- ماللارئنئ آللاە یۇلوندا اینفاق أدنلرین /حارجایانلارئن دورومو، یدی باشاق بیتیرن بیر تۇحومون دورومو گیبیدیر. هر باشاغئندا یۆز تۇحوم اۇلوشور. گرکنی یاپانا آللاە، قات قات فاضلاسئنئ وریر. آللاە، ایمکانلارئ گنیشتیر اۇلان وە دائیما بیلندیر.
- ماللارئنئ آللاە یۇلوندا حارجایان، سۇنرا دا یاپتئقلارئ اییلیگی باشا قاقمایان وە اینجیتمەینلر وار یا! اۇنلارا راببی /صاحیبی قاتئندا اؤدۆل واردئر. اۇنلار نە بیر قۇرقو دویار، نە دە اۆزۆلۆرلر.
- گۆزل بیر سؤز وە بیر حاطا اؤرتمە، آرقاسئندان اینجیتمە گلن بیر یاردئمدان داحا اییدیر. آللاە هیچبیر شەیە ایحتیاجئ اۇلمایان وە پک یوموشاق داوراناندئر.
- أی اینانئپ گۆوننلر! باشا قاقاراق وە اینجیتەرک یاردئملارئنئزئ دگرسیزلشتیرمەیین! مالئنئ اینسانلارا گؤستریش اۇلسون دییە حارجایان، آللاها دا آحیرت گۆنۆنە دە اینانمایان کیشی گیبی داورانمایئن! اۇنون دورومو، اۆزریندە تۇپراق اۇلان قایایا بنزەر. بۇل یاغمور یاغار وە اۇرایئ چئپلاق بئراقئر. بؤیلەلری چالئشمالارئندان بکلەدیکلری سۇنوجو آلامازلار. آللاە، آیتلری گؤرمزلیکتە دیرنن بیر تۇپلولوغو یۇلا گتیرمز.
- آللاهئن رئضاسئنئ قازانماق ایستگی وە کندیلرینی ساغلاما آلماق ایچین ماللارئنئ حارجایانلارئن دورومو، یۆکسکچە یرە قورولو باحچەنین دورومو گیبیدیر. اۇرایا بۇل یاغمور یاغارسا ایکی قات اۆرۆن وریر. یاغمور یاغماسا بیلە (اۆرۆن ورمەیە یتەجک قادار) چیگ دۆشر. آللاە یاپتئغئنئز هر شەیی دائیما گؤرر.
- حانگینیز ایستەر کی، ایچیندن سولار آقان حورما وە اۆزۆم باحچەلری اۇلسون، اۇرادا هر تۆرلۆ اۆرۆنۆ دە بولونسون؛ آما کندیسینە ایحتیارلئق گلیپ چاتمئش، چۇجوقلارئ دا قۇرونمایا موحتاج بیر دورومدا اۇلسون. تام اۇ حالدەیکن باحچەیی آتشلی بیر قاسئرغا وورسون وە اۇنو یاقئپ قاوورسون. آللاە آیتلرینی سیزە بؤیلە آچئقلار کی اییجە دۆشۆنەسینیز.[363]
- أی اینانئپ گۆوننلر! قازاندئقلارئنئزئن تمیزلریندن وە یردن سیزین ایچین چئقاردئغئمئز شەیلردن حایرا حارجایئن![364] گؤزۆنۆزۆ یوممادان آلمایاجاغئنئز کؤتۆ شەیلردن ورمەیە قالقمایئن! بیلین کی آللاهئن هیچبیر شەیە ایحتیاجئ یۇقتور، نە یاپارسا گۆزلینی یاپار.
- شەیطان سیزی یۇقسول دۆشمکلە قۇرقوتور وە چیرکین ایشلر یاپمانئزئ ایستەر. آللاە ایسە سوچونوزو باغئشلاما[365] وە لۆطوفتا بولونما سؤزۆ وریر. آللاە، ایمکانلارئ گنیش اۇلان وە دائیما بیلندیر.
- آللاە، حیکمتی گرکنی یاپانا وریر.[366] کیمە حیکمت وریلیرسە، اۇنا چۇق حایئرلئ بیر شەی وریلمیش اۇلور. بو بیلگییە (حیکمتە) عاقلئ سلیم صاحیبی اۇلانلاردان[367] باشقاسئ اولاشاماز.
