گ- أن بۆیۆک مۆرشید وە مۆجددید اۇلدوغو ایددیعاسئ
نورجولار ساعید نورسییی شؤیلە تانئتئرلار:
“بدیعۆززامان ساعید نورسی، هیجری اۇن دؤردۆنجۆ وە میلادی ییرمینجی عاصرئن مینارەسینی تپەسیندە دوروپ، چاغداشلارئ اۇلان مۆسلۆمانلارا وە اینسانلئغا باغئرئیۇر وە بو عاصرئن آرقاسئندا دیزیلمیش وە گلەجک سئرالارئندا صاف توتموش اۇلان گلەجک نسیل ایلە أن بۆیۆک مۆرشید وە أن بۆیۆک مۆجددید اۇلاراق قۇنوشویۇر.”
ه- مهدی اۇلدوغو ایددیعاسئ
ریسالەیی نورون بیر قئسئم اؤنملی شاگیردلری، ساعید نورسییە ائصرارلا شونو سۇرارلار:
– آحیر زاماندا، پەیغامبریمیزین عائیلەسیندن گلەجک اۇلان اۇ بۆیۆک مۆرشیدین سن اۇلدوغونو دۆشۆنۆیۇروز. آما سن بو قاناعاتیمیزی ائصرارلا قابول أتمییۇر، چکینییۇرسون. بو بیر چلیشکیدیر. چلیشکینین حاللینی ایستەریز.
ساعید نورسی بو سۇرویا شو جوابئ وریر:
– گلەجک مهدییی رسولۆن تمثیل أتتیگی قوتسال جماعاتین ماعنوی شاحصیەتینین اۆچ گؤرەوی واردئر. بونلار؛ ایمانئ قورتارماق، پەیغامبرین حالیفەسی عونوانئیلا ایسلامئن فارقلئ یؤنلرینی ایحیا أتمک وە زامانئن أتکیسییلە قورئان حۆکۆملریندە وە شریعات قانونلارئندا گؤرۆلن بیرچۇق دگیشیکلیک سببییلە اۇ ذات بو أن بۆیۆک گؤرەوی یاپمایا چالئشئر.
نور شاگیردلری بیرینجی گؤرەوی تام اۇلاراق ریسالەیی نوردا گؤردۆکلریندن، ایکینجی، اۆچۆنجۆ گؤرەولر بونا نیسبتلە ایکینجی، اۆچۆنجۆ درەجەدە اۇلدوغوندان، ریسالەیی نورون ماعنوی کیشیلیگینی (ساعید نورسییی) حاقلئ اۇلاراق بیر چشیت مهدی دییە آلغئلئیۇرلار.
… حاتتا بیر قئسئم أولیا، غایب ایلە ایلگیلی کرامتلریندە ریسالەیی نورون (نور ألچیسی ساعید نورسینین) تام اۇ آحیر زامانئن هیدایت أدیجیسی اۇلدوغو، اینجەلەمە وە یۇروملا، آنلاشئلئر دییۇرلار.
ایکی نۇقطادا قارئشئقلئق اۇلدوغوندان یۇروما ایحتیاج واردئر:
بیرینجیسی: … پەیغامبرین حالیفەسی اۇلما وە ایسلام بیرلیگی؛ حالقا، سیاستچیلرە وە اؤزللیکلە بو عاصئرداکی دۆشۆنجەلرە گؤرە بیرینجی گؤرەودن بین درەجە گنیش گؤرۆنۆیۇر. گرچی هر عاصئردا هیدایت أدیجی بیر نویع مهدی وە مۆجددید گلمیشتیر، آما هر بیری اۆچ گؤرەودن بیریسینی بیر یؤنۆیلە یاپتئغئ ایچین آحیر زامانئن بۆیۆک مهدیسی عونوانئنئ آلمامئشلاردئر.
