بایئندئر: اۇ زامان مۆرید، شەیحینین پوتو قارشئسئنا گچەجک، اۇنا رابئطا یاپاجاق وە اۇنون روحانیەتیندن یاردئم ایستەیەجکتی. اۇنا قارشئ کندینی آلچالتاراق، سۇن درەجە تواضوع ایلە یالواراجاقتئ. پوتا تاپانلارئن یاپتئغئ ذاتن بوندان باشقاسئ دگیلدیر. آرادان هەیکلی قالدئرئپ، یرینە شەیحین حایالینی گچیرمک نەیی دگیشتیریر؟ پوتا تاپانلار دا، ذاتن تاشتان وەیا آغاچتان بیر شەی بکلەمییۇر؛ اۇنون تمثیل أتتیگی وارلئغئن روحانیەتیندن یاردئم بکلییۇرلاردئر.
تاعریف أتتیگینیز رابئطایا سادەجە شو آیت دلیل اۇلابیلیر:
أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ ﴿۳﴾ (سورة الزمر)
بیلین کی، آللاهئن دینی، آرئ-دورو دیندیر. آللاەتان اؤنجە أولیایا سارئلانلار دەرلر کی: “بونلارا قوللوق أتمەمیز صئرف، بیزی آللاها داحا چۇق یاقلاشتئرسئنلار،” دەدیلر. آللاە تارتئشئپ دوردوقلارئ هر قۇنودا، یۆزلرینە قارشئ حۆکمۆنۆ ورەجکتیر. آللاە، کندینی دۇغرولارا قاپامئش بیر یالانجئیئ یۇلونا قابول أتمز. (زۆمر سورەسی؛ 3)
بو آیت، قورئاندا شیرکی تانئملایان آیتتیر.
(26)
عیبادت
شەیح أفندی: نەدن بیزی ایلاە گیبی گؤرۆیۇرسون؛ بیزە عیبادت أدین، دەمییۇروز کی!
بایئندئر: سیز هرحالدە عیبادتین نە اۇلدوغونو بیلمییۇرسونوز! سؤیلەر میسینیز بانا، مۆرید شەیحین یانئندا ناسئل اۇلمالئدئر؟
شەیح أفندی: باق! سانا مۆریدین آدابئنئ سؤیلەیەییم دە، ایچیندە نە وارسا اۇرتایا دؤک! مۆریدین اینانجئ شؤیلە اۇلمالئدئر:
“بن آنجاق باغلئ بولوندوغوم شەیحیم ایلە هدفیمە اولاشابیلیریم.
حاقلئ داحی گؤرۆنسە، مۆریدین اۆستادئنا ایعتیراضئ حارامدئر.
موسا ایلە حئضئر (ع) قئصصاسئندا اۇلدوغو گیبی، شەیحە ایعتیراض چۇق چیرکیندیر. ایعتیراضجئنئن عؤذرۆ قابول أدیلەمز. ایعتیراضدان دۇغان آیرئلئغئن عیلاجئ یۇقتور. بو ایعتیراضئن ضارارئ، مۆرید اۆزرینە آقان فەیضین قاپانماسئدئر.
مۆریدە لازئم اۇلان شارطلاردان بیری دە، شەیحین أمرەتتیگی شەیلری تەویل أتمەیەرک وە گجیکتیرمەیەرک یاپماسئدئر. زیرا تەویل وە گجیکتیرمە، بۆیۆک کسینتییە سببتیر.
آدابتان بیری دە شەیحینین سەومەدیگی، حۇشلانمادئغئ شەیلردن قاچئنماسئدئر.
شەیح مۆریدە بیر شەی تلقین أتتیگیندە، دواملئ اۇنونلا مشغول اۇلمالئ وە قالبینە حایئر وە شر بیر شەی گتیرمەملیدیر.
صادئق مۆریدین سرمایەسی، سەوگی وە باغلئلئقتئر. عینادلئق عاصاسئنئ وە موحالفت سەوداسئنئ بئراقئپ، شەیحین أمری آلتئندا سۆکونتتیر.