- نە تۆر بیر حارجاما یاپار وەیا ناسئل بیر آداقتا بولونورسانئز،[368] اۇنو آللاە بیلیر. یانلئش یاپانلارئن یاردئمجئلارئ اۇلماز.[369]
- صاداقالارئ آچئقچا وریرسنیز پک گۆزل اۇلور! فاقیرلرە[370] وریرکن گیزلەمەنیز،[371] سیزین ایچین داحا اییدیر؛ بیر قئسئم کؤتۆلۆکلرینیزی اؤرتر. آللاە، یاپتئغئنئز هر شەیین ایچ یۆزۆنۆ بیلیر.
- یاردئم أتتیگین کیشیلری دۇغرو یۇلا گتیرمک سنین گؤرەوین دگیلدیر؛[372] آما آللاە، گرکنی یاپانئ دۇغرو یۇلا گتیریر. حایرا یاپاجاغئنئز هر حارجامانئن فایداسئ کندینیزەدیر. حارجامایئ، صئرف آللاە رئضاسئنئ قازانماق آماجئیلا یاپمالئسئنئز. حایرا یاپاجاغئنئز هر حارجامانئن قارشئلئغئ سیزە تام اۇلاراق وریلیر وە حاقسئزلئق گؤرمزسینیز.
- یاردئمئ اؤزللیکلە، بۆتۆن واقتینی آللاە یۇلونا آدایان ایحتیاج صاحیبلرینە یاپئن. اۇنلار دئشارئدا دۇلاشئپ چالئشامازلار. اۇنورلو اۇلدوقلارئ ایچین دە دوروملارئنئ بیلمەین اۇنلارئ زنگین سانئر. اۇنلارئ عالامتلریندن تانئرسئن. کیمسەدن ائصرارلا بیر شەی ایستەمزلر. حایرا یاپتئغئنئز هر حارجامایئ بیلن آللاەتئر.
- ماللارئنئ گجە گۆندۆز، گیزلی وە آچئق اینفاق أدنلرین (حایرا حارجایانلارئن) اؤدۆلۆ، راببی /صاحیبی قاتئندادئر. اۇنلارئن اۆزریندە بیر قۇرقو اۇلماز، اۆزۆنتۆ دە چکمزلر.
- فائیض ییەنلرین دوروشو، شەیطانئن قاندئرئپ عاقلئنئ چلدیگی[373] کیمسەلرین دوروشوندان فارقلئ دگیلدیر. بو اۇنلارئن: “آلئم-ساتئم، طئبقئ فائیضلی ایشلم[374] گیبیدیر.” دەمەلری سببییلەدیر. حالبوکی آللاە، آلئم-ساتئمئ حلال، فائیضلی ایشلمی حارام قئلمیشتئر. کیمە راببیندن /صاحیبیندن بیر اؤگۆت اولاشئر دا فائیضی بئراقئرسا، اؤنجەدن آلدئقلارئ کندینە قالئر.[375] اۇنون ایشی آللاە عائیدتیر. کیم دە دوام أدرسە، اۇنلار اۇ آتشین آهالیسیدیر، اۇرادا اؤلۆمسۆز اۇلاراق قالاجاقلاردئر.
- آللاە، فائیض گلیرینین برەکتینی گیدریر،[376] صاداقالارئ ایسە برەکتلندیریر.[377] آللاە، گرچکلری گؤرمزلیکتە دیرنیپ دوران، گۆناەتا ائصرار أدن هیچ کیمسەیی سەومز.
- اینانئپ گۆونن، ایی ایشلر یاپان، نامازئ دۆزگۆن وە سۆرکلی قئلان وە زکاتئ ورنلرین اؤدۆللری، راببی /صاحیبی قاتئندادئر. اۇنلارئن اۆزریندە نە بیر قۇرقو اۇلور نە دە اۆزۆنتۆ چکرلر.
- أی اینانئپ گۆوننلر! آللاها قارشئ یانلئش یاپماقتان ساقئنئن! اۇنا گرچکتن گۆونییۇرسانئز، قالان فائیض آلاجاقلارئنئزدان وازگچین!
- أگر وازگچمزسنیز، آللاها وە رسولۆ[378] طارافئندان آچئلمئش بیر ساواشئن ایچیندە اۇلدوغونوزو بیلین. تؤوبە أدرسنیز (دؤنۆش یاپارسانئز)، آنا ماللارئنئز سیزیندیر.[379] نە حاقسئزلئق أدر، نە دە حاقسئزلئغا اوغرارسئنئز.
