ئ- آراجئلارئن شفاعات أدەجگی اینانجئ
1-کاتۇلیکلردە شفاعات اینانجئ
کاتۇلیکلرە گؤرە شفاعات، عیسانئن دوعاسئنا اویوملو قئلان دیلک دوعاسئدئر.
اۇنلار “شفاعات” یرینە “قورتارئجئلئق” کلیمەسینی قوللانئرلار.
کاتۇلیکلرە گؤرە:
“مسیح عیسا، بابانئن یانئندا حئریستیانلارئن آووکاتلئغئنئ یاپئیۇر. اۇنلار لهینە آراجئلئق أتمک ایچین حپ جانلئدئر. آللاهئن حوضوروندا دائیما حاضئر بولونور. کندیسی آراجئلئغئ ایلە آللاها یاقلاشانلارئ تامامن قورتارمایا گۆجۆ یتر.”
“قوتسال روح اۇلمادان تانرئنئن اۇغلونو گؤرمک مۆمکۆن دگیلدیر. اۇغول اۇلمادان دا هیچ کیمسە بابایا یاقلاشاماز. چۆنکۆ بابایئ تانئماق اۇغولدور. تانرئ اۇغلونو تانئماق دا، قوتسال روح آراجئلئغئیلا اۇلور.”
“مریم آنا آووکات وە یاردئمجئدئر. “مریم آنانئن آنالئغئ بیتمەمیشتیر. یینەلنن آرابولوجولوغو ایلە أبدی أسنلیکلر ساغلایان گارانتی آلتئنا آلمایا دوام أتمکتەدیر.”
کاتۇلیکلرە گؤرە پاپاز، “آللاەلا ایلگیلی قۇنولاردا اینسانلارئ تمثیل أتمک ایچین آتانئر.”
اۇ، کیشیسل یتکیسییلە اینسانلارا: “بابانئن آدئنا سنی باغئشلئیۇروم” دیەبیلیر.
2- طاریقاتلاردا شفاعات اینانجئ
اینجەلەدیگیمیز طاریقاتلاردا دا “کاتۇلیکلرینکینە بنزەر بیر اینانچ” واردئر.
اۇنلار، “قورتارئجئلئق” یرینە داحا چۇق “شفاعاتچیلیک” کلیمەسینی قوللانئر.
بیر شەیح أفندی وە طاریقاتئنئن ایلری گلنلری ایلە یاپتئغئمئز گؤرۆشمەنین قۇنو ایلە ایلگیلی بؤلۆمۆ شؤیلەدیر:
مۆرید: بیزیم شەیح أفندییە باقئشئمئز، اۇنون بیزە یاردئمجئ اۇلاجاغئ یۇلوندادئر. مثەلا بوگۆن ماحکمەدە آووکات توتما زۇرونلولوغو یۇقتور. آما گنللیکلە آووکات توتانلار داوایئ قازانئرلار. شەیح أفندی دە بیزیم آووکاتئمئزدئر.
بایئندئر: سیز گیزلی آچئق هر شەیی بیلن آللاهئ حاکیملە بیر می توتویۇرسونوز؟
آللاە تعالا شؤیلە بویورور:
يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ ﴿۳۴﴾ وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ ﴿۳۵﴾ وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ ﴿۳۶﴾ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ ﴿۳۷﴾ (سورة عبس)
اۇ گۆن کیشی قاردشیندن، آناسئندان، باباسئندان، أشیندن وە اۇغوللارئندان قاچاجاقتئر. اۇ گۆن هرکسین ایشی باشئندان آشاجاقتئر. (عابسە سورەسی؛ 37-34)
دوروم بؤیلە ایکن شەیح أفندی، نەرەدن فئرصات بولاجاق دا سیزی ساووناجاقتئر؟
أنصاردان اۆممۆلعالا دییۇر کی: “موهاجیرلرە قورعا چکیلینجە بیزە عۇثمان بین ماذعون دۆشتۆ. اۇنو أولریمیزە یرلشتیردیک. سۇنرا اؤلۆمۆنە سبب اۇلان حاستالئغا توتولدو. وفات أدینجە یئقاندئ وە کندی ألبیسەلری ایچینە کفنلندی. موحاممد نبی (ص) ایچری گیردی. اۇ سئرادا دەدیم کی، ‘أبوصصائیب! آللاە سانا راحمت أیلەسین. آللاهئن سانا گرچکتن ایکرامدا بولوندوغونا شاهیدیم.’ بونون اۆزرینە موحاممد نبی (ص) شؤیلە بویوردو: ‘آللاهئن اۇنا ایکرام أتتیگینی نە بیلییۇرسون؟’ دەدیم کی: ‘بابام سانا قوربان أی آللاهئن ألچیسی! آللاە یا کیمە ایکرام أدر؟’ موحاممد نبی (ص) دەدی کی: ‘أوت اۇنا قاچئنئلماز گرچک گلدی، واللاهی اۇنون ایچین حپ حایئرلار بکلییۇروم. آما بن آللاهئن ألچیسی اۇلدوغوم حالدە ناسئل قارشئلاناجاغئمئ واللاهی بیلمییۇروم.”
