حایاتئن کۆچۆک بیر دیلیمینە باقاراق وردیگیمیز عاجەلە قارارلار عاقلئمئزئن دورماسئنا سبب اۇلور. قارارئنئ ورن عاقئل دۆشۆنمەیی اونوتور.
دۆشۆنمەین عاقئل دا اۇلایلارئن آقئشئنا بئراقئر کندینی. عادتا أسن رۆزگارئن اؤنۆنە قاتتئغئ بیر غازل گیبیدیر. اۇلایلارئن آقئشئندا کندینی بولان اینسان آصلا گلیشەمز. گلیشەمەین اینسان دائیما گریلەر. یاشادئغئ بۆتۆن اۇلومسوزلوقلارا بیر سوچلو آرار.
بو هیچبیر زامان کندیسی دگیلدیر. یاشادئغئ اۇرتامئ سوچلار. اۇنون گؤزۆندە هر شەی پۇتانسیەل بیر سوچلودور. أن سۇنوندا دا سۇرغولاماسئنئ یانلئش یاپان اینسان، أگر اینانان بیرییسە؛ “عاجابا بانا بۆیۆ مۆ یاپئلدئ؟” دەییپ ساحتە حۇجالارا قۇشار. یۇق، أگر دینی حاسساسیەتی یۇقسا بۆتۆن اۇلانلارئ اونوتماق ایچین ایچکییە سارئلئر…
سیز هیچ؛ “بن چۇق قازانئیۇروم، هر شەی یۇلوندا گیدییۇر، هیچبیر دردیم یۇق؛ أویمدە، ایشیمدە، هر شەییم چۇق گۆزل ماشاللاە. درسلریمدە حپ ایی نۇت آلئیۇروم، صئنئفئن دا بیرینجیسیییم. عاجابا بانا بۆیۆ مۆ یاپئلدئ!..” دەییپ ساحتە حۇجالارئن قاپئسئنئ چالان بیرینی گؤردۆنۆز مۆ؟ لاف آرامئزدا، بؤیلە بیرینی دە تئمارحانەیە آتارلار سانئرئم.
حالیندن شیکایتچی اۇلان زنگین، موتلو، ساغلئقلئ، هر شەی یۇلوندا اۇلان بیری، بیر حۇجایا گیدەجک… اۇلاجاق ایش می بو؟!
دۆنیایا حۆکمەتمیش، دۆنیا نیعمتلرییلە اۇلدوقچا فاضلا ناصیبلنمیش سۆلەیمان (ع)، هۆدهۆدۆن حابرییلە بلقئسئن اؤندە گلنلرییلە برابر گلمەدن اؤنجە کیتابتان عیلمی اۇلان کیمسەنین بلقئسئن تاحتئنئ گؤز آچئپ قاپامادان گتیرمەسی سۇنوجوندا سؤیلەدیگی سؤز چۇق ماعنیداردئر.
“بو؛ شۆکۆر مۆ أدەجگیم، یۇقسا نانکؤرلۆک مۆ أدەجگیم دییە بنی سئناماق اۆزەرە راببیمین (گؤستردیگی) لۆطفونداندئر. شۆکرەدن آنجاق کندیسی ایچین شۆکرەتمیش اۇلور، نانکؤرلۆک أدنە گلینجە، اۇ بیلسین کی؛ راببیمین هیچبیر شەیە ایحتیاجئ یۇقتور، چۇق کرم صاحیبیدیر.” (ناحل سورەسی؛ 40)
حایاتتا أن چۇق شۆکرەدنلر قازاناجاق، نانکؤرلۆک أدنلر دە بونون آجئسئنئ یاشادئقلارئ سۆرەجە تاداجاقلاردئر.
شو گرچک اونوتولمامالئدئر کی؛ بۆتۆن سئچرایئشلار، أن چۇق قازانئملار حپ کریز آنلارئندا اۇلموشتور. کریزلری أن ایی دگرلندیرنلر هر زامان کارلئ چئقمئشلاردئر.
حایات؛ فئرصاتلار دۆنیاسئدئر. اینسانئن آیاغئنا هر زامان فئرصات گلیر. مسئەلە اۇنو گؤرمک وە دگرلندیرمکتیر. اینسانئن؛ “بیتتیم” دەدیگی آن، قاپئلارئن قاپالئ اۇلدوغونو دۆشۆندۆگۆ آن، بیرچۇق قاپئلارا گبە اۇلدوغو آندئر. ینی بیر باشلانغئچتئر. مسئەلە بونو گؤرەبیلمکتیر. بونو آنجاق زامانلا آنلایابیلیریز.
شر گؤرۆنن بیر شەی بیزیم ایچین حایئر، حایئر گؤرۆنن بیر شەی بیزیم ایچین شر اۇلابیلیر. باشئمئزا گلن اییلیکلر آللاەتان، کؤتۆلۆکلر دە صابئرسئزجا وردیگیمیز قارارلارئمئزئن سۇنوجودور. بو ایشتە موحاققاق نفسانی وردیگیمیز آنی مانەورالار واردئر. (نیسا سورەسی؛ 79)
جنابئ حاق صابئرلئ اۇلمامئزئ بیرچۇق آیتتە رسولۆنۆن دیلییلە بیزلرە آنلاتمئشتئر. رسوللر؛ صابئر وە گۆندە بش واقیت حوضوروندا دوروشلا آللاها گۆونی گؤسترەرک باشارئیا اولاشاجاغئنئ کندی حایاتلارئیلا بیزە گؤسترمیشلردیر.
