آصلئندا چۇق تانرئجئلئق، ایسیم وە شکیل دگیشتیرەرک مەوجودیەتینی گۆنۆمۆزە قادار عاینن قۇروموشتور.
کندی قوتسالئنئ کندیسی ایجاد أتمک، دینی وە سیاسی کاراکتری اۇلان کیشیلرە تاپئنما وە اۇنلارئ سۇرغولانماز سایما غافلتی، اینسان اۇغلونون سۆرکلی ضاعافئدئر. گرک ایلکل، گرکسە مۇدرن تۇپلوملارئن أسکیمەین ساپلانتئسئدئر. شاید لیدر قۇنومونداکی کیشی روحانی /دینی صئفاتلار تاشئیۇرسا ایلاهلاشتئرئلماسئ داحا دا قۇلای اۇلماقتادئر.
اینسانلارئن چۇغو ایزیندن گیتتیگی کیشی یا دا کیشیلرین، اۇلاغاناۆستۆ نیتەلیکلرە صاحیب اۇلدوغونا، سئرادان اۇلمادئغئنا وە هرکسین اۇنلار گیبی اۇلامایاجاغئنا اینانئر. کیشی، اؤندر /لیدر قابول أتتیگی کیشییە نۇرمال اۇلامایئ وە “بیزیم گیبی” اۇلماسئنئ یاقئشتئراماز، بو دا زامانلا بو کیشیلرین “یارئ تانرئ” اۇلاراق آلغئلانماسئنا نەدن اۇلور.
دینی لیدرلرین اینسانلارئن حایاتلارئنا آللاە گیبی حۆکمەتتیکلری، دۇغا اۇلایلارئنا مۆداحالە أتتیکلری وە چشیتلی سئقئنتئلئ زامانلاردا قورتارئجئلئق یاپتئقلارئ، همن همن دۆنیانئن تۆم تۇپلوملارئندا سئقلئقلا راستلانئلان حورافە /شیرک اینانئشئدئر. ماعالأسف، موحاممد (ع) دا بو پوتلاشتئرمانئن ماغدورو اۇلموشتور.
موحاممدین (ع) قایغئسئ وە
تەوبە سورەسینین 30-نجو آیتی
یۆجە آللاە شؤیلە بویورماقتادئر:
وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ … ﴿۳۰﴾ (سورة التوبة)
یاهودیلر: “عۆزەیر آللاهئن اۇغلودور” دەدیلر. حئریستیانلار دا: “مسیح آللاهئن اۇغلودور” دەدیلر. بو، دیللرینە دۇلادئقلارئ سؤزلریدیر. اؤنجەکی کافیرلرلە عاینئ آغزئ قوللانئیۇرلار… (تەوبە سورەسی؛ 30)
آیتتە گچن؛ “…اؤنجەکی کافیرلرلە عاینئ آغزئ قوللانئیۇرلار…” ایفادەسی بیزیم ایچین سۇن درەجە اؤنملیدیر، حارەکت نۇقطامئزدئر. گچمیش اۆممتلرین صالیح قوللارئ ایلاهلاشتئرما سوچونا ناسئل دۆشتۆکلری نۇقطاسئندا گچمیشین تاقلیدچیلیگینی بیزە قایناق اۇلاراق گؤسترمیشتیر. أهلی کیتاب، یونان، رۇما، هیند، مئصئر وە أسکی ایران میتۇلۇژیلریندن آز یا دا چۇق أتکیلنەرک نبیلری وە ولیلری ایلاهلاشتئرما یۇلونا گیتمیشتیر.