اۆممۆلعالا دەدی کی: “واللاهی بوندان سۇنرا هیچ کیمسەیی آقلامادئم.” (بوحاری)
آما سیز شەیحینیزین جننتە گیدەجگیندن شۆبهە أتمەدیگینیز گیبی، آللاهئن حوضوروندا سیزی ساووناجاغئنئ سؤیلەمە جسارتینی بیلە گؤسترییۇرسونوز.
بیزە شاە دامارئمئزدان داحا یاقئن اۇلان آللاهئن گؤزۆندن قاچان بیر شەی می وار کی آووکاتلئغئنئزئ یاپاجاق اۇلان شەیح، حاشا، یارغئلامادا حاطا مئ یاپاجاق کی، شەیحینیز اۇنا أنگل اۇلاجاق؟
نە قادار یانلئش بیر یۇلدا اۇلدوغونوزو آنلئیۇسونوز دگیل می؟
مۆرید: مۆفتۆلۆکتە بیر مۆفتۆ ایلە گؤرۆشمک ایستەسن، آرایا بیر قاپئجئنئن گیرمەسی، یر کیشینین سنی مۆفتۆیە تاقدیم أتمەسی گرکیر. آرایا کیمسە گیرمەدن بیر یتکیلییلە، بیر باقانلا پات دییە گؤرۆشەبیلیر میسین؟ ایشتە شەیح أفندی دە بیزیملە آللاە آراسئندا بیر وسیلە، بیر واسئطا اۇلماقتادئر.
بایئندئر: بیزە شاە دامارئمئزدان داحا یاقئن اۇلان آللاە تعالا ایچین بو سؤز ناسئل سؤیلنەبیلیر؟..
بو اینانچ اینسانئ شیرکە سۇقار. “شیرک” ذاتن آللاە ایلە قول آراسئنا واسئطا قۇیماقتئر.
زۆمر سورەسیندە بونا دیققات چکیلمکتەدیر:
أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ ﴿۳﴾ (سورة الزمر)
بیلین کی، آللاهئن دینی، آرئ-دورو دیندیر. آللاەتان اؤنجە أولیایا سارئلانلار دەرلر کی: “بیزیم بونلارا قوللوق أتمەمیز، صئرف بیزی آللاها داحا چۇق یاقلاشتئرسئنلار دییەدیر.” آللاە اۇنلارئن تارتئشئپ دوردوقلارئ هر قۇنوداکی حۆکمۆنۆ، اۇنلارئن یۆزۆنە قارشئ ورەجکتیر. آللاە یالانجئ وە نانکؤر اۇلان بیرینی یۇلونا قابول أتمز. (زۆمر سورەسی؛ 3)
بو تۆر اینانئشلاردان لۆطفن وازگچین. چۆنکۆ شەیطان اینسانئ حپ بو متۇدلا ساپتئرماقتادئر.
لۆطفن بانا سؤیلەر میسین؟ یاراتان، بسلەین، بۆیۆتن وە سانا سندن یاقئن اۇلان آللاە مئ سنی داحا ایی تانئر، یۇقسا شەیح أفندی می؟
مۆرید: طابیعی کی، آللاە تانئر.
بایئندئر: شەیح أفندی سنین نەیینی آللاها تانئتاجاق؟
مۆرید: ؟!
گؤرۆشمە، شەیحین یانئندا گرچکلشمیش وە اۇ، بو دورومو اۇنایلامئشتئر. مۆرید کلیمەسی ایلە قۇنوشمایا قاتئلان وە طاریقاتئن ایلری گلن عالیملریندن اۇلان کیشیلر قاصدەدیلمکتەدیر.
آللاە تعالا شؤیلە بویورور:
وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللَّهَ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۱۸﴾ (سورة یونس)
آللاە ایلە آرالارئنا قۇیاراق اؤیلە شەیە قول اۇلورلار کی، کندیلرینە نە ضارارئ نە دە فایداسئ اۇلور. دەرلر کی: “اۇنلار آللاە قاتئندا بیزیم شفاعاتچیلریمیزدیر.” دە کی: “گؤکلردە وە یردە آللاهئن بیلمەدیگی وار دا اۇنو مو حابر ورییۇرسونوز؟” اؤیلە شەی اۇلور مو؟ آللاە، اۇنلارئن شیرکلریندن اوزاقتئر. (یونوس سورەسی؛ 18)
آللاە کیمە شفاعات یتکیسی وریرسە، اۇنلار یالنئز آللاهئن دیلەدیگی کیمسەلرە شفاعات أدەبیلیرلر، کندی دیلەدیکلرینە دگیل.
