(11)
گؤرۆنمز أرنلر
مۆرید: سن شیمدیکی اۇلان اۆچلر، یدیلر، قئرقلار، قوطوبلار وە غاوثلارئ دا مئ قابول أتمییۇرسون؟ بیلمز میسین کی، ولیلرین اۆستۆن واصئفلئ اۇلانلارئنا أوتاد (دیرکلر) دەنیر. اۇنلارئن اۆستۆندە رواسی (داغلار) واردئر. بیر فلاکت زامانئندا قوللار أوتادا یؤنلیر، أوتاد دا رواسییە یؤنلیر. رواسییی قوطوب ایدارە أدر.
قوطوبتان سۇنرا گلن ایکی کیشییە ایمامان دەنیر. بونلاردان بیرینە ایمامئ یمین، دیگرینە ایمامئ یسار آدئ وریلیر. ایمامئ یمین قوطبون حۆکۆملرینە، ایمامئ یسار دا حاقیقاتینە ماظهاردئر. قوطاب اؤلۆنجە، یرینی ایمامئ یسار آلئر. قوطوب ایلە ایکی ایمام، اۆچلری اۇلوشتورور.
قوطوب، أن بۆیۆک ولیدیر. أرنلرین باشئ وە آللاهئن ایذنییلە کائیناتتا تاصارروف صاحیبیدیر.
“غاوث”: داردا قالئندئغئندا سئغئنئلان وە یاردئم ایستنیلن قوطوبتور. داردا قالان صوفیلر: “یتیش، یا غاوث!” دییە قوطبا سئغئنئرلار. غاوث، یاردئم ایستەینە ألینی اوزاتئر. عابدولقادیر گەیلانی، غاوثئ آعظام لاقابئیلا اۆنلۆدۆر.
آنجاق بۆتۆن بو سئغئنما وە یاردئم ایستکلری، گؤرۆنۆردە غاوثتان ایسە دە، آصلئندا آللاەتاندئر. چۆنکۆ عالمدە تک یتکیلی آللاە تعالادئر. اۇندان باشقا فاعیلی موطلاق یۇقتور. غاوث اۇلاراق بیلیننلر، أسما وە صئفاتئ ایلاهی ماظهارئدئرلار.
بونلاردان باشقا، سایئلارئ بیر ریوایتتە سکیز، دیگر بیر ریوایتتە قئرق اۇلان نۆجبا ایلە سایئلارئ اۇن یا دا اۆچ یۆز اۇلان نوقبا دەنیلن وە اینسانلارئن ایچ دۆنیالارئندان حابردار اۇلان شاحصیەتلر واردئر.
گنل اۇلاراق ریجالۆل-غایب وە غایب أرنلری اۇلاراق آنئلان بو حاق دۇستلارئنئن ماقامئ بۇش قالماز. اؤلنین یرینە سئرایلا کندیسیندن سۇنراکی یۆکسلتیلیر.
بایئندئر: “بونلار أسما وە صئفاتئ ایلاهی ماظهارئدئرلار،” دییۇرسونوز. یاعنی، “آللاهئن ایسیملری وە اؤزللیکلری بونلاردا گؤزۆکۆر” دەمیش اۇلویۇر، اۇنلارئ هر یؤنۆیلە آللاها بنزتییۇرسونوز. سیزینکیسی تامامن باشقا بیر دین! کندینیزە مۆسلۆمان دیەرک، نییە اینسانلارئ یانئلتئیۇرسونوز؟!
سیزین یاپتئغئنئز، دۇغرو یۇلون اۆستۆنە اۇتورموش شەیطانلارئ ولی سایماقتان باشقا بیر شەی دگیلدیر.