- بۇرچلو دارلئق ایچیندە ایسە، راحاتا چئقئنجایا قادار بکلەمک گرکیر. آلاجاغئنئزئ صاداقایا /زکاتا[380] سایمانئز، سیزین ایچین داحا حایئرلئدئر. بونو بیر بیلسەیدینیز!
- اؤیلە بیر گۆندن چکینین کی، اۇ گۆن آللاهئن حوضورونا چئقارئلاجاقسئنئز. سۇنرا هرکسە قازاندئغئ تام اۇلاراق وریلەجک وە کیمسەیە حاقسئزلئق یاپئلمایاجاقتئر.
- أی اینانئپ گۆوننلر! بیربیرینیزە بللی بیر واعدەیە قادار بۇرچلاندئغئنئزدا بۇرجو یازئن. بیر یازئجئ، آرانئزدا دۇغرو اۇلاراق یازسئن. یازئجئ، آللاهئن (بو آیتتە) اؤگرتتیگی گیبی یازماقتان قاچئنمایئپ یازسئن. یازئیئ بۇرچلو یازدئرسئن،[381] راببی /صاحبی اۇلان آللاها قارشئ یانلئش یاپماقتان چکینسین دە بۇرچتان بیر شەیی أکسیلتمەسین. بۇرچلو؛ سفیە،[382] گۆچسۆز[383] وەیا سؤیلەییپ یازدئرامایاجاق دورومدا ایسە، ولیسی بۇرجو دۇغرو اۇلاراق یازدئرسئن. أرککلرینیزدن ایکی کیشییی دە شاهید توتون. ایکی أرکک یۇقسا، شاهیدلیگینی قابول أدەجگینیز کیشیلردن بیر أرکک ایلە ایکی قادئن دا اۇلور.[384] قادئنلاردان بیری اونوتور وەیا یانئلئرسا، دیگری حاطئرلاتئر. شاهیدلر چاغرئلدئقلارئندا قاچماسئنلار. بۇرچ؛ ایستەر بۆیۆک ایستەر کۆچۆک اۇلسون، واعدەسی ایلە بیرلیکتە یازمایا اۆشنمەیین. آللاە قاتئندا بؤیلەسی داحا دۆزگۆن، شاهیدلیک ایچین داحا ساغلام،[385] شۆبهەیە دۆشمەمەنیز ایچین داحا اویغوندور.[386] آرانئزدا یاپتئغئنئز تیجارت پشین اۇلورسا، اۇنو یازمامانئزئن سیزە بیر گۆناهئ اۇلماز. آلئم ساتئم یاپتئغئنئزدا شاهید توتون. یازئجئ دا، شاهید دە سیزدن بیر ضارار گؤرمەسین. اۇنلارا ضارار ورمەنیز، یۇلدان چئقمانئز اۇلور. آللاها قارشئ یانلئش یاپماقتان ساقئنئن. بونلارئ سیزە آللاە اؤگرتییۇر. آللاە هر شەیی بیلیر.
- یۇلجولوقتا اۇلور دا یازاجاق بیرینی بولامازسانئز، یاپئلاجاق اۇلان رهین آلماقتئر. بیرینیز دیگرینە گۆونیر (بۇرجو یازماز، رهین دە آلماز) ایسە، کندینە گۆونیلن کیشی، راببی /صاحیبی اۇلان آللاها قارشئ یانلئش یاپماقتان ساقئنسئن دا گۆونی کؤتۆیە قوللانماسئن.[387] شاهیدلیگی گیزلەمەیین. کیم گیزلەرسە قالبی دۇغرولوقتان اوزاقلاشئر. یاپتئغئنئز هر شەیی بیلن آللاەتئر.
- گؤکلردە وە یردە اۇلان هر شەی آللاهئندئر. ایچینیزدە اۇلانئ،[388] آچئغا وورسانئز دا گیزلەسنیز دە آللاە سیزی اۇندان حسابا چکر. عاففئ حاق أدنی عاففەدر، عاذابئ حاق أدنە دە عاذاب أدر. هر شەیە اؤلچۆ قۇیان آللاەتئر.
- بو ألچی، راببیندن /صاحیبیندن کندیسینە ایندیریلن هر شەیە اینانئپ گۆونمیشتیر، مۆمینلر دە اؤیلە! هر بیری آللاها، ملکلرینە، کیتابلارئنا وە ألچیلرینە اینانئپ گۆونیر: “اۇنون ألچیلری آراسئندا آیرئم یاپمایئز.” دەرلر. شونو دا دەرلر: “دینلەدیک وە گؤنۆلدن بۇیون أگدیک! باغئشلا بیزی أی راببیمیز /صاحیبیمیز! دؤنۆپ وارئلاجاق یر، سنین حوضوروندور.”
