(29)
آللاهئن گؤزۆکمەسی (تجللی)
“تجللی“؛ گؤزۆکمک، اۇرتایا چئقماقتئر. آللاهئن تجللی أتمەسی دە، اۇنون گؤزۆکمەسی وەیا گۆجۆنۆن اۇرتایا چئقماسئ آنلامئندا قوللانئلئر.
شەیح أفندی: (آلنئنئ گؤسترەرک) شەیحلرین آلنئ آینادئر. اۇرادا آللاە تجللی أدر.
بایئندئر: آللاە تعالا، بیر اینساندا ناسئل گؤزۆکۆر؟ بونون دلیلی نەدیر؟
شەیح أفندی: آللاە تعالا شؤیلە بویورور:
وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۴۳﴾ (سورة الأعراف)
موسا بلیرلنن واقیتتە گلیپ دە راببی اۇنونلا قۇنوشونجا دەدی کی: “راببیم! بانا کندینی گؤستر دە، سنی سەیرەدەییم.” دەدی کی: “بنی گؤرەمزسین، آما شو داغا باق؛ أگر یریندە قالابیلیرسە، داحا سۇنرا بنی گؤرۆرسۆن!” راببی داغا گؤرۆنۆر گؤرۆنمز اۇراسئنئ دۆمدۆز أتتی. موسا دۆشۆپ بایئلدئ. کندینە گلینجە دەدی کی: “سانا بۇیون أگریم، سانا یؤنلدیم. بن مۆمینلرین أن اؤندە اۇلانئیئم.” (آعراف سورەسی؛ 143)
آللاە بیر داغدا تجللی أتتیگینە گؤرە، بیر اینساندا تجللی أدەمز می؟
بایئندئر: آللاە داغدا (داغئن ایچیندە) تجللی أتمەدی، یاعنی گؤزۆکمەدی؛ داغا تجللی أتتی (داغا گؤزۆکتۆ) وە داغ پارچالاندئ، موسا دا بایغئن دۆشتۆ.
شەیح أفندی: ایشتە شەیح داغ یریندە، مۆرید دە موسا (ع) ماقامئندادئر.
بایئندئر: بو نە بیچیم دلیل گتیرمە، نە بیچیم قئیاستئر؟ آللاە تعالا داغدا گؤزۆکمەدی، داغا گؤزۆکتۆ. آللاهئن اینسانا تجللی أتمەیەجگی، یاعنی بو دۆنیادا بیر اینسانا گؤزۆکمەیەجگی یوقارئداکی آیتتە آچئقچا بلیرتیلمیشتیر.
سیز کندینیزی داغ ایلە می قئیاسلارسئنئز؟ اینسان داغا بنزەر می؟ اینسانلا داغ آراسئندا ناسئل بیر بنزەرلیک قورویۇرسونوز؟
بنزتمەیی دۇغرو سایساق، تجللیدن سۇنرا شەیحین پارامپارچا اۇلماسئ گرکیر. چۆنکۆ داغ پارامپارچا اۇلموشتو.
شەیح أفندی: آللاە شەیحلری قۇرور. آللاهئن گۆجۆ بونا یتمز می؟
بایئندئر: آللاهئن گۆجۆنۆن یتمەدیگی نە وار کی؛ آما اۇنون گۆجۆیلە دلیل گتیریلمز. آللاهئن شەیحی قۇرویاجاغئنئن دلیلی نەدیر؟
آیرئجا آللاهئن داغا تجللی أتمەسی، اؤزل بیر اۇلایدئر؛ بونون قئیاسلاناجاغئ بیر شەی یۇقتور. چۆنکۆ اۇلاغان دئشئ بیر اۇلایا بنزتمە یاپئلاراق بیر حۆکمە وارئلاماز.
شەیح داغا، مۆریدی دە موسایا (ع) بنزتتینیز. بونو حانگی مانطئقلا یاپتئغئنئزئ آنلاماق مۆمکۆن دگیل!
مۆرید: تجللی مسئلەسینی نییە یانلئش دگرلندیرییۇرسون؟ بو، شەیح أفندینین بۆتۆن داورانئشلارئیلا مۆریدلرینە اؤرنک حالە گلمەسیندن باشقا بیر شەی دگیلدیر.
