(16)
نبییە میراثچئ اۇلماق
مۆرید: آللاهئن ولی قوللارئ، نبیلرین حالیفەسیدیر.
شەیح أفندی: آللاهئن ولیلری، نبیلرین واریثیدیر. اۇنلارا اۇلانلار، بونلارا دا اۇلور.
بایئندئر: آللاهئن نبیسینە واریث اۇلما ایشی ایی آنلاشئلمامئش غالیبا! نبی، دگری آللاە طارافئندان یۆکسلتیلمیش کیشی آنلامئنا گلیر. نبی اۇلماق، اینسانئن ألیندە دگیلدیر. کندینە کیتاب وریلنلردن باشقاسئ، اۇ ماقاما گتیریلمز.
آللاە تعالا شؤیلە بویورموشتور:
كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۲۱۳﴾ (سورة البقرة)
اینسانلار تک بیر تۇپلولوقتو. سۇنرا آللاە اۇنلارا، مۆژدە ورن وە اویارئدا بولونان نبیلر گؤندردی. برابرلریندە، دۇغرولارئ گؤسترن کیتاب دا ایندیردی کی، آیرئلئغا دۆشتۆکلری قۇنولاردا اینسانلار آراسئندا اۇ کیتاب حۆکمەتسین. اۇندا آیرئلئغا دۆشنلر، کندیلرینە کیتاب وریلنلردن باشقاسئ اۇلمادئ. اۇ آچئق بلگەلر گلدیکتن سۇنرا، بیربیرلرینین حاقلارئنا گؤز دیکتیکلری ایچین بؤیلە اۇلدو. سۇنرا آللاە اینانمئش اۇلانلارئ، آنلاشامادئقلارئ قۇنودا، کندی اۇنایئیلا دۇغرویا اولاشتئردئ. آللاە، دۇغرولارئ ترجیح أدنی دۇغرو یۇلا یؤنلتیر. (باقارا سورەسی؛ 213)
آللاە تعالا، بو یۆجە ماقاما گتیردیگی کیشیلر دئشئندا کیمسەیە نبی دەمەمیشتیر.
نبیلیک، موحاممد (ع) ایلە سۇنا أرمیشتیر:
مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا ﴿۴۰﴾ (سورة الأحزاب)
موحاممد، أرککلرینیزدن بیرینین باباسئ دگیلدیر؛ آما آللاهئن ألچیسی وە نبیلرین سۇنونجوسودور. آللاە هر شەیی بیلیر. (آحزاب سورەسی؛ 40)
رسول، ألچی دەمکتیر. ألچی، کندیندن بیر شەی قاتمادان، بیرینین سؤزۆنۆ دیگرینە اولاشتئرماقلا گؤرەولی کیشیدیر. نبی اۇلمایان کیشیلر دە ألچی اۇلابیلیرلر. آللاە تعالا، مئصئر حاقانئنئن یوسوفا (ع) گؤندردیگی ألچییە “الرسول = رسول” دەمیشتیر.
بونونلا ایلگیلی آیت شؤیلەدیر:
وَقَالَ الْمَلِكُ ائْتُونِي بِهِ فَلَمَّا جَاءَهُ الرَّسُولُ قَالَ ارْجِعْ إِلَى رَبِّكَ فَاسْأَلْهُ مَا بَالُ النِّسْوَةِ اللَّاتِي قَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ إِنَّ رَبِّي بِكَيْدِهِنَّ عَلِيمٌ ﴿۵۰﴾ (سورة یوسف)
حاقان دەدی کی: “اۇنو بانا گتیرین.” رسول گلینجە یوسوف شؤیلە دەدی: “أفندینە دؤن دە سۇر باقالئم! أللرینی کسن قادئنلارئن دردی نەیمیش؟..” (یوسوف سورەسی؛ 50)
دەمک کی، هر رسول نبی دگیلدیر؛ آما هر نبی، رسول اۇلماق زۇروندادئر. چۆنکۆ کندینە وریلن کیتابئ تبلیغ أتمزسە، نبی اۇلماسئنئن آنلامئ قالماز.
آللاە تعالا، ایسماعیل (ع) ایلە ایلگیلی اۇلاراق شؤیلە بویورور:
وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا ﴿۵۴﴾ (سورة مریم)
بو کیتابتا ایسماعیلی دە آنلات. اۇ، وردیگی سؤزۆ توتموشتو. نبی اۇلان رسولدۆ. (مریم سورەسی؛ 54)
ألچینین گؤرەوی سادەجە سؤزۆ اولاشتئرماقتئر:
… فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ ﴿۳۵﴾ (سورة النحل)
… ألچیلرە، آچئق بیر تبلیغدن باشقا نە دۆشر؟ (ناحل سورەسی؛ 35)
بو سببلە واحی آلمایان، سادەجە نبییە اینمیش آیتلری تبلیغ أدن رسوللر دە واردئر. شو آیتلر، اۇنلاردان باحثەدر:
كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۰۵﴾ (سورة الشعراء)
نوحون حالقئ، رسوللرینی (ألچیلرینی) یالانجئلئقلا سوچلامئشتئ. (شوعارا سورەسی؛ 105)
كَذَّبَتْ عَادٌ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۲۳﴾ (سورة الشعراء)
عاد حالقئ دا رسوللرینی (ألچیلرینی) یالانجئ یرینە قۇیدو. (شوعارا سورەسی؛ 123)
كَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۶۰﴾ (سورة الشعراء)
لوطون حالقئ دا رسوللرینی (ألچیلرینی) یالانجئ قۇیدو. (شوعارا سورەسی؛ 160)
نوح قاومینە نوح، عاد قاومینە هود، لوط قاومینە دە لوط (ع) نبی وە رسول اۇلاراق گؤندریلمیشتی. دیگر رسوللر، نوح، هود وە لوطا (ع) اینن آیتلری تبلیغ أدن رسوللردن باشقاسئ اۇلاماز.