- آللاە هیچ کیمسەیە گۆجۆنۆن اۆستۆندە بیر سۇروملولوق یۆکلەمز. کیشینین کیمی قازانجئ لهینە، کیمی قازانجئ دا عالەیهینەدیر. (سیز شؤیلە دەیین:) “راببیمیز /صاحیبیمیز! أگر اونوتور وەیا حاطا أدرسک، بیزی سۇروملو توتما! راببیمیز /صاحیبیمیز! بیزدن اؤنجەکیلرە یۆکلەدیگین ائصر یۆکۆنۆ (آغئر یۆکۆ)[389] بیزە یۆکلەمە! راببیمیز /صاحیبیمیز! زۇرلاناجاغئمئز یۆکۆ بیزە یۆکلەمە! بیزی عاففەت! بیزی باغئشلا![390] بیزە ایکرامدا بولون! بیزیم مەولامئز (أن یاقئنئمئز)[391] سنسین. کافیرلرە قارشئ بیزە یاردئم أت!”
—————————————————————
[363] زنگین دە بیر گۆن یاردئما موحتاج حالە گلەبیلیر. داردا اۇلانا یاردئم، کندینە یاردئمدئر. [364] (آلی عیمران؛ 92). [365] “ماغفیرت” ایچین باق. (باقارا؛ 221) دیپنۇتو. [366] “حیکمت”؛ آللاهئن ایندیردیگی وە یاراتتئغئ آیتلردن دۇغرو بیلگییە اولاشما یؤنتمی وە اولاشئلان دۇغرو بیلگیدیر. آللاهئن ایندیردیگی آیتلردەکی دۇغرو بیلگییە اولاشما یؤنتمی، اۇ آیتلرین ایچیندەدیر. یاراتئلان آیتلردە یاعنی طابیعاتتا اۇلان دۇغرو بیلگییە اولاشما یؤنتمی دە اۇنلارئن اۆزریندە یاپئلاجاق دیققاتلی وە صابئرلئ بیر چالئشما ایلە اۇرتایا چئقار. هر ایکی یؤنتملە دۇغرو بیلگییە اولاشمانئن تک شارطئ، گرکن غایرتی گؤسترمکتیر. [367] “عاقلئسلیم صاحیبی اۇلانلار” آنلامئ وردیگیمیز ایفادە “اولوا الباب”دئر. باق. (باقارا؛ 179) دیپنۇتو. [368] “النذر”؛ کیشینین گؤرەوی اۇلمایان بیر شەیی، قارشئلئق بکلەمەدن کندینە گؤرەو یاپماسئدئر. (لسان العرب) “بیر گۆن عیمرانئن قارئسئ شؤیلە دەدی: ‘راببیم! قارنئمدا اۇلانئ، سادەجە سنین حیذمتیندە اۇلاجاق شکیلدە سانا آدادئم؛ اۇنو بندن قابول أت! بنی دینلەین دە بیلن دە سنسین!” (آلی عیمران؛ 35) آللاە تعالا، ایی کیمسەلری شؤیلە تانئملار: “اۇنلار نذیرلرینی یرینە گتیرن کیمسەلردیر.” (اینسان؛ 67) [369] (حاشر؛ 16-13). [370] “فاقیر”؛ گلیری آچلئق سئنئرئنئن اۆستۆندە، تمل ایحتیاجلارئنئ قارشئلایابیلن آنجاق فاضلا مالئ اۇلمادئغئ ایچین زنگین سایئلمایان کیشیدیر. بیر کیمسەنین تمل ایحتیاجلاردان اۇلان أوی، أشیاسئ وە بۇرجونا دنک پاراسئ بولونسا دا “فاقیر” سایئلئر. دیگر بیر دەییشلە، کیشینین تمل ایحتیاجلارئنئن گیدریلمەسی اۇنو فاقیر اۇلماقتان چئقارئپ زنگین یاپماز. آللاە تعالا زکاتئن حارجاما قالملریندە سایئجا چۇق اۇلان فاقیرلرە اؤنجەلیک ورەرک اۇنلارا وردیگی اؤنمە دیققات چکمکتەدیر. حارجاما قالملری آراسئندا؛ فاقیرلرین میسکینلردن اؤنجە گلمەسی اۇنلارئن میسکینلردن داحا زۇر اۇلدوغونا دگیل، دستکلندیکلری