“موتلو بیر عائیلە، جننتە أرکن گیرمیشتیر.”
جان بۇۋینریݣ
“قایناشئپ حوضورا قاووشمانئز ایچین سیزە کندی جینسینیزدن زەوجەلر یاراتماسئ وە آرانئزا سەوگی وە مرحامت قۇیماسئ اۇنون قودرتینین دلیللریندندیر. شۆبهەسیز کی بوندا دۆشۆنن بیر تۇپلوم ایچین عیبرتلر واردئر.” (روم سورەسی؛ 21)
حوضورون بولونماسئ ایچین سەوگی وە مرحامت شاطتئر. سەوگینین هر دائیم قۇنوشولدوغو مرحامتین رافا قالدئرئلدئغئ زامان دوروم واحیمدیر.
تۇپراغا أکیلن تۇحومون یریۆزۆنە چئقمایئشئ اۇ تۇحومون چۆرۆمەسینین یا دا اۇ تۇحومون ایی اۇلمادئغئنئن ایفادەسیدیر. تۇپلومون تۇحومو حۆکمۆندە اۇلان عائیلەلردە سەوگی وە مرحامتین، آجئما دویغوسونون اۇلماماسئ عائیلەیی موتسوز أتمکتەدیر. تۇپلوما یانسئماسئ دا آجئ اۇلماقتادئر. موتلو وە گلەجگینە اوموتلا باقان گنچلرین یتیشمەسی، موتلو تۇپلومون اۇلوشماسئ آنجاق موتلو عائیلەلردن گچمکتەدیر.
هر بیرەی عاجیلن اؤزە دؤنۆش یاپمالئ وە عائیلەلرینی ینیدن ایعمار أتملیدیر. شونا اینانئلمالئدئر کی حایاتا موحاققاق دۇغرو دگرلر حاکیم اۇلمالئدئر. بو دۇغرو دگرلر یرینە، اینسانئ باشئبۇشلوغا ایتن سۆفلیلیکلری حایات داحیل أدرسک موتلولوق یۇلوندا یایا قالئنئر.
اۇ زامان دەنیلەبیلیر کی؛ اینسانئ اینسانلا اویوملو یاپان، اوزلاشتئران، قایناشتئران؛ دۇغرو دگرلر وە آحلاقتئر. اۇ دا “فئطرات”تئر.
اینانجئ وە آحلاقئ ییتیریرسک، اینسانلئق دا ییتیریلیر. وە سۇنوچتا بنجیل، حپ کندیسی ایچین یاشایان، گلەجگینی دۆشۆنمەین، موتسوز، ایلکەسیز، هدفسیز وە گۆونسیز اینسانلارئن اۇلوشومونا قاتقئ ساغلانئر.
عائیلە، موحاققاق درەجەدە اؤنملیدیر. سەوگی، سایغئ وە گۆون چنبری قورولماق فداکارلئقلا دستکلنمک عائیلەنین گؤرەویدیر. عائیلە جننتە آچئلان بیر قاپئ اۇلمالئدئر. جهننمدن قۇرومالئدئر.
“أی راببیمیز! بیزە بو دۆنیادا دا گۆزللیک، آحیرتتە دە گۆزللیک ور وە بیزی جهننم عاذابئندان قۇرو!” (باقارا سورەسی؛ 201)
ایشتە قورئانئن یۇلو وە یۇل گؤستریجیلیگی…
بو دۆنیاداکی موتلولوغا آدای اۇلورکن، آحیرت عاذابئندا دا أمین اۇلمایئ آرزولاماق…
آللاها وە آحیرت دە حسابلا دنتلنەجک بیر حایاتا اینانمایان بیر اینسانئ کیم دنتلەیەبیلیر؟
بۇزولان اینسانئن هر شەیی بۇزماسئنا نە أنگل اۇلابیلیر؟
هرکسی کندیسی گیبی دگرلندیرەبیلیر می؟
کۆچۆکلری سەومەنین، بۆیۆکلرە سایغئ دویمانئن أردمینی یاشایابیلیر می؟
“کیم آحیرت قازانجئنئ ایستەرسە اۇنون قازانجئنئ آرتتئرئرئز. کیم دە (بیلە بیلە آحیرت سۇروملولوقلارئنئ ترک أدر یا دا گرکلی گؤرمز دە یالنئز) دۆنیا منفاعاتینی ایستەرسە، اۇنا دا بوندان وریریز. فاقاط آحیرتتە اۇنا (ثوابتان) هیچبیر ناصیب یۇقتور.” (شورا سورەسی؛ 20)
ورەبیلەجگیندە هیچ شۆبهە اۇلمایان حاق تعالادان طئبقئ عاجیز بیر ببک گیبی ایستنملیدیر. دوعانئن دا أمک اۇلدوغونو، بیر أیلم اۇلدوغونو اونوتمادان صامیمی اۇلاراق ایستنملیدیر.
