندۆگۆمۆز بیر آن.
گۆونیلیر کیشیلر وسیلەسییلە ساعات 24:00’تە أویمیزە بئراقاجاق اۇلان عائیلەیە آرابادا یاپتئغئمئز دوعا: “اینشاللاە راببیمیز بو گۆنۆ قادیر گجەسی قئلار وە بو حایرئنئزئ دا ماقبول أدر.”
ترس ایستیقامتلردە اۇتورمامئز، یۇل شاشئرئلماسئ، ترافیگین تامامن دورماسئ، تام ایکی بوچوق ساعا عاینئ یردە قالئنماسئ وە آرقاداشئندا بیر گۆن سۇنرا درسحانەیە گیدەجک اۇلان چۇجوقلارئنئن اۇلماسئ… سببلر ایمتیحانئن زۇرلاشماسئنا وسیلەدیر.
زۇرلو بیر بکلەمەنین آردئندان قافالارئن قارئشماسئ، بیر تۆرلۆ یۇلو بولامامئز، بایانئن مۆتمادیەن شیکایت أتمەسی وە سۇنوجوندا گجەنین 2:30’دا ایستانبولدا بیر بنزین ایستاسیۇنوندا بیر تاکسی شۇفؤرۆنە بئراقئلمامئز…
أمانت وە بو أمانتە صاحیب چئقاماماق…
راببیمیزین لۆطفو عینایتی ایلە موصیبتە دؤنۆشمەمەسیندن دۇلایئ بددوعا أتمەدیگیمیز، بیزیملە برابر اۇ قادار سئقئنتئیا قاتلانماسئنا راغمن دە دوعا أدەمەدیگیمیز بیر حیکایە…
سۇنوجوندا؛ راببیمیزین بیزە جیلدلر دۇلوسو کیتاب اۇقوساق بیلە بلکی اؤگرنەمەیەجگیمیز یا دا آنلایامایاجاغئمئز أمانت شوعورونو بو شکیلدە اؤگرنمیشتیک.
حاق تعالا واحییندە شو شکیلدە بویورور: “هیچ شۆبهەسیز آللاە سیزە أمانتلری أهلینە تسلیم أتمەنیزی أمرەدر.” (نیسا؛ 58)
بیزە أمانت أدیلن هر نە اۇلورسا اۇلسون، صاحیبینە ایعادە أتمک مۆمکۆن دگیلسە أمین اۇلامادئغئمئز وە ایعتیماد أتمەدیگیمیز بیرینە آصلا تسلیم أتمەمک گرکمکتەدیر.
گؤکلرین، یرلرین وە داغلارئن بیلە یۆکلنمکتن چکیندیکلری، قۇرقتوقلارئ أمانتین، ظالیم وە جاهیل اۇلان اینسانئن یۆکلنمەسی، (آحزاب؛ 72) بو آغئر یۆکە راضئ اۇلماسئ، اینسانئ بو دۆنیانئن حالیفەسی قئلدئغئ بیلینن گرچکتیر. حالیفە اۇلمانئن دا عادالتی دۇغورماسئ، عادیل اۇلمایانلارئن دا أمانتە ریعایت أدەمەیەجگی بیلینملیدیر.
مۆنافئقلئغئن عالامتلرینی رسولوللاە أفندیمیز (ص)، أبو هۆرەیرەنین ناقلییلە اۆچ شکیلدە اۇلدوغونو سؤیلەر:
“قۇنوشونجا یالان سؤیلەر، سؤز ورینجە سؤزۆندن جایار، کندیسینە بیر شەی أمانت أدیلدیگیندە حئیانت أدر.” (بوحاری)
بیر ریوایتتە دە؛ “اۇروچ توتسا، ناماز قئلسا وە کندینی مۆمین ظاننەتسە بیلە.” (مۆسلیم) دەنیلیر.
یالان سؤیلەمک سؤزۆن بۇزوق اۇلماسئنا، واعادیندن دؤنمک، أمانتە حئیانت أتمک دە فیعیلین، داورانئشئن دلالت أدر.” (ریاضوص-صالیحین)
شۆبهەسیز یالان سؤیلەمک، واعادیندن دؤنمک، أمانتە حئیانت أتمک؛ مۆمینی همن مۆنافئق یاپماز. لاکین یاغمورون یاغاجاغئنئن عالامتی ناسئل حافیف بیر أسینتییسە، مۆنافئقلئغئن عادت وە آحلاقئیلا آحلاقلانماق دا مۆنافئقلئغئن عالامتی سایئلمئشتئر.
شو بیر گرچکتیر؛ راببیم بیزی تانئمایانلارئن آراسئندا دا هر آن ایمتیحان أتمکتەدیر. “بیز بورادا کیمسە تانئمئیۇر” دۆشۆنجەسییلە یاپئلان حاطالاردان گرییە دؤنمە شانسئ چۇق آزدئر.
“کیم اییلیک گتیریرسە، اۇنا گتیردیگینین اۇن قاتئ واردئر.” (أنعام؛ 60) بویوران، “اییلیگین قارشئلئغئنئن ایللا کی اییلیک اۇلاجاغئنئ” (راحمان؛ 60) سؤیلەین راببیمیز آصلا واعادیندن دؤنمەیەجکتیر.
“بیر کیمسە، بیر مۆمیندن دۆنیا سئقئنتئسئندان بیرینی گیدریرسە، آللاە دا قئیامت گۆنۆندە اۇ مۆمینین سئقئنتئلارئندان بیرینی گیدریر. بیر کیمسە داردا قالانا قۇلایلئق گؤستریرسە، آللاە دا اۇنا دۆنیا وە آحیرتتە قۇلایلئق گؤستریر. بیر کیمسە بیر مۆسلۆمانئن عایبئنئ اؤرترسە، آللاە دا اۇنون دۆنیا وە آحیرتتە عایئبلارئنئ اؤرتر. مۆمین قول، دین قاردشینین یانئندا اۇلدوغو سۆرەجە، آللاە دا اۇ قولون یاردئمئندادئر. بیر کیمسە عیلیم ألدە أتمک ایچین یۇلا گیررسە، آللاە دا اۇنا جننتین یۇلونو قۇلایلاشتئرئر. بیر جماعات، آللاە تعالانئن أولریندن بیر أودە تۇپلانئپ، آللاهئن کیتابئنئ اۇقور وە اۇنو آرالارئندا مۆذاکرە أدر، آنلایئپ قاورامایا چالئشئرسا اۆزەرلرینە سکینت اینر وە کندیلرینی راحمت قاپلار. ملکلر اۇنلارئ قوشاتئر. آللاە تعالا دا اۇنلارئ کندی نزدیندە بولونانلارئن آراسئندا آنار. عامللرین کندیسینی گریدە بئراقتئغئ کیشییی، نسبی اؤنە گچیرمز.” (مۆسلیم)
فاضلا سؤزە گرک یۇقتور. سۇن سؤز عالملرین یگانە صاحیبی اۇلان آللاها حائیدتیر. راببیمیز: “هیچ بیلنلرلە بیلمەینلر بیر اۇلور مو؟” (زۆمر؛ 9) بویورموشتور.
بیلنلردن اۇلماق دوعاسئ وە اۆمیدییلە…