تاقدیردە قئسا سۆرەدە زنگین حالە گلیپ زکات ورەبیلەجک واضعیەتە اولاشاجاقلارئنا ایشارت أتمکتەدیر. قورئاندا گچن اؤزللیکلرینە گؤرە فاقیرلر؛ ایحتیاج صاحیبی اۇلما (قاصاص؛ 24) نۇقطاسئندا میسکینلردن فارقلئ اۇلاراق، گلیر ألدە أدەجک ایش یاپما ایمکانئ بولامادئغئ ایچین تمل ایحتیاجئنئ قارشئلامادا زۇرلانان، (باقارا؛ 273)، (حاشر؛ 8) وە (حاج؛ 8) یا دا چالئشسئن چالئشماسئن ایحتیاجلارئنئ قارشئلایابیلسە دە فاضلا مالئ اۇلمادئغئندان اؤتۆرۆ (باقارا؛ 268) زنگین سایئلمایان، (آلی عیمران؛ 181)، (نیسا؛ 6 وە 135)، (نور؛ 32)، (فاطئر؛ 15) وە (موحاممد؛ 38) سادەجە فەی وە صاداقالاردا (زکاتتا) حاققئ بولونان، (تەوبە؛ 60) وە (حاشر؛ 7) ایستەمکتن چکیندیکلری وە زنگین ظاننەدیلدیکلری ایچین دە کندیلرینە گیزلی صاداقا وریلمەسی داحا اویغون اۇلان کیشیلردیر. (باقارا؛ 271) [371] “صاداقالار یاعنی زکات”؛ سکیز صئنئفا وریلدیگیندن (تەوبە؛ 60) آیتتەکی؛ “وَتُؤْتُوهَا ٱلْفُقَرَآءَ” جۆملەسی “وَتُؤْتُونهَا ٱلْفُقَرَآءَ” تاقدیریندە بیرینجی جۆملەنین حالی اۇلور. یۇقسا صاداقالارئن فاقیرلرە وریلمەسینی داحا ایی اۇلاجاغئ گیبی قورئانا ترس بیر آنلام چئقار. [372] یاردئم أتتیگیمیز کیشینین دۇغرو یۇلدا اۇلوپ اۇلماماسئ یاعنی دینی کیملیگی اؤنملی دگیلدیر. موحتاج اۇلان هرکسە یاردئم أتمک گرکیر. [373] آیتتەکی “تخبط” کلیمەسی؛ “تاقئلئپ عاقلئنئ چلمە وە عاقئنئ بۇزما” آنلامئنا دا گلیر. (تاج العروس) شەیطانئن یاپتئغئ، اینسانئن یانلئش ایشلرینی گۆزل گؤسترمکتیر. (أنعام؛ 43) وە (أنفال؛ 48) “یانلئشلاردان ساقئنانلار، شەیطانئن بیر وسوسەسینی فارق أدینجە دۇغرو بیلگیلری (آیتلری) حاطئرلار وە همن گرچگی گؤرۆرلر. (آعراف؛ 201) [374] “فائیضلی ایشلم” آنلامئ وردیگیمیز؛ “الربا = ریبا” کلیمەسیدیر. ماصدار اۇلاراق “آرتما وە چۇغالما”، ایسیم اۇلاراق “آرتان یاعنی؛ فائیض” وەیا “آرتمایا سبب اۇلان أیلم یاعنی؛ فائیضلی ایشلم” آنلامئندادئر. بورادا “ریبا”؛ “کار” ایلە دگیل، “آلئم ساتئم” ایلە قارشئلاشتئرئلدئغئ ایچین اۇنا “فائیضلی ایشلم” دئشئندا بیر آنلام وریلەمز. [375] اۇ آنا قادار آلدئقلارئ کندینە قالئر آما تاحصیل أتمەدیگی فائیض آلاجاقلارئنئ آلاماز. (باقارا؛ 278) [376] “برەکتینی گیدریر” آنلامئ وریلن کلیمەنین کؤکۆ اۇلان “مَحق” کلیمەسی؛ “بیر شەیین حایرئنئن، برەکتینین گیتمەسی وە آزالماسئ” آنلامئندادئر. گؤکتەکی هیلالین، قامری آیئن سۇنوندا قایبۇلوپ گؤرۆنمز حالە گلمەسینە دە “محاق” دەنیر. (العین) چۆنکی دۇلونآی، گۆندن گۆنە کۆچۆلۆر وە تامامن