قُلْ لِلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِيعًا … ﴿۴۴﴾ (سورة الزمر)
دە کی: “شفاعات یتکیسی تۆمۆیلە آللاهئن ألیندەدیر …” (زۆمر سورەسی؛ 44)
يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى وَهُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ ﴿۲۸﴾ وَمَنْ يَقُلْ مِنْهُمْ إِنِّي إِلَهٌ مِنْ دُونِهِ فَذَلِكَ نَجْزِيهِ جَهَنَّمَ كَذَلِكَ نَجْزِي الظَّالِمِينَ ﴿۲۹﴾ (سورة الأنبیاء)
آللاە، اؤنلریندە اۇلانئ دا بیلیر؛ آرقالارئندا اۇلانئ دا. آللاهئن راضئ اۇلدوغو کیشیدن باشقاسئ لهینە شفاعات أدەمزلر. کندیلری دە اۇنون قۇرقوسوندان تیترەرلر. اۇنلاردان کیم: “آللاە ایلە سیزین آرانئزدا ایلاە بنیم” دەرسە، اۇنو جهننملە جزالاندئرئرئز. ایشتە ظالیملری بؤیلە جزالاندئرئرئز. (أنبیا سورەسی؛ 29-28)
أبو هورەیرە شؤیلە بیلدیرییۇر:
“سن،قاومیندن أن یاقئنلارئنئ اویار.” (شوعارا سورەسی؛ 214) … آیتی اینینجە، نبی (ص) قالقتئ وە شؤیلە بیر قۇنوشما یاپتئ:
“أی قورەیش تۇپلولوغو! کندینیزی قورتارمایا باقئن؛ آللاهئن یانئندا سیزە هیچبیر فایدام اۇلمام. أی عابدولمناف اۇغوللارئ! آللاهئن یانئندا سیزە هیچبیر فایدام اۇلماز. أی عابدولموططالیب اۇغلو عابباس! آللاهئن یانئندا سانا هیچبیر فایدام اۇلماز. أی صافیە! (رسولوللاهئن حالاسئ) آللاهئن یانئندا سانا هیچبیر فایدام اۇلماز. أی موحاممدین قئزئ فاطما! آللاهئن یانئندا سانا هیچبیر فایدام اۇلماز.” (بوحاری)
ژ- اؤلۆدن یاردئم ایستەمە
حئریستیانلار، اؤلمۆش دین بۆیۆکلریندن یاردئم ایستەرلر.
عاینئ شەیی کیمی طاریقات وە جماعاتلر دە یاپارلار.
اۇنلار دا اؤلمۆش دین بۆیۆکلرینین یاردئمئنئ آلماق، اۇنلارئ آراجئ وە شفاعاتچی یاپماق ایچین مزارلارئنئ زیارت أتمەیی، اۇنلارا آداقلار آدامایئ دیندارلئغئن بیر پارچاسئ سایارلار.
1- کاتۇلیکلرین اؤلۆدن یاردئم ایستەمەسی
پاپا 2-نجی ژان پۇل، مریم آنایئ آراجئ یاپاراق شؤیلە دوعا أدییۇر:
“اینسان اۇلموش کلامئن آننەسی وە کیلیسەنین آننەسی اۇلان چۇق قوتسال باکیرە مریمە، کیلیسەنین ینی بیر حئریستیانلاشتئرما چاباسئنا چاغرئلدئغئ بو زاماندا بۆتۆن کیلیسەنین بۆتۆن سەویەلریندە دین درسی چالئشمالارئنا گۆچلۆ آراجئلئغئیلا دستک اۇلماسئ ایچین دوعا أدییۇروم.”
عاصئرلارجا اؤنجە اؤلمۆش مریمی یاردئما چاغئران پاپا، اۇنون کندینە، گۆچلۆ آراجئلئغئ ایلە دستک اۇلاجاغئنا ایناندئغئنا گؤرە، مریمین اۇنو تانئدئغئنا وە چاغرئیئ ایشیتتیگینە دە اینانمئش اۇلمالئدئر. بو دورومدا اۇنا، باعضئ ایلاهی صئفاتلار وە اؤزللیکلر ورمیش اۇلور.
بونلار: حایات، عیلیم، سمع، باصار، ایرادە، قودرت وە بنزەری صئفاتلاردئر.