ایکینجیسی: آحیر زامانئن اۇ بۆیۆک شاحصئنئن پەیغامبر عائیلەسیندن اۇلماسئدئر. آصلئندا بن حاضرتی عالینین ماعنوی أولادئ حۆکمۆندەییم. اۇندان حاقیقات درسینی آلدئم. موحاممدین (ع) عائیلەسی بیر ماعنادا حاقیقی نور شاگیردلرینی دە ایچینە آلدئغئندان، بن دە اۇ عائیلەدن سایئلابیلیریم.
قئرق گۆندە بیر أکمک یەییپ باشقا گۆنلردە یەمەین مشهور ولی عۇثمانئ حالیدی ایلە ائسپارتانئن تانئنمئش عالیملریندن تۇپال شۆکرۆ، بیر گرچگی آچئقچا گؤرمۆش وە حابر ورمیشلردیر.
اۇ گرچک شودور:
اۆممتین، آحیر زاماندا گلمەسینی بکلەدیگی کیشینین اۆچ گؤرەویندن أن اؤنملیسی وە أن بۆیۆگۆ گرچک ایمانئ یایماق وە أهلی ایمانئ ساپئقلئقتان قورتارماق اۇلدوغوندان، اۇ گؤرەوی تۆمۆیلە ریسالەیی نوردا گؤرمۆشلردیر. بو سببلەدیر کی، حض. عالی، عابدولقادیر گەیلانی وە عۇثمانئ حالیدی گیبی ذاتلار، گلەجک ذاتئن ماقامئنئ ریسالەیی نورون ماعنوی کیشیلیگیندە (ساعید نورسیدە) گؤزلرییلە گؤرمۆش گیبی ایشارت أتمیشلردیر… بو گرچک گؤسترییۇر کی؛ گلەجک اۇ مۆبارک ذات، ریسالیی نورو کندی پرۇگرامئ اۇلاراق اویغولایاجاقتئر.
ای- بکلنن مسیح اۇلدوغو ایددیعاسئ
ریسالەیی نورلارا گؤرە، گلمەسی بکلنن عیسا، ساعید نورسیدیر. چۆنکۆ عیسایئ بکلەینلر، اۇنون دججالئ اؤلدۆرەجگینە اینانئرلار.
ساعید نورسینین “پک پارلاق قاصیدە” دییە اؤودۆگۆ شیعیردە بو حوصوص دیلە گتیریلمکتەدیر:
“هر یانغئنئ سنین نورون سؤندۆرۆر،
هر بیری یری بیر گۆلشنە سنین نورون دؤندۆرۆر،
دججالئ دا بیر گۆن گلیر ألبتتە اؤلدۆرۆر،
أی نورئ راحمتی عالم ریسالتۆن-نور!
ژ- ساعید نورسینین قورتارئجئ اۇلدوغو ایددیعاسئ
نورجولار اۇنون بو دۆنیادا کندیلرینی قورتاراجاغئنا اینانئرلار. ساعید نورسینین “پک پارلاق قاصیدە” دییە اؤودۆگۆ شیعیردە قۇنو ایلە ایلگیلی شو ایفادەلر یر آلئر:
شیفا بولسون شیمدی بیرآز یارامئز،
رواج بولسون گچمز اۇلان پارامئز،
ساچ نورونو، آقا دؤنسۆن قارامئز،
أی ضیایئ راحمتی عالم ریسالتۆن-نور!
(…) عاشئقلارئن عارشا چئقان فریادئ،
آغلاتئیۇر اۇ پاک روحلو أجدادئ،
آللاە ایچین أیلە بیزە ایمدادئ،
أی موحتاجلارا راحمتی عالم ریسالتۆن-نور!
گؤکلر سالدئ بلا، یر وردی بلا،
سارستئ آفاقئ بیر آجئ واوەیلا،
راحمت أت عالمە، أی نورئ مەولا!
أی جیلوەیی راحمتی عالم ریسالتۆن-نور!
بیر یاندا سل وار، بیر یاندا قانآقار،
بو بلا آتشی عالمی یاقار،
آغلایان بو بشر حپ سانا باقار،
أی مۆمونەیی راحمتی عالم ریسالتۆن-نور!
چەوریلدی آتشلە بو قۇجا دۆنیا،
بیر جهننم گیبی قاینادئ دریا.
