“دنیزین دورغونلوغو، دالغالارا گبەدیر.”
تاگۇر
پەیغامبریمیزین مدینەیە هیجرتینین اۆزەریندن تام آلتئ یئل گچمیشتی. موهاجیرلردە حاسرتین دۇروق نۇقطایا گلدیگی اۇ گۆنلردە، آللاە رسولۆنۆن رۆیاسئندا کندیسینین وە آصحابئنئن مسجیدی حاراما گیردیکلرینی، کاعبەنین آناحتارئنئ آلدئغئنئ، طاواف أتتیگینی، عومرە سۇنوندا باعضئلارئنئن ساچلارئنئ قئسالتتئغئنئ، باعضئلارئنئن دا ساچلارئنئ تامامن تئراش أتتیگینی آنلاتماسئ، مۆمینلری سەویندیرمیشتی. بو حابر عومرە یاپئلماسئ ایچین حاضئرلئقلارا گیریشیلمەسینە یتمیشتی.
مۆمینلرین سئناندئغئ اۇ چؤل سئجاغئنئ، 1400 وەیا 1500 کیشییلە، قوربانلئق دوەلری وە تلبیەلرلە آلدئقلارئ یۇلجولوقلارئنئن سۇنوندا، مککەیە آلئنمامالارئ، اۇ زۇرلو مۆجادلە وە سۇنوندا ایلک أتاپتا ینیلگی گیبی گؤرۆلن، لاکین قورەیشین دەولت اۇلاراق تانئدئغئ ایسلام دەولتینین قابولۆنۆن اۇنایئ اۇلان آنلاشما ماددەلری قۇنولموشتو.
آصحابئ کیرام بو ماددەلرین “فتحی مۆبین” اۇلدوغونو بیلەمەمیشلردی. هر أمرینە حاضئر دوران؛ “آننەم، بابام، جانئم سانا فدا اۇلسون!” دیەن آرقاداشلارئ، ایلک دفعا موحالفت أتمیشلردی. کیمسە پەیغامبرین أمرینی دینلەمییۇر، قوربانلارئنئ کسمیشلردی. اۇ کریتیک دؤنمدە یانئندا اۆممۆ سلەمە آننەمیز واردئ. اۇنون یانئنا گیتتی وە اۇنلارئ آننەمیزە آنلاتمئشتئ. سانکی سۇرار گیبییدی. أن زۇر بیر دؤنمدە آننەمیزین تاوصیەسی شؤیلەیدی:
“یا رسولوللاە! بو أمری یرینە گتیرمەلرینی می ایستییۇرسون؟ اۇ حالدە دئشارئ چئق، هیچ کیمسەیە تک کلیمە سؤیلەمەدن قوربانئنئ کس، ساچئنئ کسمک ایچین بیرینی چاغئر، باشئنئ تئراش أتسین” دەمیشتی.
آننەمیزین فراستی یۆزۆندن مۆمینلر هلاک اۇلماقتان قورتولموشتو. تاش گیبی ایمانئ اۇلان اۇ آصحاب بیر ایمتیحاندان گچمیشتی. بوراسئ حودەیبیە ایدی. تاریحلردە، مککەنین فتحینین مۆژدەسی اۇلاراق یرینی آلدئ. وە اۇنلار بیر اۆممتتی. اۇنلار ایمتیحانئنئ تاماملامئشتئ.
بو کریتیک زامانئن قاهرامانئ بیر حانئمدئ. بو بۆیۆک مسئەلەیی آللاە رسولۆ، أشییلە یاپتئغئ ایستیشارە سۇنوجوندا آشمئشتئ.
حایاتئمئزا دا، أولیلیکلریمیزە دە اۇلاسئ حودەیبیەلردە یۇل گؤستریر گیبییدی. فتحی مۆبین مۆژدەسی اۇلان بو ماددەلر، شر گیبی گلیرکن ایلک آندا، هیچ قان دؤکمەدن مۆمینلرین قالبینین آتتئغئ کاعبەنین دە ایچیندە اۇلدوغو مککەنین فتحینی سونموشتو.
ایستیشارەنین، صامیمیەتین دۇغوردوغو سۇنوچلارا آنجاق صابرەدنلر أریشەبیلیر. صابئرسئزلئق اینسانئ فلاکتە سۆرۆکلەیەبیلیر.
حایاتئمئزدا صابئرسئزلئغئن سبب اۇلدوغو نیجە آجئلار واردئر. هیچ دۆشۆنۆلمەدن سؤیلنن سؤزلرین آچتئغئ نیجە یارالار واردئر.
کلیمەلر کندیمیزی ایفادە أتمک ایچیندیر. داورانئشلارئنئن نەدنینی صابئرلا وە آنلایاجاغئ بیر دیللە آنلاتماق، آنلاشماق ایستەینلرین ایشیدیر.
گۆزل سؤزلرلە سونماق، آللاهئن اینانان کیشینین، یاپماسئ گرکن ایشلردندیر. ایمان أدنە دۆشن؛ فیرعاوون گیبی ظالیم بیرینە داحی آنلاتئلئرکن، حاقیقاتلری یوموشاق وە گۆزل بیر اۆسلوبلا آنلاتماق، آنلامئیۇرسا آللاها حاوالە أتمکتیر.
گۆزللر گۆزلی اۇلدوغونو دۆشۆندۆگۆم آسیە آننەمیز، فیعاوون گیبی بیریندن فتحی مۆبین ماهیەتیندە اۇلان جننتینی چئقارمئشتئر. ظالیم، غاددار، جانی، زانی بیر أش اۇلان فیرعاووندان حض. آسیە صابرئ، فراستی، راببینە اۇلان گۆونییلە سادەجە کندی جننتینی دگیل، اۇندان سۇنرا گلن بۆتۆن حانئملار ایچین دە بیر یۇل گؤستریجی اۇلموشتور.
فیرعاوون گیبی بیر أشین وارسا، دۆنیا سارایئندا دا اۇلسان، أطرافئندا حیذمتچیلرین دە اۇلسا، فانی دۆنیا موتلولوغونا أبدیەتی ترجیح أتمەنین یۇللارئنئ گؤسترمیشتیر. ناسئل دوعا أتمەمیز گرکلیلیگینی گؤسترمیشتیر.
راببیم! بانا قاتئندا جننتتن أو یاپ؛ بنی فیرعاووندان وە اۇنون یاپتئغئ شەیلردن قۇرو. وە بنی ظالیملر تۇپلولوغوندان قورتار. (تاحریم؛ 67)
صابئرسئزلئغئمئزئن نتیجەسی اۇلان، دۆشۆنمەدن صارف أتتیگیمیز سؤیلملرین آچتئغئ یارالارئ تداوی أتمک گرکمکتەدیر. پەیغامبرین سەوگیلی آرقاداشئ حض. عؤمرین سؤیلەدیگی سؤزلرین آلتئندا نە قادار أزیلدیگینی، صافیورراحمان أل-مۆبارک فورینین “پەیغامبر أفندیمیزین حایاتئ وە داعوتی” کیتابئندان اۇقویالئم:
حودەیبیە موصالاحاسئنئن دۇغوراجاغئ باعضئ سۇنوچلارئ دۆشۆندۆکچە، مۆسلۆمانلارئ اۆزۆنتۆ وە کدر قاپلئیۇردو.