موحاممد (ص) سۇن نبیدیر؛ واحی قاپئسئ قاپالئدئر. اۇنا واریث اۇلان اۇنون گتیردیگی قورئانئ اینسانلارا آنلاتان وە اؤگرتتیگی یؤنتملە قورئانداکی حیکمتلرە، یاعنی دۇغرو حۆکۆملرە اولاشاراق چؤزۆم اۆرتنلردیر.
آللاە تعالا شؤیلە بویورموشتور:
وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلَا تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ ﴿۱۸۷﴾ (سورة آل عمران)
آللاە، کندیلرینە کیتاب وریلنلردن کسین سؤز آلدئغئندا شونلارئ سؤیلەدی: “اۇ کیتابئ اینسانلارا کسینلیکلە آچئقلایاجاقسئنئز وە آصلا گیزلەمەیەجکسینیز!” آما اۇنلار کیتابئ آرقالارئنا آتتئلار وە قارشئلئغئندا گچیجی بیر بدل آلدئلار. آلدئقلارئ اۇ شەی نە کؤتۆدۆر! (آلی عیمران سورەسی؛ 187)
قورئانئ تبلیغ أتمە وە اۇنداکی حیکمتلرە اولاشاراق چؤزۆم اۆرتمە گؤرەوینی ایهمال أدنلرین دۆشەجگی کؤتۆ دوروم، شو شکیلدە آچئقلانمئشتئر:
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ ﴿۱۵۹﴾ إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَأُولَئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ ﴿۱۶۰﴾ (سورة البقرة)
ایندیردیگیمیز آچئق آیتلری وە دۇغرو یۇلو (حیکمتی) کیتابتا اینسانلارا آچئقلامامئزدان سۇنرا گیزلەینلری آللاە دئشلایاجاقتئر. دئشلایاجاق اۇلانلار دا دئشلایاجاقتئر. تەوبە أدیپ کندینی دۆزلتن وە اۇنلارئ آچئقلایانلار باشقا. اۇنلارئن تەوبەسینی قابول أدریم. بن تەوبەلری قابول أدریم، ایکرامئم بۇلدور. (باقارا سورەسی؛ 160-159)
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۱۷۴﴾ (سورة البقرة)
آللاهئن ایندیردیگی کیتابتان بیر شەیی گیزلەینلر وە اۇنا قارشئلئق بیرآز چئقار ساغلایانلار وار یا، اۇنلار قارئنلارئنا سادەجە آتش دۇلدورورلار. آللاە، قئیامت گۆنۆ اۇنلارلا قۇنوشماز وە اۇنلارئ آقلاماز. اۇنلارا آجئقلئ بیر عاذاب واردئر. (باقارا سورەسی؛ 174)
موحاممد (ع) دە شؤیلە دەمیشتیر:
“بندن آلدئغئنئز بیر آیت دە اۇلسا، اۇنو تبلیغ أدین.” (بوحاری)
قورئانئ تبلیغ، هر مۆسلۆمانئن گؤرەویدیر. هرکس، قارشئسئنداکینین آنلادئغئ دیللە آیتلری آنلاتمالئدئر. حیکمتە آنجاق، بیلنلردن اۇلوشان بیر أکیپ اولاشابیلیر. اۇ أکیبین اۇلوشماسئنا قاتقئدا بولونماق دا، هر مۆسلۆمانئن گؤرەویدیر.
سیزە گلینجە؛ سیز آللاهئن بیر قئسئم آیتلرینی گیزلەمک وە دیندە اۇلمایان شەیلری دینە یاماماق ایچین اۇلاغان اۆستۆ غایرت گؤسترییۇرسونوز. کندینیزی قابول أتتیرەبیلمک ایچین دە، واحی آلدئغئنئزئ ایددیعا أدییۇرسونوز. کرامت گؤستردیگینیزی ایما أدەرک دە، کندینیزی قوتساللاشتئرئیۇرسونوز. هم آللاهئن دینینی تاحریف أدییۇر، هم اۇنون ولیسی اۇلدوغونوزو سؤیلۆیۇرسونوز: “آللاهئن ولی قوللارئ، نبیلرین واریثیدیر؛ اۇنلارا اۇلان شەیلر بونلارا دا اۇلور،” دیەرک، اییجە ساپئتئیۇرسونوز! لۆطفن تەوبە أدین وە یۇلا گلین!