یتیش ایمدادا أی شاهئ أولیا!
أی بو زاماندا راحمتی عالم ریسالتۆن-نور!
“یتیش ایمدادا أی ساهئ أولیا!” دەمک، “أی أولیالار پادیشاهئ ایمدادا یتیش!” دەمکتیر. ساعید نورسی، کیمە قارشئ ایمدادا چاغئرئلماقتادئر. دۆنیایئ آتشلە چەویریپ، دنیزلری بیر جهننم گیبی قایناتان کیمدیر؟ آللاها قارشئ ایمدادا چاغئرئلان بو ذاتئن، آللاەتان داحا گۆچلۆ، داحا مرحامتلی اۇلماسئ وە اینسانلارئ داحا ایی تانئماسئ گرکمز می؟
بش واقیت نامازئندا: “یالنئز سانا قول اۇلوروز وە یالنئز سندن یاردئم دیلەریز.” دیەن بیر مۆسلۆمان بو بۆیۆک گۆناها ناسئل دۆشەبیلیر؟!
ک- ساعید نورسینین شفاعاتچی اۇلاجاغئ ایددیعاسئ
نورجولار، ساعید نورسینین شفاعاتینە اینانئرلار. قۇنو ایلە ایلگیلی سؤزلریندن بیر قئسمئ شؤیلەدیر:
اۇ نورون مۆبارک ترجۆمانئنئن وە مۆبارک شاحصئ ماعنویسینین (ساعید نورسینین) یاپتئغئ شو دوعا؛ “بیزی قورتار، آنا-بابامئزئ، ریسالەیی نور طالبەلرینی وە آنا-بابالارئنئ آتشتن قورتار” ایلە بنزەری دوعالارئنئن قابولۆیلە، شفاعاتییلە وە حۆرمتینە، … اۇنون شاگیردلری، حیذمتچیلری وە ریسالەلرینی قۇرویان ماغازالار، ناسئل آزاد اۇلموش، قورتولموش ایسە سیزلر دە اۇ مۆبارک شاگیردلر گیبی، اۇ مۆبارک قوتسال چرچوەیە گیردیگینیزدە دۆنیا وە آحیرتلە ایلگیلی دهشتلی آتشلردن قورتولاجاق وە أولاد وە عائیلەنیزین بیر نویع چۇبانئ اۇلمانئز سببییلە اۇ سەوگیلیلرینیزی دە قورتاراجاقسئنئز. هر بیررلرینیز ماددی وە ماعنوی فلاح وە ساعادتە نائیل اۇلاجاقسئنئز.
أی نورجولار!.. نورون شفاعاتی، نورون دوعاسئ، نورون هیممتی سیزلری قورتاراجاقتئر.
2- ریسالەیی نورلارئن قوتساللاشتئرئلماسئ
ریسالەیی نورلاردا؛ ریسالەیی نورلارئ، ساعید نورسییی وە طالبەلرینی قوتسایان اۇ قادار چۇق بؤلۆم واردئر کی، اۇنلار چئقارئلسا کیتابلار جیددی آنلامدا کۆچۆلۆرلر. بونلارئن بیر قئسمئندان داحا اؤنجە سؤز أدیلمیشتی؛ بیر قئسمئنا داحا گؤز آتالئم:
بو عاجایئب وە دهشتلی وە هیچ میثلی گؤرۆلمەمیش دەویردە، اؤزللیکلە مۆمینلرین چۇق سارسئنتئلار گچیردیگی وە چۇق دهشتلی دۆشمانلار قارشئسئندا بولوندوغو وە قاتئقسئز کافیرلیک آتشینین ماحاللـەمیزی ساردئغئ بیر زاماندا، آنجاق وە آنجاق گؤرەویمیزین أن ساغلام، گۆچلۆ، یئقئلماز، سارسئلماز دۇنانئمئنا صاحیب اۇلان ریسالەیی نورون نورانی سیپرلرینە سئغئنماقلا وە اۇنون قوتسال چرچوەسینە گیرمکلە قورتولاجاق وە ایمانئنئزئ قورتاراراق، أبدی یۇقلوق ظاننەتتیگینیز اؤلۆمۆ بیر أبدی حایاتا چەویرەجکسینیز. اۇنلار، روحوموزون غئداسئ وە أبدی ساعادتیمیزین آناحتارئدئر.