اؤرنگین؛ رۇما ایمپاراتۇرلوغو ایدارەسی آلتئندا تۇحوملارئ آتئلان وە یشرن حئریستیانلئق، رۇما پوتپرەستلیگیندن پک چۇق قالئنتئیئ دا گۆنۆمۆزە تاشئمئشتئر. اۇنلارئن عیبادت شکیللری، تاقویملری وە قوتساللارئ بنیمسنمیش، رۇمانئن وە أسکی یونانئن چۇق تانرئلئ میتۇلۇژیک آنلاتئملارئ عیسا نبی ایچین اویارلانمئشتئر. سۇنوچتا قارشئمئزا؛ “بابا-اۇغول-قوتسال روح (تثلیث)” دییە بیلینن شیرکە دایالئ اینانئش اۇرتایا چئقمئشتئر. یینە بو اینانئشا صاحیب اۇلان عازیزلرە قورتارئجئ-شفاعاتچی، شیفا وریجی وە قۇرویوجو اۇلاراق باقئلمایا باشلانمئشتئر.
آصلئندا چۇق تانرئجئلئق، ایسیم وە شکیل دگیشتیرەرک مەوجودیەتینی گۆنۆمۆزە قادار عاینن قۇروموشتور. ایشتو أهلی کیتابئن یاپتئغئ بو تاقلید آللاهئن ألچیسی موحاممدی (ع) چۇق قایغئلاندئردئغئندان بیزە شو اویارئ وە حاطئرلاتمالارئ یاپمئشتئر:
“سیزلر قارئش قارئش، آدئم آدئم سیزدن اؤنجەکیلرین یۇلونو ایزلەیەجکسینیز، بیر کلر دلیگینە گیرەجک اۇلسالار سیز دە اۇنلارئ تاعقیب أدەجکسینیز.”
“أی رسولوللاە، یاهودیلر وە حئریستیانلار مئ؟” دییە سۇرولونجا…
“یا باشقا کیملر اۇلاجاقتئ؟” دییە جواب ورمیشتیر. (بوحاری)
یینە رسولوللاە (ع) بیزی شؤیلە اویارمئشتئر:
حئریستیانلارئن مریم اۇغلو عیسایئ اؤودۆکلری گیبی بنی اؤومەیین. بن سادەجە بیر قولوم. سیز آللاهئن قولو وە رسولۆ دەیین. (بوحاری)
رسولوللاهئن بو سؤزلری غایبئ بیلمەسی یا دا کهانت دگیل، گچمیشتەکی ایلاهلاشتئرما ساپلانتئلارئنا باقئپ ایلرییە یؤنەلیک اویارئلاردئر وە بیر أندیشەنین دئشا یانسئماسئدئر. بیزدن اؤنجەکی اۆممتلر، کندیلریندن اؤنجەکیلری تاقلید أتتیکلری گیبی، بیزلر دە نبینین (ع) آیتە دایالئ اویارئلارئنا راغمن، ماعالأسف کندیمیزدن اؤنجەکیلری (یاهودی وە حئریستیانلارئ) تاقلید أتمە یانئلغئسئنا دۆشمۆش دوروموندایئز.
موحاممد أشیتتیر آللاە مئ؟
حاشا! طابیعی کی دگیل… آنجاق تاصاووفی کسیمین بو قۇنودا آشئرئلئقلارئ ماعلومدور. قورئاندا آللاە، نبیلرینین بیزیم گیبی اینسان-بشر اۇلدوقلارئنئ دفعالارجا ایفادە أتمەسینە راغمن گلەنکسل مۆسلۆمانئن صوفی آلغئسئ قورئان ایفادەلرینە موحالیفتیر. نبیمیز موحاممدین (ع) قایغئلاندئغئ آلغئ بۇزوقلوغو ماعالأسف گرچکلشمیشتیر.
دۇغونون دینی لیدرلرینی تانرئلاشتئران فلسفی ذیهنیەتیندن أتکیلنن مۆسلۆمانلار، کندیلرینە أولیا، درویش، أرمیش، قوطوب، غاوث وب. آدلارلا دین آداملارئ اۆرتیپ اۇنلارئن ایلاهی واصئفلارا صاحیب اۇلدوغونو ایددیعا أدەبیلمیشلردیر.
