“موتلولوق کندی اۇجاغئمئزدا یتیشیر، باشقالارئنئن باحچەسیندە دگیل.”
داگلاس فررۇلد
“بەیاض گلینلیکلە گیردیگین أودن، بەیاض کفنلە چئقماق.”
“قۇل قئرئلئر، ینیندە قالئر.”
عاجابا بو وجیز ایفادەلر، بوگۆنۆن گنچلرینە نە ایفادە أدییۇر؟
حانئمئندان آیرئلمئش بیر بەی، آلمانیاداکی سۇسیال قورومون، عائیلە ایلە أش توتولدوغونو سؤیلەمیشتی. غالیبا چۇق دا یانلئش دۆشۆنمەمیشتی.
موتلولوق وە باشارئنئن پارایا وە ماقاما أندکسلندیگی بیر دۆنیادا یاشانماقتادئر.
“ایکی گؤنۆل بیر اۇلونجا سامانلئق سەیران اۇلور” تاریحتە قالمئشتئر. ایکی گؤنۆل بیر اۇلاجاق، آما سۇن مۇدل آراباسئ، چۇق گۆزل أوی وە أشیالارئ، قئیافتلری مارکالئ، بش یئلدئزلئ اۇتلدە تاعطیللری اۇلاجاقتئر.
بکلنتیلرین أن اۆست سەویەدە اۇلدوغو، اولاشئلامایئنجا دۆشۆشۆن حئزلئ اۇلدوغو بیر اۇرتام یاشانماقتادئر.
بۆیۆکلرلە اۇتورماسئنئ وە حایاتلارئنئ اۇنلارئن دیلیندن دینلەمەسینی چۇق سەوریم. “نەردە قالدئ اۇ أسکی راماضانلار!” سؤزۆندن توتون دا، ناسئل أولندیکلرینی، قایئن والیدەلرینین یاپتئقلارئ ظولۆملری، چۇجوقلارئنئ ناسئل دۇغوردوقلارئنئ، ناسئل چۇجوق اۇقوتتوقلارئنئ وە گچمیشلریندەکی یاشادئقلارئ آجئ تاتلئ حاطئرالارئنئ بیر چئرپئدا آنلاتئوریرلر.
آجئلار داحا چۇق عاقئلدا قالمئشتئر، گۆزللیکلر دە همن اونوتولموشتور. آنلاتئلانلارئن چۇغو یاشادئقلارئ اۇلومسوزلوقلار اۆزەرینەدیر. آجئ حاطئرالار یۆرکلردن بیر تۆرلۆ سؤکۆلۆپ آتئلامامئشتئر.
اۇ زاماندان بو زامانا چۇق زامان گچمیش، آجئلار بیتمەمیشتیر. أشلر، بۆیۆکلر، أولادلار یینە بیربیرلرینی اۆزمۆش، آجئلار بیر سۇنراکی نسلە حاطئرا اۇلاراق بئراقئلمئشتئر.
“زامانە چۇجوقلارئ، زامانە گنچلری”
عاجابا تک سوچلو اۇلان زامان مئ؟
دگرلرین آلت اۆست اۇلدوغو بیر دؤنمدە یاشئیۇروز. صاداقات، گۆونیرلیک، دۇغرولوق، چالئشقانلئق گیبی اۆستۆن اؤزللیکلر بو گۆنلردە یرینی؛ “کندینە گۆون، دۆشۆن، باشار، کندین اۇلمایا چالئش، کیم نە دەرسە دەسین قافانا گؤرە یاشا، ایچیندەکی گیبی اۇل!..” گیبی تۇپلوم قوراللارئنئ هیچە سایان “بن مرکزلی” بیر یاقلاشئمدئر.
آصئل موتلولوغون، پایلاشماقتا اۇلدوغونون اونوتولدوغو بیر اۇرتامدا نە قادار موتلو اۇلونابیلیر؟
نسیللر آراسئ چاتئشمانئن أن اۆست سەویەدە اۇلدوغو بیر دؤنمدە أولادلار ایلە عاینئ سۇفرایا ناسئل اۇتورولور؟
گرچکتن مراق أدییۇروم: کندی چۇجوقلارئمئزئ آنلامایا چالئشتئغئمئز قادار، آننە وە بابالارئمئز بیزی آنلامایا غایرت أتتیلر می؟
بەینیمی زۇرلویۇروم، حاطئرالارئمئن ایچیندە آننەمین بنی قارشئسئنا آلئپ، بنی بیر یەمک وەیا دۇندورما یەمگە گؤتۆرۆپ؛ “قئزئم نە اۇلدو سانا، سنی آنلامئیۇروم. نە اۇلور بانا یاردئم أت. بن سنینلە ایلک دفعا آننە اۇلویۇروم، نەرەدە حاطا یاپتئم؟ نەلر یاپمالئیئم؟ نیچین بؤیلە داورانئیۇرسون؟” گیبی فریادئنئ هیچ حاطئرلامئیۇروم.