شیمدی بو کیتابلارا یاقئشتئرئلان اؤزللیکلردن باعضئلارئنئ گؤرەلیم:
آ- ریسالەیی نورون اۇنایلاندئغئ ایددیعاسئ
نورجولارئن ایددیعا أتتیگی گیبی، قورتولوش آنجاق ریسالەیی نورلارلا مۆمکۆن اۇلاجاقسا، اۇنلارئن اؤنجەکی ایلاهی کیتابلار طارافئندا حابر وریلمەسی وە اۇنایلانماسئ گرکیر. ساعید نورسی بو طارافئ دا ایهمال أتمەمیش، “سیککەیی غایبی” یاعنی “غایبلا ایلگیلی اۇنای دامغاسئ” آدئنئ وردیگی بیر ریسالە یازمئشتئر.
ریسالەدە شؤیلە دییۇر:
“بو ریسالە باشتان سۇنا بینە یاقئن ایشارتلە بیر تک شەیی؛ ریسالەیی نورون اویغون گؤرۆلۆپ اۇنایلاندئغئنئ ایثبات أدر. بیر داعوادا، بو قادار چۇق وە بیربیریندن فارقلئ بینلرجە أمارە وە ایشارتین اۇلماسئ یالنئز کسین بیلگی درەجەسیندە دگیل، بلکی گؤزلە گؤرمە وە کسین قاناعات درەجەسیندە اۇ داعوایئ ایثبات أدر.”
بو ایثباتئن ناسئل اۇلدوغونو گؤرمک ایستەینلر، بوندان سۇنرا گلەجک اۇلان “ساعید نورسی وە قورئان” بؤلۆمۆنە باقابیلیرلر.
ب- ریسالەیی نورون تۆرکچە اۇلماسئ
آللاە تعالا شؤیلە بویورور:
وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ … ﴿۴﴾ (سورة إبراهیم)
“بیز، هر ألچییی کندی تۇپلومونون دیلی ایلە گؤندردیک کی، اۇنلارا آچئق آچئق آنلاتسئن…” (ایبراهیم سورەسی؛ 4)
ساعید نورسی بو آیتی، ریسالەیی نورلارئن تۆرکچە اۇلوشونون دلیلی سایار وە شؤیلە دەر:
“… ألچیلیک وە نبیلیگین نائیب وە وکیللرینین هر عاصئردا بولونماسئ بیر قورال اۇلدوغو ایچین بو آیت، بیر میراثچئلئق گؤرەوی یاپان ریسالەیی نورو کندی فردلری ایچینە بیر ایشارت آنلامئیلا سۇقویۇر وە دیلینین عارابچا اۇلمایئپ تۆرکچە اۇلماسئنئن سببینی بلیرلییۇر.”
ج- ریسالەیی نورون گۆناها کفارت اۇلدوغو ایددیعاسئ
ساعید نورسییە گؤرە:
“قورئان لمەعاتلارئنا وە ریسالەیی نورا دگیل ایلیشمک، اۇنو تامامئیلا قابول أدیپ یایئلماسئنا چالئشماق گرکیر. بو اۇنون، گچمیش دهشتلی گۆناەلارا کفارت اۇلماسئ وە گلەجک مۆدهیش بلالارا وە آنارشییە أنگل اۇلابیلمەسی ایچین شارطتئر.”
د- ریسالەیی نورو اۇقویانئن عالیم اۇلدوغو ایددیعاسئ
ساعید نورسییە گؤرە أسکی مدرسەلردە بش اۇن سنەدە اؤگرنیلن بیلگیلر، نور مدرسەلریندە بش اۇن هافتادا اؤگرنیلەبیلمکتە وە عاینئ سۇنوچ ألدە أدیلەبیلمکتەدیر.
