تاقویملر میلادی 22 تمموز 622 یئلئنئ گؤستردیگی، چؤل سئجاغئنئن أن فاضلا حیسسەدیلدیگی گۆنلردە صادئق دۇستو أبوبکیر ایلە آللاە رسولۆ هیجرت أتمیشلردی.
اۇ یۇلجولوقلارئیلا اینسانلئق تاریحینە سیلینمز بیر دامغا وورموشلاردئ. ایمان أدن مۆمینلرین، قۇرقولو رۆیالارئنئ آرتئق مککەدە بئراقمئشلاردئ. میلیۇنلارجا اینسانئن قالبینە گرچک حوضورون آدرسینی گؤسترمیشلردی.
تاریحین آقئشئنئ دگیشتیرن موهاجیرلر، یاپتئغئ ظولمۆن یانئنا کار قالدئغئ، زنگینین گۆچلۆ وە حاقلئ اۇلدوغو، حاق وە عادالتین، جان، مال، ناموس، دین، نسیل گۆونلیگینین اۇلمادئغئ، اؤزگۆرلۆکلرین ییتیریلدیگی بیر دۆنیایا ینی بیر پردپکتیف سونموشلاردئر.
مدینەدەکی مۆمینلر، یاشادئغئ چاغئن اؤزنەسی اۇلاراق اینسانلئغا مۇدل بیر تۇپلوم اۇلوشتورموشلاردئر. بؤیلەجە اۆمیدین سیمگەسی حالینە گلمیش، حایئرلا یاد أدیلەجک اینسانلارا یۇل آچمئشلاردئر.
ایلک اینسان حض. آدمدن بری اینسانلئق هیجرت أتمکتەدیر.
اینسانلئغئن ایکینجی باباسئ اۇلان حض. نوحا 950 یئل تبلیغینی یاپتئقتان سۇنرا؛ “یریۆزۆندە کافیرلردن کیمسەیی بئراقما!” (نوح سورەسی؛ 26) دوعاسئنا قارشئلئق راببی قارادا گمی یاپمایئ اؤگرتەجکتی. طوفان، بۆتۆن آزغئنلارئ، عاصیلری، رسولۆنۆ دینلەمەینلری، عائیلەسیندن دە اۇلسا یۇق أدەجک بیر فلاکت اۇلاجاق، ایمان أدنلر ایچین ایسە بیر هیجرت اۇلاجاقتئ.
تک باشئنا بیر اۆممت اۇلان حض. ایبراهیمین حایاتئندا دا بیرچۇق هیجرت یاشاندئ. نمرودون ظولۆم دیارئندان، کندیسینی هیچ آنلامایان اۇ قالابالئقلارئن ایچیندن اینانجئنئ یاشایابیلەجگی یرلرە گیدرکن، آرقاسئندا بئراقتئقلارئنا قالبی قئرئق بیر شکیلدە؛ “بن راببیمیزە هیجرت أدییۇروم.” (عانکبوت؛ 26) دیەجکتی.
حض.موسا، سارایدا بیر ألی یاغدا، بیر ألی بالدا ایکن هیجرت أتتی. اۇنجا حاقسئزلئقلارا کؤر وە دیلسیز قالامازدئ.تپکیسی ترک أتمکتی. آما دؤنمک ایچین ترک أتمکتی. فیرعاوونون ظولمۆنە “دور!” دەمک ایچین دؤندۆگۆندە، أزیلن حالقئ قورتارماق ایچین راببی اۇنون اؤنۆنۆ آچتئ. دنیزلری یاردئ، عالمە عیبرت اۇلسون دییە ایچیندە فیرعاوون وە عاسکرلرینی بۇغدو. داغلاردا راببی ایلە بولوشتو، چؤللردە جننت سۇفرالارئیلا نیعمتلندیریلدی.
یا یوسوف (ع)! حض. یاعقوبون سەوگیلی اۇغلو یوسوف!..
یوسوفون هیجرتی؛ کؤلە اۇلاراق ساتئلدئغئ مئصئرا عیففتی، صاداقاتی، صامیمیەتی، عیلمی، غایرتی وە آللاە تعالانئن اۇنا لۆطفەتتیگی حیکمتی ایلە مئصئرا سولطان اۇلماقتئ. کندینی غوربتتە غاریب وە گۆچسۆز حیسسەدنلرە بیر موهاجیرین نەلر یاپابیلەجگینی گؤستردی.
دەنیلەبیلیر کی حایات باشلئ باشئنا هیجرتتیر. روحلار عالمیندن آننە راحمینە، آننە راحمیندن دۆنیایا، دۆنیادان دا بیرچۇق هیجرتین عاقابیندە آحیرتە هیجرت واردئر. اینسانلار ایستەسەلر دە ایستەمەسەلر دە، هیجرت أدن یۇلجولاردئر.
آللاهئن نبیسی حض. موحاممد، حادیثی شریفتە شؤیلە بویورور:
“یاپئلان ایشلر نیەتلرە گؤرە دگرلندیریلیر. هرکس یاپتئغئ ایشین قارشئلئغئنئ نیەتینە گؤرە آلئر. کیمین نیەتی، آللاها وە رسولۆنە وارماق، اۇنلارا هیجرت أتمکسە، ألینە گچەجک ثواب دا آللاها وە رسولۆنە هیجرت ثوابئدئر. کیم دە ألدە أدەجگی بیر دۆنیالئغا وەیا أولنەجگی بیر قادئنا قاووشماق ایچین یۇلا چئقمئشسا، اۇنون هیجرتی دە هیجرت أتتیگی شەیە گؤرە دگرلنیر.” (بوحاری)
یاپتئغئمئز عامللرین سۇنونو نیەت وە دۆشۆنجەلریمیزلە، قۇنوشمامئز وە داورانئشلارئمئزلا بلیرلەریز. ایی نیەتین باشلئ باشئنا عیبادت اۇلدوغونون بیلینمەسی، ایمان أدن مۆمینلری هر آن اۆمیدلندیرملیدیر.
بۆتۆن صامیمیەتیمیزی اۇرتایا قۇیاراق یاپتئغئمئز هر حارەکت، بیزی کؤتۆلۆکلردن اوزاقلاشتئرمالئدئر.
آصئل موهاجیرین کیم اۇلدوغونو حض. موحاممد (ص) شؤیلە تاعریف أتمیشتیر:
“(آصئل) موهاجیر آللاهئن یاساقلادئقلارئنئ ترک أدندیر.” (بوحاری)
جننتین واطان، دۆنیانئن غوربت اۇلدوغونو بیلنلر، آصئل واطانا قاووشماق ایچین حاراملاردان هیجرت أتملیدیر.
هیجرت أدنلر بیلیر کی؛ اۇ بیر یۇلجو، اۇ بیر میسافیردیر. میسافیرە دۆشن حاددینی بیلمکتیر. أو صاحیبینین مالئنا گؤز دیکمەمکتیر.
نە موتلو هیجرتی آنلایئپ، موهاجیر گیبی یاشایانلارا…
هیجرتیمیز مۆبارک اۇلسون!