طاریقاتا سەوگیسی وە شەیحینە باغلئلئغئ آرتان مۆرید، طاریقاتتا قالماقتان أمین اۇلور.
بایئندئر: یاعنی قئساجا مۆرید، شەیحینین کؤلەسی اۇلاجاق. حاتتا کؤلەدن دە اؤتە بیر باغلئلئغئ اۇلاجاق. چۆنکۆ کؤلە، أفندیسینە زامان زامان باشقالدئرئر؛ باشقالدئرماسا بیلە ایچیندن حۇموردانئر؛ آما مۆرید هم ایچی هم دە دئشئ ایلە شەیحین تام کؤلەسی اۇلاجاق. شەیحین أمری آلتئندا سسسیز صداسئز بکلەرسە، طاریقاتتان آتئلما قۇقوسوندان قورتولاجاق.
شەیح أفندی: مۆرید شەیحینین تربیەسیندە اؤلۆ یئقایانئن ألیندەکی اؤلۆ گیبی اۇلمالئدئر کی، شەیح، مۆریدە ایستەدیگی گیبی حارەکت أدەبیلسین. یۇقسا شەیح اۇنو ناسئل یتیشتیرەبیلیر؟
بایئندئر: اینسانلارئ کندینە کؤلە أدن بیر تک نبی یۇقتور. بؤیلە بیر شەی قورئانا تملدن قارشئدئر. آللاە تعالا شؤیلە بویورور:
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُؤْتِيَهُ اللَّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُوا عِبَادًا لِي مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَكِنْ كُونُوا رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنْتُمْ تَدْرُسُونَ ﴿۷۹﴾ (سورة آل عمران)
آللاە بیر کیمسەیە کیتاب، حیکمت وە نبیلیک ورسین؛ اۇ دا توتسون حالقا: “آللاەتان اؤنجە بانا قول اۇلون” دەسین؛ کیمسەنین بونا حاققئ یۇقتور. اۇنون دیەجگی شودور: “کیتابئ اؤگرتتیگینیزە وە اۇقودوغونوزا گؤرە، سادەجە راببە قول اۇلون!” (آلی عیمران سورەسی؛ 79)
دییۇرسونوز کی، أگر مۆریدین شەیحینە بیر ایعتیراضئ اۇلورسا، بونون عیلاجئ یۇقتور. بو، شەیحە عیبادت دگیلدیر دە یا نەدیر؟
مۆرید: بونون نەرەسی عیبادت، آللاە عاشقئنا!
بایئندئر: أوت؛ سادەجە عیبادت یۇق، یاردئم ایستەمە دە وار! گۆندە قئرق کرە فاتیحا سورەسینی اۇقویوپ، آللاها شؤیلە سسلنییۇرسونوز:
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ﴿۵﴾ (سورة الفاتحة)
(آللاهئم!) یالنئز سانا عیبادت أدر وە یالنئز سندن یاردئم ایستەریز. (فاتیحا سورەسی؛ 5)
آما سؤیلملرینیز، آللاەتان باشقاسئنا عیبادت أتتیگینیز وە یاردئم ایستەدیگینیزی گؤسترییۇر!
مۆرید: چۇق آغئر ایتهامدا بولوندونوز. بش واقیت نامازئنئ قئلان، گجە تهججۆدە قالقان، ذیکیرلر یاپان، ایسلاما حیذمت ایچین قوروملار اینشا أدن بونجا اینسانئ بؤیلە ایتهام أدەمزسینیز!
بایئندئر: سیزی آللاهئن آچئق آیتلری ایلە اویارئیۇروم. بیرآز دۆشۆنسنیز، أن بۆیۆک دۇستونوز اۇلدوغومو آنلارسئنئز. چۆنکۆ بو گیدیشلە جهننمدن آصلا چئقامازسئنئز!