“صابئر وە نامازلا آللاەتان یاردئم دیلەیین. شۆبهەسیز اۇ (صابئر وە ناماز) آللاها سایغئدان قالبی اۆرپرنلر دئشئندا هرکسە زۇر وە آغئر گلن بیر گؤرەودیر.” (باقارا سورەسی؛ 45)
حندق ساواشئ! حض. موحاممد (ص) وە آصحابئنئن اۇ قادار زۇرلوقلار ایچیندە اۇلدوقلارئ، آچلئقتان قارئنلارئنا تاشلار باغلادئقلارئ وە هر آن اؤلۆملە بورون بورونا اۇلدوقلارئ بیر زامان دیلیمی… قارشئلارئنا پارچالانماق بیلمەین بیر قایانئن چئقماسئ…
وە اۇ زۇر آندا اۆمیدینی ییتیرمەدن قئرئلماق بیلمەین بیر قایایا بیر أیلملە، بالیۇز ایلە قووتلیجە ووراراق وە راببینە دایاناراق رسولوللاهئن سؤیلەدیگی شامئن، فارسئن، مدائینین بەیاض کؤشکلرینین، یمنین آناحتارلارئنئن وریلدیگی وە صانعانئن قاپئسئنئن گؤستریلدیگی سؤزلری وە صاحابەلرینین داحا حایاتتا ایکن بۆتۆن بونلارا شاهید اۇلماسئ…
اۇ أثنادا مۆنافئقلارئن غایرت قئرئجئ سؤزلر سؤیلەمەسی وە آلایا آلمالارئ… وە جنابئ حاققئن رسولۆنۆ دستکلەمەسی…
“اۇ زامان، مۆنافئقلار ایلە قالبلریندە حاستالئق بولونانلار؛ مگر آللاە بیزە قورو واعادتە بولونموش!” دییۇرلاردئ.” (آحزاب سورەسی؛ 12)
سلمانئ فاریسی؛ “واللاهی بن رسولوللاهئن سؤیلەدیکلرینین تامامن گرچکلشتیگینی یاشایاراق گؤردۆم.”
نگاتیف اینسانلارلا برابر اۇلمادان، بیتکینلیگە دۆشمەدن، یۇرولدوغوموزدا باشقا بیرایشلە دینلنیپ پس أتمەدن، بیر ایشیمیزە ینیسینی أکلەیەرک، ‘زامانئم یۇق!’ ماعذرتینە سئغئنمایاراق؛ “داحا یۇق مو؟” دیەرک یۇلا دوام أدنلر موحاققاق قازانانلار اۇلاجاقلاردئر. تاریح دە بونا شاهیدتیر.
هر دۆشۆشۆن بیر دە چئقئشئنئ گؤرمک آنجاق اۇ ایشە دوام أتمکلە اۇلور.
پس أتمک هرکسین ایشی، مۆجادلە أدەرک دوام أتمک أر کیشینین ایشیدیر. أر کیشی اۇلماق ایچین عاجەلەجی اۇلماماقلا، بیر یۇل بیتمەدن ینی یۇلون پلانئنئ یاپماقلا اۇلور. داغئ تئرمانان کیشی، تپەیە چئقتئغئندا داحا یۆکسک بیر داغئن اۇلدوغونو بیلیر وە هدفینی دیگر داغا تئرمانماق اۇلاراق قۇیار.
بیر قاپئ قاپاندئغئندا داحا چۇق قاپئلارئن اۇلدوغونو گؤرمک گرک. بونو گؤرمک؛ کیتابئن باش صایفاسئنئ اۇقویوپ قارار ورمک گیبیدیر. بیزلر تۇپلوم اۇلاراق آللاهئن ایلک أمری “اۇقو!” اۇلماسئنا راغمن، کیتابئن بیرینجی جۆملەسینی اۇقویوپ همن قارار ورنلردنیز. باشتان سۇنوجو گؤردۆگۆمۆزدن دۇلایئ هیچبیر زامان یازارئن آصئل مورادئنا واقئف اۇلامئیۇروز.
مدیانئن اۆزەریمیزدەکی أتکیسینی دە أکلەرسک، ناسئل دا دۆشۆنمەدن قارار وردیگیمیزی وە سۇنوجوندا دا حۆسرانئن یاقئن اۇلدوغونو گؤرەمەینلردنیز.
راببیمیز بیزیم قادریمیزی کندی بۇینوموزا آسمئشتئر. یاعنی کیمسەیە بیر آیرئجالئق یۇقتور. نە ایستەدیگینی بیلن وە بو دۇغرولتودا چالئشان قازاناجاقتئر.
“کیم هیدایت یۇلونو سچرسە، بونو آنجاق کندی اییلیگی ایچین سچمیشتیر. کیم دە دۇغرولوقتان ساپارسا، کندی ضارارئنا ساپمئش اۇلور. هیچبیر گۆناهکار، باشقاسئنئن گۆناە یۆکۆنۆ اۆستلنمز…” (ایسرا سورەسی؛ 15)
دیلەینە دیلەدیگینی وریلدیگی دۆنیا…
یتر کی نە دیلەدیگیمیزی بیلەلیم…