قایبۇلور. [377] “فائیض”، أکۇنۇمییی دارالتئر، زکات گلیشتیریر. (روم؛ 39) صاداقا ایلە ایلگیلی اۇلاراق شو آیتلرە دە باقئلابیلیر. (باقارا؛ 274-261) [378] “رسول” سؤزجۆگۆنە وریلن آنلام ایچین باق. (باقارا؛ 143) دیپنۇتو. [379] “آنا مالئن” یاعنی بۇرچ اۇلاراق وریلن شەیین اۆستۆندەکی هر فاضلالئق “فائیضدیر”؛ آنجاق کاغئد پارا سیستمیندە پارانئن ساتئن آلما گۆجۆ أساس آلئنئر. آیتین دوامئنداکی “حاقسئزلئق أتمەمک” وە “حاقسئزلئغا اوغراماماق” ایفادەلرینە باقئلدئغئندا، ساتئن آلما گۆجۆندەکی دگیشیکلیگین دیققاتە آلئنماسئ، یاعنی بۇرجو اؤدەرکن أنفلاسیۇن فارقئنا دیققات أدیلمەسی گرگی اۇرتایا چئقار. [380] بۇرچلولار، “صاداقا یاعنی زکات” وریلن سکیز صئنئفئن ایچیندە اۇلدوغو ایچین، (تەوبە؛ 60) بو آیت، زۇر دورومدا اۇلان بۇرچلونون بۇرجونون “صاداقایا یاعنی زکاتا” سایئلابیلەجگینی گؤستریر. [381] بۇرجو بۇرچلونون یازدئرماسئ ایعتیراف، آلاجاقلئنئن یازدئرماسئ ایددیعا اۇلور. شاهیدلرین حوضوروندا یاپئلان ایعتیرافئن، باشقا شکیلدە ایثبات أدیلمەسینە ایحتیاج قالماز. [382] بجریکسیز، مالئنئن دگرینی بیلمەییپ، گرکسیز حارجاما یاپان. [383] چۇجوق، بوناق وەیا چۇق یاشلئ. [384] بونلار گۆونیلیر کیشیلر اۇلمالئدئر. (مائیدە؛ 108-106) وە (طالاق؛ 2) [385] ساغلام اۇلان ایکی شەیی قارشئلاشتئرئنجا بیرینە داحا ساغلام دەنیر. آیتتەکی “شاهیدلیک ایچین داحا ساغلام…” ایفادەسینی دۇغرو آنلاماق ایچین اۇنا بنزەین شو آیتلری ایی اۇقوماق گرکیر: (مائیدە؛ 108-106) “قادئن-أرکک” آیرئمئ اۇلماقسئزئن گۆونیلیر ایکی شاهید آلت سەویە اۇلدوغونا گؤرە شاهیدلر؛ ایکی أرکک، ایکی قادئن وەیا بیر أرکک ایلە بیر قادئن دا اۇلابیلیر. [386] “داحا دۇغرو…” ایلە باشلایان ایفادەلر وە بیر سۇنراکی آیت، بۇرجو یازمانئن فارض اۇلمادئنئ، بونون تاوصیە نیتەلیگیندە اۇلدوغونو گؤستریر. [387] بو آیتە گؤرە بیربیرینە گۆوننلر؛ بۇرچلارئ یازمایابیلیر، رهین آلمایابیلیر وە شاهید دە توتمایابیلیرلر. [389] اینسان، ایچیندن گچندن دگیل، ایچینە یرلشتیگی ایمان، کافیرلیک، شیرک، مۆنافئقلئق، نیەت وە حاسد گیبی شەیلردن سۇروملودور. [390] اۆستلنیلن آغئر بیر گؤرەو آنلامئنداکی “إصر”، (لسان العرب) گلەجک ینی رسولە /کیتابا اینانما گؤرەویدیر. (آلی عیمران؛ 81) قورئانئن اینمەسی ایلە بیرلیکتە “ائصر یۆکۆ” قالقمئشتئر. (آعراف؛ 157) اۇ یۆکۆن آرتئق بولونمادئغئ، بوراداکی دوعا جۆملەسی ایلە مۆمینلرین ذیهینلریندە جانلئ توتولماقتادئر. [391] “ماغفیرت” ایچین؛ باق. (باقارا؛ 221) دیپنۇتو. [392] باق. (باقارا؛ 107) دیپنۇتو.