نە اۇلدو بیزە؟
عاجابا اۇقوما یازمایئ سۇنرادان اؤگرنن آننەم، قاچ تانە أگیتیم کیتابئ اۇقودو کی، بنی اۇ دۇغرولتودا أگیتتی؟
یا بابام! دەولت سو ایشلریندە گجەسینی گۆندۆزۆنە قاتئپ بیزیم ایچین چالئشان، أوە یۇرغون دۆشن، اۆستەلیک اۇتۇریتر “دەدیگیم دەدیک” اۇلان بابام، عاجابا قاچ سمینر دینلەدی کی، بیز بو حالدەییز؟
أوت!
گنچلرین عیصیانئ وارسا بیزلرە قارشئ، بنیم دە اۇنلارا جوابئم وار. مرحوم اۆستاد نجیب فاضئل گیبی؛ “دورون قالابالئقلار، بو جاددە چئقماز سۇقاق!” دییە اینسانلارئن اؤنۆنە گچیپ هایقئراسئم گلییۇر.
بیز دە گنچتیک. گچیش دؤنمینی بیز دە یاشادئق. آما شیمدیکی گنچلر گیبی بیر دۇلموشا بینمەدیک، بینەمەدیک. چۆنکی اۇ زامانلار دۇلموشلار بو قادار لۆکس (!) دگیلدی. غالیبا ایشین قۇلایئنا قاچئیۇروز. بیز دە بو آقئمدان أتکیلنییۇروز.
ناسئل أتکیلنمەیەجکسین کی؟
گازەتەلردن اۇقودوغوموز اۇلایلار بیر آدئم داحا گری آتتئرئیۇر. آلمان گنچلیک دائیرەسینین، اؤزجان حائیلەسینین ألیندن یارغئسئز اینفاذلا آلدئغئ 16 یاشئنداکی قئزلارئنئن درامئ اینسانئ دگیل بیر آدئم، بین آدئم گری آتتئرئر.
آغزئنلا قوش توتسان دا اؤنملی دگیلدیر. بیر قئزئ، باشقا بیر شهیردە طئب فاکۆلتەسیندە، دیگری یینە باشقا بیر شهیردە حوقوق فاکۆلتەسینین 16 یاشئنداکی قئزئ دا آلمانیانئن أن ایی اۇقولوندا اۇقوماقتادئر. هر شەی یۇلوندا، نە گۆزل دەدیگین بیر آندا “بیر آرقاداش قوربانئ” (!)
بو ألبتتە بیزە باقان بۇیوتتور. آما نە اۇلورسا اۇلسون 16 یاشئنداکی قئزئن یابانجئ بیر عائیلەیە وریلیپ، ایچکییە وە سیگارایا آلئشتئرئپ، ایستنمەین بیر ایلیشکیدن اۇلان چۇجوغونون آلدئرئلماسئنا قادار گیتمەملیدیر.
بو عائیلەنین وە چەورەسینین بو وە بونون گیبی سببلرلە حاقسئزلئغا اوغرادئغئنئ دۆشۆنن اینسانلارئن ناسئل بو تۇپلوما اویوم ساغلاماسئنئ بکلەیەبیلیریز کی!
دۆشۆنۆن!
بو عائیلە چۇجوقلارئنئ چۇق سەودیکلرینی، گری دؤنمەسینی ایستەدیکلرینی، هر نە اۇلورسا اۇلسون قئزلارئنئ أودە گؤرمەیی ایستەدیکلرینی سؤیلەمکتەدیر. أولرینی ساتئپ آوروپا اینسان حاقلارئ ماحکمەسینە قادار چئقاجاقلارئنئ بلیرتمیشلریدیر.
سۇنوجا اولاشئلمئش مئ؟ قئز تکرار أوە گلەبیلمیش می؟ بیلمییۇروم. گۆزل اۇلان بو قئز ایچین آرقاسئندا اۇلدوغودور.
نیجە گنچلر، چۇجوقلار واردئر. آننە بابا آیرئ اۇلدوغو ایچین، اۇنلارئ اؤیلەجە قابول أدن یۇقتور. وە ایشتە اۇ یاورولار یۇق اۇلماقلا یۆز یۆزەدیر.
حایاتئن آغئر یۆکۆنۆ سۇرومسوزجا أولیلیک یاپئپ آیرئلان عائیلەلرین بئراقتئقلارئ گنچ وۆجودلار یۆکلنمکتەدیر. بونون وبالینی هیچ کیمسە چلەمەیەجکتیر.
بیر ماجرا اۇلسون دییە باشلامایان، عؤمۆر بۇیو بیر موتلولوق ایچین أولنن چیفتلرین؛ زۇرلوقلارلا، مۆجادلەلرلە “حامدئم، پیشتیم یاندئم” سؤزۆندە اۇلدوغو گیبی، أمکلەمەدن یۆرۆنمەیەجگی گرچگیندە اۇلدوغو اونوتولمامالئدئر.
أولیلیکلرە دە مۆساعادە أدیلملیدیر. ینی قورولان بیر أولیلیکتن سۆپر بیر سۇنوچ بکلنیلمەملیدیر. أشلر بیربیرلرینی تانئماق ایچین زامانا ایحتیاجلارئ اۇلدوقلارئنئ بیلملیدیر.
بونون ایچین قالبە گیدن یۇلو اؤگرنمک گرکیر. بونا دا زامانلا برابر صابئر لازئمدئر.
عؤمۆر بیتر، حایات گچر آما حاشانانلار حاطئردا قالئر…
