اونوتولان بیر گرچک؛ قورئانئن حیطابئ تاریحسلدیر. لاکین سارغئدئ أورنسلدیر. تاریح بۇیونجا اینسان بلکی گلیشمیش، مۇدرنلشمیش لاکین اینسانلئق دگرلری حپ تمیز قالمئشتئر. عادالت شارط؛ سەوگی، موحاببت، ناموس، دۇستلوق، وفا، أردم، تمیزلیک گیبی تمل اینسانلئق دگرلری اۇلمازسا اۇلمازلاردئر.
وارلئغئن اؤزۆندن گلن بو سسلنیش، کیم گؤزلرینی چەویرمیش، قولاقلارئنئ آچمئشسا، ناصیحات دینلەمیشسە؛ اۇ کیمسەنین ویجدانئ وە مرحامتینی حارەکتە گچیرمیشتیر.
حایاتا قارشئ سۇروسو وە سۇرونو اۇلان؛ کندینی سۇرغولایان، نجیب فاصئلئن دەییمییلە؛ “بن کیمیم وە بو حال نەیین نەسی؟” دییە سۇرانلارا جواب اۇلموشتور قورئان.
تاریحین بیرچۇق صایفالارئندان آچاراق اؤنۆمۆزە، کندی تاریحیمیزدە ناسئل دوراجاغئمئزئ اؤگرتندیر قورئان.
تاریحین ایچیندە قالماما چاباسئ ایچیندە اۇلانلار، قورئانئ چاغئن آنلایئشئنا تاشئمئشلار وە گۆنۆمۆزۆن پرۇبلملرینە چؤزۆم آراما یۇلونا گیرمیشلردیر. بو یۆزدن محمد عاکیف؛ “دۇغرودان دۇغرویا قورئاندان آلاراق ایلهامئ / چاغئن ایدراکینە سؤیلتملیییز قورئانئ…” دیەجکتیر.
شۆبهەسیز قورئانئ کریمی أن ایی آنلایان وە چاغئنئن اؤز-نەسی اۇلان صاحابەلر، چاغلارئنئن ایدراکینە أن گۆزل شکیلدە سؤیلتمیشلر وە؛ “گؤکتەکی یئلدئزلار” دییە تاریحە آلتئن حارفلرلە یازئلمایئ حاق أتمیشلردیر.
شو گرچک دە اونوتولمامالئ کی، وداع حوطبەسیندە 120,000 صاحابەیە حیطاب أدن آللاهئن نبیسی؛ “بو سؤیلەدیکلریمی بورادا بولونانلار بولونمایانلارا ایلتسین، بلکی اۇنلار داحا ایی آنلار…” دەرکن حایئرلئلار یۇلونون آچئق اۇلدوغونو، آنلایانلارئن چاغئن اۆزەریندە اۇلدوغونو بلیرتمیشتیر.
تاریحین گریسیندە قالمایئپ، کندینی گلیشتیرمک ایچین غایرت أدنلرە، بۆیۆکلۆک تاسلامایئپ یالنئزجا آللاها گۆوننلرە، قورئان آچمئشتئر کندینی.
بیر تۇپلوم کندیلریندەکی ایی اؤزللیکلری دگیشتیرینجەیە قادار آللاە اۇنلاردا بولونانئ (گۆزل نیعمتلری) دگیشتیرمز. (راعد سورەسی؛ 11)
ألیمیزە وریلیپ، عاقئل سایەسیندە سونولان، ماددی وە ماعنەوی گۆزللیکلری گؤرن وە وریلنلرە أمانت گؤزۆیلە باقانلار، بیر گۆن ألیمدن آلئنئر قۇرقوسویلا یاشایانلار، ألیندەکی نیعمتلرین أن چۇق فارقئندا اۇلانلاردئر.
یاسین! أی یاشایان اینسان!
دیریلرە اینن بو کیتابئن حیطابئ؛ کندینی اؤلدۆرمەمیش، اؤلمەدن تۇپراغا گیرمەمیش روحلاردئر.
اونوتولمامالئدئر کی، حاددینی بیلنلر راببینی بولانلاردئر. یاسین سورەسیندە حالقئنئ اویاران اویارئجئلارا اویان کیشینین دەدیگی گیبی دیەنلردیر.
“بانا نە اۇلموش کی، بنی یاراتانا عیبادت أتمەیەجکمیشیم! شونو ایی بیلینیز کی، حپیمیز اۇنا دؤندۆرۆلەجک، اۇنا گؤتۆرۆلەجکسینیز.”
بن اۇندان باشقا تانرئلار أدینیر میییم هیچ؟ چۆنکی اۇ چۇق أسیرگەیجی اۇلان آللاە، أگر بانا بیر ضارار دیلەرسە سیزین پوتلارئنئزئن شفاعات بانا هیچبیر فایدا ورمز. اۇنلار بنی آصلا قورتارامازلار.
ایشتە اۇ زامان بن (ماعاذاللاە) آپآچئق بیر دالالتە وە ساپقئنلئغئن تا ایچینە گؤمۆلمۆش اۇلوروم.
حالبوکی بن، سیزین دە راببینیز اۇلان آللاها ایناندئم. اۇ حالدە بنی دینلەیین بو ألچیلرە اویون! (یاسین سورەسی؛ 22-25)
تاش یاغمورونا توتولان بو ییگیدین تام اؤلەجگی سئرادا جننتین گؤستریلمەسی، مرحامت دویغولارئنئ تکرار قالدئرماسئ وە؛ “کشکە قاومیم بونو بیلسەیدی…” (یاسین سورەسی؛ 27) دەمەسی، اۇ ایمان أدن کیشییی أردملیلیگین ذیروەسینە اۇتورتموشتور.
آجئناجاق دوروما دۆشمەمک ایچین قالبی بیر موطمائین اۇلاراق وە عازیملی بیر قارار ایلە ایلاهی واحیە سارئلالئم! شونو اونوتمایالئم کی دؤرت شەی گری دؤنمز: آتئلان اۇق، حارجانان پارا، ألە گچن فئرصات وە گچن زامان.
عالملرین راببی اۇلان آللاها حامد اۇلسون.