ایلگیلی آیت شؤیلەدیر:
فَرِيقًا هَدَى وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلَالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ ﴿۳۰﴾ (سورة الأعراف)
آللاە بیرطاقئمئنئن یۇلا گلدیگینی اۇنایلار، بیرطاقئمئ دا ساپئقلئغئ حاق أدر. ساپئقلار، آللاە ایلە آرالارئنداکیلری أولیا سایاراق شەیطانلارا سارئلئرلار، آما کندیلرینی دۇغرو یۇلدا گؤرۆرلر. (آعراف سورەسی؛ 30)
دەمک کی، کندینی دۇغرو یۇلدا سایمایان یۇقتور. اؤنملی اۇلان، آللاهئن دۇغرو یۇلدا سایماسئدئر.
آنلاتتئغئنئز یۇل، شەیطانئن یۇلودور. اۇ ایسیملر دە، ولی أدینیلن شەیطانلارا تاقئلان اویدورما ایسیملردیر.
آللاە تعالا شؤیلە بویورموشتور:
اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ ﴿۳﴾ (سورة الأعراف)
راببینیزدن (صاحیبینیزدن سیزە نە ایندیریلمیشسە، اۇنا اویون؛ آللاە ایلە آرانئزا قۇیدوغونوز ولیلرە اویمایئن. نە قادار آز تذککۆر أدییۇر وە بیلگینیزی نە قادار آز قوللانئیۇرسونوز! (آعراف سورەسی؛ 3)
مۆرید: بیز آصلا آللاها اۇرتاق قۇشمایئز آما آللاە، دۆنیانئن جیسمانی دۆزنینی ساغلاماق ایچین باعضئ اینسانلارئن بیرطاقئم گؤرەولر اۆستلنمەسینی موراد أتتیگی گیبی؛ عالمدەکی ماعنوی وە روحانی دۆزنین قۇرونماسئ، حایئرلارئن تەمینی، کؤتۆلۆکلرین گیدریلمەسی ایچین دە سەودیگی باعضئ قوللارئنئ گؤرەولندیرمیشتیر. بونلار بۆیۆک نبیلرین یرینە گچن کیشیلردیر.
بایئندئر: بو سؤزلر، مککە مۆشریکلرینین کاعبەیی طاواف أدرکن سؤیلەدیکلری شو سؤز ایلە عاینئ آنلامدادئر:
“أمرەت آللاهئم أمرەت؛ سنین هیچبیر اۇرتاغئن یۇقتور. بیر اۇرتاغئن واردئر کی، اۇنون دا، بۆتۆن یتکیلرینین دە صاحیبی سنسین.”
اۇنلار دا بو یتکیلری ملکلرە ورییۇرلاردئ. ملکلری آللاهئن قئزلارئ سایدئقلارئ ایچین، اۇنا اۇرتاق قۇشمادئقلارئنئ دۆشۆنۆیۇرلاردئ.
مۆرید: بیز آللاها آصلا اۇرتاق قۇشمایئز! اۇنا اینانجئمئز تامدئر.
بایئندئر: آللاهئن وارلئغئنا اینانمایان یۇقتور. بو یۆزدن هر مۆشریک، آصئل هدفینین آللاها اولاشماق اۇلدوغونو، آراجئلارا، کندینی آللاها اولاشتئرسئن، دییە قول کؤلە اۇلور وە شیرکە دۆشر.
ایلگیلی آیت شؤیلەدیر:
أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ ﴿۳﴾ (سورة الزمر)
بیلین کی، آللاهئن دینی، آرئ دورو دیندیر. آللاەتان اؤنجە أولیایا سارئلانلار دەرلر کی: “بونلارا قوللوق أتمەمیز، بیزی آللاها داحا چۇق یاقلاشتئرسئنلار، دییەدیر.” آللاە تارتئشئپ دوردوقلارئ هر قۇنودا، یۆزلرینە قارشئ حۆکمۆنۆ ورەجکتیر. آللاە، کندینی دۇغرولارا قاپامئش، بیر یالانجئیئ یۇلونا قابول أتمز. (زۆمر سورەسی؛ 3)
بو یۆزدن هیچبیر مۆشریک، مۆشریکلیگینی قابول أتمز.