مۆرید: بونجا کافیر وار؛ نییە اۇنلارلا مۆجادلە أتمییۇرسونوز دا، مۆسلۆمانلارئن بیرلیک وە برابرلیک ایچیندە اۇلماق زۇروندا اۇلدوغو شو گۆنلردە بیزە سالدئرئیۇرسون؟ بو قادار ایی ایشلر یاپان اینسانلارئ یۇق أدرسنیز، ألینیزە نە گچەجک؟
بایئندئر: حئریستیان کشیشلر مالا، أولیلیک حایاتئنا وە دۆنیالئغا قارئشماماق وە عؤمۆرلرینی عیبادتلە گچیرمک ایچین، داغلارئن ائسسئز تپەلریندە قورولو ماناستئرلارا قاپانئرلار. آما عیسایئ آللاهئن اۇغلو، آللاە ایلە آرالارئندا بیر آراجئ سایدئقلارئ سۆرەجە حاق یۇلدا اۇلامازلار.
اینانچ چۇق اؤنملیدیر. اینسانئن ثواب نامئنا بیر شەیی اۇلماسا دا، شیرکتن اوزاق بیر اینانجئ اۇلسا وە تەوبە أتمەدن اؤلسە، آللاە گۆناەلارئنئ باغئشلایابیلیر.
آللاە تعالا شؤیلە بویورموشتور:
إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ … ﴿۴۸﴾ (سورة النساء)
آللاە کندیسینە اۇرتاق قۇشولماسئنئ باغئشلاماز، بونون آلتئنداکی گۆناهئ، دۆزنینە اویان ایچین باغئشلار… (نیسا سورەسی؛ 48)
باشقاسئنا کؤلە اۇلمامئزئ قابول أتمەین آللاە، نبیسینە شو أمری ورمیشتیر:
قُلْ أَفَغَيْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّي أَعْبُدُ أَيُّهَا الْجَاهِلُونَ ﴿۶۴﴾ وَلَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴿۶۵﴾ بَلِ اللَّهَ فَاعْبُدْ وَكُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ ﴿۶۶﴾ وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۶۷﴾ (سورة الزمر)
64- دە کی: “أی کندینی بیلمزلر! آللاەتان باشقاسئنا قوللوق أتمەمی می ایستییۇرسونوز؟
65- (أی موحاممد!) سانا دا، سندن اؤنجەکی نبیلرە دە شوو، کسین اۇلاراق بیلدیریلمیشتیر: أگر شیرکە دۆشرسن یاپتئغئن یانار گیدر وە سن (دە) قایبەدنلردن اۇلورسون.
66- ساقئن ها! یالنئز آللاها قوللوق أت وە شۆکرەدنلردن اۇل!
67- آللاهئ گرگی گیبی دگرلندیرمەدیلر. اۇیسا کی قئیامت گۆنۆ، یریۆزۆ اۇنون آووجونون ایچیندە بولوناجاق؛ گؤکلر ایسە، اۇنون گۆجۆیلە دۆرۆلمۆش اۇلاجاقتئر. اۇ، کندینە أش قۇشولانلاردان اوزاقتئر، یۆجەدیر. (زۆمر سورەسی)
وَإِنْ كَادُوا لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ لِتَفْتَرِيَ عَلَيْنَا غَيْرَهُ وَإِذًا لَاتَّخَذُوكَ خَلِيلًا ﴿۷۳﴾ وَلَوْلَا أَنْ ثَبَّتْنَاكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئًا قَلِيلًا ﴿۷۴﴾ إِذًا لَأَذَقْنَاكَ ضِعْفَ الْحَيَاةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنَا نَصِيرًا ﴿۷۵﴾ (سورة الإسراء)
73- باشقا بیر شەی اویدوروپ، اۆزریمە آتاسئن، دییە سانا سئقئنتئ وریپ آز قالسئن سنی، سانا واحیەتتیگیمیز شەیدن آیئراجاقلاردئ. اۇ زامان سنی دۇست أدینیرلردی!
74- أگر ساغلام دوروشلو یاپماسایدئق، آز دا اۇلسا اۇنلارا مەیلەدەبیلیردین.
75- مەیلەتسەیدین، سانا حایاتئن ایکی قات جزاسئ ایلە بیرلیکتە اؤلۆمۆن دە ایکی قات جزاسئنئ تاتتئرئردئق. آرتئق بیزە قارشئ سانا یاردئم أدەجک بیرینی دە بولامازدئن. (ایسرا سورەسی)