“أگر قوللارئم سانا بنیم حاققئمدا سۇرولار سۇرارلارسا (بیلسینلر کی)؛ بن چۇق یاقئنئم. دوعا أدنین یاقارئشئنا هر زامان قارئشئق وریریم. اؤیلەیسە اۇنلار دا بانا قارشئلئق ورسینلر وە بانا اینانسئنلار کی دۇغرو یۇلو بولابیلسینلر.” (باقارا سورەسی؛ 186)
بیر شەیلرین یۇلوندا گیتمەمەسی، حۇشوموزا گیتمەمەسی اۇنون کؤتۆ وە حایئرسئز اۇلدوغونو گؤسترمز. ایشتە بو سئقئنتئلاردان دۇلایئدئر کی؛ قالبلر نیازدا، دیللر دوعادا اۇلمالئدئر.
باعضن حۇشلانئلمایان شەیلردە، زامان سۇنرا حایئرلئ اۇلدوغونو گؤرۆلۆر. بیلینیر کی راببین واعادی واردئر. “هر شر گؤرۆنن شەیین آردئندا، حایئر واردئر.”
بیزی بیزدن داحا ایی بیلن وە بیزە داحا یاقئن اۇلان یۆجەلر یۆجەسی هر نە یاپارسا بیر حیکمت ایلە یاپار. وە حایاتتا یاشانئلان هیچبیر شەی تصادۆف دگیلدیر. عیلیمدن بیر پای وریلنلر، یاشادئقلارئ بۆتۆن موصیبت گیبی دگرلندیردیگی اۇلایلاردا صابئر وە نامازلا راببیندن یاردئم بکلەرلر.
“أی ایمان أدنلر! صابئرلا وە نامازلا (آللاەتان) یاردئم دیلەیین. شۆبهەسیز کی آللاە صابرەدنلرلە برابردیر.” (باقارا سورەسی؛ 153)
آللاها وە آحیرت گۆنۆنە اینانچ؛ یاپئلان عامللرین قارشئلئغئنئ أبدیەتە گؤندرمەیی وە موطلاق موتلولوق دیارئنئن اۇ عالم اۇلدوغونو تلقین أتمکتەدیر. همن قارشئلئغئنئ گؤرەمەمک اینسانئ دمۇتیوە أتمەملیدیر.
عاجابا بو قادار آیتلرە عیناد، مۆکافاتئنئ همن آلمایئ ایستەمک نە قادار عاقئللئجادئر؟
حالبوکی رسولوللاە (ص) اۆچ شەیین بیزیملە برابر قابرە گیتتیگینی بلیرتمیشتیر. سەودیکلریمیزین وە دۆنیا مالئنئن گری دؤندۆگۆنۆ، آحیرتە آدادئقلارئمئزئن؛ یاپتئغئمئز گۆزل ایشلرین، ایی عامللریمیزین بیزیملە گیتتیگینی حاطئرلاتمئشتئر.
بۆیۆکلر بیلە “سن اییلیک یاپ آت دنیزە، بالئق بیلمزسە حالئق بیلیر.” دەمیشلردیر.
هیچبیر حارەکتیمیز، سؤزلریمیزین وە نیەتلریمیزین گیزلی قالمادئغئ بیلینن بیر گرچکتیر.
“گؤکلردە وە یردە اۇنلارئن تۆمۆ آللاها عائیدتیر. سیز ایچینیزدەکینی گیزلەسنیز دە آچئغا وورسانئز دا آللاە سیزی اۇندان دۇلایئ حسابا چکەجکتیر وە آردئندان دیلەدیگینی باغئشلار، ایستەدیگینی جزالاندئرئر. زیرا اۇ هر شەیە قادیردیر.” (باقارا سورەسی؛ 184)
صاحابیلر دهشتلە قۇشموشلاردئ رسولوللاهئن قاپئسئنا…
“یا رسولوللاە! قالبلریمیزدن هر زامان ایی شەیلر گچمییۇر. نە اۇلاجاق بیزیم حالیمیز؟” دییە… اؤیلە یا، آیت آپآچئق ایچیمیزدن گچیردیکلریمیزدن حسابا چکیلەجگیمیزی سؤیلۆیۇر.
بیز بیلییۇروز کی؛ ایچیمیزدن گچیردیگیمیز کؤتۆلۆکلری یاپمادئغئمئز ایچین قۇرقو یۇق. داحاسئ یاپمادئغئمئز ایچین ثواب بیلە آلاجاغئمئزئ اؤگرنییۇروز رسولوللاهئن (ص) دیلیندن. اونوتولمامالئدئر کی ایچتن گچیریلن نیەتلر أیلمە دؤکۆلنلردیر. اۇندان دۇلایئ ایچلردن دائیما گۆزللیکلر گچیریلملیدیر.
حاصئلئ کلام: گۆزل گؤرن گۆزل دۆشۆنەجک، گۆزل دۆشۆنن دە ایی عامللر یاپاجاقتئر.