بایئندئر: آللاهئن، شەیحین بدنینە گیردیگینی می سؤیلەمک ایستییۇرسونوز؟
مۆرید: حایئر، آصلا اؤیلە دەمییۇروم. شەیحین اؤرنک اۇلماسئندان باحثەدییۇروم.
بایئندئر: اؤرنک اۇلماسئ ایچین آللاهئن، شەیحین آلنئندا گؤزۆکمەسی می گرکییۇر؟
شەیح أفندی: شەیحین ایکی گؤزۆنۆن آراسئ فەییض قایناغئدئر. رابئطادا، ایکی گؤزۆن آراسئنداکی حایال حازینەسی ایلە مۆرشیدین روحانیەتینین یۆزۆنە حاتتا ایکی گؤزۆنۆن آراسئنا باقئلئر.
بایئندئر: ایشین سئررئ شیمدی چؤزۆلدۆ. شەیحین آلنئندا آللاە تعالانئن تجللی أتمەسینە نەدن ایحتیاج دویدوغونوزو شیمدی آنلادئم. بیر یانلئش، سیزی باشقا بیر یانلئشا زۇرلویۇر.
اؤنجە رابئطا دییە بیر شەی اویدوردونوز؛ اۇنو قابول أتتیرەبیلمک ایچین دە آللاهئن، شەیحین آلنئندا تجللی أتتیگینی اویدورمانئز گرکلی!
چۆنکۆ مۆرید رابئطا یاپارکن، شەیحینین روحانیەتینی حایال أدییۇر وە ایکی گؤزۆنۆن آراسئنا، یاعنی آلنئنئن اۇرتاسئنا باقتئغئنئ دۆشۆنۆیۇر. سیزە گؤرە اۇراسئ فەییض قایناغئدئر. سۇنرا شەیحینە قارشئ کندینی اییجە آلچالتئپ اۇنا یالوارئیۇر، اۇنو آللاە ایلە کندی آراسئندا وسیلە قئلئیۇر.
بورادا شەیحین آلنئنئن آینا سایئلماسئنا وە اۇرادا آللاهئن گؤزۆکمەسینە ایحتیاج دویویۇرسونوز. یۇقسا مۆریدلری ناسئل قاندئراجاقسئنئز!
باعضئ تاصاووف کیتابلارئندا داحا ایلری گیدیلەرک، آللاهئن ایسیملرینین وە صئفاتلارئنئن شەیحتە گؤزۆکتۆگۆ ایفادە أدیلیر. یاعنی سیزە گؤرە شەیح، آرانئزدا یاشایان آللاە اۇلور حاشا!
(30)
گییم قوشام
مۆرید: بۆتۆن بونلارئ سؤیلۆیۇرسونوز، آما غایرئ مۆسلیملر گیبی ألبیسە گیینییۇرسونوز!
بایئندئر: موحاممدین (ص) زامانئندا مۆسلۆمانلارلا غایرئ مۆسلیملرین گییم قوشاملارئ فارقلئ دگیلدی. مۆسلۆمان اۇلان هیچ کیمسەیە ألبیسە مۇدلینی دگیشتیرمەسی سؤیلنمزدی. هیچبیر مذهبتە قادئن وەیا أرکک ایچین بلیرلنمیش بیر ألبیسە مۇدلی یۇقتور.
باعضئ ألبیسەلر، بیر اۆنیفۇرما اۇلموشتور. عاسکرین وە پۇلیسین اۆنیفۇرماسئ گیبی، غایرئ مۆسلیملرین اۆنیفۇرماسئ حالینە گلمیش ألبیسەلر اۇلابیلیر. بیر ألبیسە کافیرلیک سیمگەسی حالینە گلمیشسە، اۇنو گییمک جائیز اۇلماز. عاسکر وە پۇلیس قئیافتلری زامان زامان دگیشتیگی گیبی، غایرئ مۆسلیملرین سیمگەسی اۇلان ألبیسەلر دە دگیشەبیلیر. فئقئە کیتابلارئندا بو سیمگەلرلە ایلگیلی حۆکۆملر واردئر.