آللاە تعالا شؤیلە دەمیشتیر:
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿۲۱﴾ وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا أَيْنَ شُرَكَاؤُكُمُ الَّذِينَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ ﴿۲۲﴾ ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا وَاللَّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشْرِكِينَ ﴿۲۳﴾ انْظُرْ كَيْفَ كَذَبُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ ﴿۲۴﴾ (سورة الأنعام)
21- آللاە آدئنا یالان اویدوراندان یا دا آیتلری قارشئسئندا یالان سؤیلەیندن داحا ظالیمی کیم اۇلابیلیر؟ آللاە، اۇ ظالیملری اومدوقلارئنا قاووشتورمایاجاقتئر.
22- اۇنلارئن حپسینی تۇپلادئغئمئز گۆن شیرکە دۆشنلرە شؤیلە دەریز: “حایال قوروپ (بانا) اۇرتاق سایدئقلارئنئز نەرەدە؟
23- اۇنلارئ سئقئنتئیا سۇقان شەی (دۆنیاداکی) شو سؤزلری اۇلور: “راببیمیز اۇلان آللاها یمین أدریز کی، بیزلر مۆشریک دگیلیز.”
24- باقسانا، کندیلرینە قارشئ ناسئل دا یالان سؤیلەمیشلر؟ اۇرتاق دییە اویدوردوقلارئ دا قایبۇلوپ گیدر. (أنعام سورەسی)
شیمدی دە بۆیۆک ولیلر دەدیگینیز ایسیملرین، دۇغرو یۇلون اۆستۆنە اۇتورتولموش شەیطانلارا وریلن اویدورما ایسیملر اۇلدوغونو گؤرەلیم.
1- قوطوب:
سیزە گؤرە اۇ، أن بۆیۆک ولیدیر. أرنلرین باشئ، آللاهئن ایذنییلە کائیناتتا تاصارروف صاحیبیدیر. کائینات، وارلئقلار آنلامئندادئر. تاصارروف ایسە، بیر شەیی ایستەدیگی گیبی قوللانما یتکیسیدیر. اۇ یتکی، سادەجە آللاەتا واردئر.
آللاە تعالا شؤیلە دەمیشتیر:
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا ﴿۱۱۱﴾ (سورة الإسراء)
دە کی: “هر شەیی گۆزل یاپماق، آللاها حاصتئر. اۇ، چۇجوق أدینمەمیشتیر. اۇنون یتکی قوللانمادا اۇرتاغئ یۇقتور. ایحتیاجتان دۇلایئ أدیندیگی بیر ولیسی دە یۇقتور! اۇنون بۆیۆکلۆگۆنۆ ایی قاورا! (ایسرا سورەسی؛ 111)
2- غاوث:
سیزە گؤرە غاوث؛ داردا قالئندئغئندا سئغئنئلان وە ایستیمداد أدیلن، یاعنی یاردئم ایستنیلن قوطوبتور. داردا قالان صوفیلر: “یتیش، یا غاوث!” دییە غاوثا سئغئنئرلار. غاوث، ایستیمداد أدنە یاردئم ألینی اوزاتئر. عابدولقادیر گەیلانی، غاوثئ آعظام لاقابئیلا اۆنلۆدۆر.
شیمدی شو آیتی چۇق ایی آنلایالئم:
أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ ﴿۶۲﴾ (سورة النمل)
داردا قالان بیری یاردئم ایستەدیگیندە اۇنا قارشئلئق وریپ سئقئنتئلارئ گیدرن، سیزی یریۆزۆنۆن حاکیملری یاپان کیمدیر؟ آللاە ایلە بیرلیکتە باشقا ایلاە مئ وار؟ بیلگینیزی نە قادار آز قوللانئیۇرسونوز! (نمل سورەسی؛ 62)
3-نۆجبا
4-نوقبا
سیزە گؤرە، بونلار دا اینسانلارئن ایچ دۆنیالارئندان حابردار اۇلان شاحصیەتلردیر. اینسانلارئن ایچ دۆنیالارئنئ نبیمیز بیلمز کی، بونلار بیلسینلر!
