- بیر آرا شؤیلە دەمیشتینیز: “موسا! تک چشیت یەمگە قاتلانامایاجاغئز؛ راببینە /صاحیبینە بیزیم ایچین دوعا أت دە بیزە تۇپراق اۆرۆنلریندن سبزە، حئیار، سارئمساق، مرجیمک وە سۇغان بیتیرسین!”. اۇ دا: “اۆستۆن اۇلانئ دۆشۆک سەویەدە اۇلانلا دگیشتیرمک می ایستییۇرسونوز؟[95] اینین بیر شهرە، ایستەدیگینیز شەیلر اۇرادا وار!” دەدی. باشلارئنا سفیللیک وە چارەسیزلیک چؤکتۆ، آلاهئن اؤفکەسییلە یئقئلدئلار. اؤیلە اۇلدو، چۆنکی آللاهئن آیتلرینی گؤرمزلیکتە دیرنییۇر وە حاقلئ بیر گرکچەیە دایانمادان نبیلری (اۇنلارئن نبیلیگینی)[96] اؤلدۆرۆیۇرلاردئ.[97] اؤیلە اۇلدو، چۆنکی عیصیانا دالئیۇر وە آشئرئ گیدییۇرلاردئ.
- (قورئانا) اینانانلار ایلە یاهودی،[98] حئریستیان[99] وە صابیئیلر[100] وار یا! اۇنلاردان هر کیم آللاها وە آحیرت گۆنۆنە اینانئر دا ایی ایشلر یاپارسا،[101] اؤدۆللری راببی /صاحیبی قاتئندادئر. اۇنلارئن اۆزریندە نە بیر قۇرقو اۇلور، نە دە اۆزۆلۆرلر.[102]
- بیر گۆن طورو اۆستۆنۆزە قالدئراراق سیزدن کسین سؤز آلمئشتئق: “سیزە وردیگیمیزە (تەوراتا) سئقئ سارئلئن، اۇنداکی بیلگیلری عاقلئنئزدان چئقارمایئن کی، کندینیزی قۇرویابیلەسینیز!” دەمیشتیک.
- بونا راغمن داحا سۇنرا یۆز چەویرمیشتینیز. أگر آللاهئن سیزە قارشئ جؤمردلیگی وە ایکرامئ اۇلماسایدئ، هر شەیینی قایبەدنلردن اۇلوردونوز.
- ایچینیزدن جومعارتەسی یاساغئنئ[103] چیگنەینلری ألبتتە بیلیرسینیز. اۇنلارا: “آشاغئلئق مایمونلار گیبی اۇلون!” دەمیشتیک.[104]
- بونو، اۇ گۆن یاشایانلارا وە آرقادان گلنلرە جایدئرئجئ بیر درس وە مۆتتاقیلرە (یانلئشلاردان ساقئنانلارا) اؤگۆت اۇلسون دییە یاپمئشتئق.
- بیر گۆن موسا حالقئنا: “آللاە بیر سئغئر کسمەنیزی أمرەدییۇر!” دەدی.[105] “سن بیزی حافیفە می آلئیۇرسون؟!” دەدیلر. اۇ دا: “کندینی بیلمز بیری[106] اۇلماقتان، آللاها سئغئنئرئم!” دەدی.
- “بیزیم ایچین راببینە /صاحیبینە سۇر، اۇ ناسئل بیر شەیدیر، بیزە آچئقلاسئن!” دەدیلر. دەدی کی: “آللاە شؤیلە دییۇر: ‘نە یاشلئ نە کؤرپە، ایکیسینین اۇرتاسئ بیر سئغئر.’ حایدی، أمری یرینە گتیرین!”
- “بیزیم ایچین راببینە /صاحیبینە سۇر، بیزە نە رنک اۇلدوغونو دا آچئقلاسئن!” دەدیلر. موسا دەدی کی: “راببیم شؤیلە دییۇر: اۇ سارئ بیر سئغئردئر، ساپسارئ رنکتە، گؤرنلرە ذەوق وریر.”
- “بیزیم ایچین راببینە /صاحیبینە سۇر، اۇنون ناسئل بیر شەی اۇلدوغونو اییجە آچئقلاسئن! اۇ سئغئر بیلدیگیمیز بیر سئغئرا بنزەدی.[107] آللاە ناصیب أدرسە، اۇنو موطلاقا بولوروز!” دەدیلر.
- دەدی کی: راببیم /صاحیبیم شؤیلە دییۇر: “اۇ بیر بۇغادئر؛ نە قۇشولوپ تۇپراغئ سۆرمۆش نە دە أکین سولامئشتئر. سالمادئر،[108] آلاجاسئ دا یۇقتور.” (اۇنلار:) “گرچگی شیمدی گتیردین!” دەدیلر وە اۇنو کستیلر. آز قالسئن أمرەدیلنی یاپامایاجاقلاردئ.
- بیر گۆن دە بیر کیشییی اؤلدۆرۆپ سوچو بیربیرینیزە آتمئشتئنئز. حالبوکی آللاە گیزلەمیش اۇلدوغونوز شەیی اۇرتایا چئقاراجاقتئر.
- (اۇنلارا:) “اؤلنین پارچاسئنئ بدنینە یرلشتیرین![109]” دەدیک. آللاە اؤلۆلرە، بو شکیلدە (پارچالارئ تاماملایاراق) جان وریر.[110] سیزە آیتلرینی گؤسترییۇر کی عاقلئنئزئ قوللاناسئنئز.
- بۆتۆن بونلارئن آردئندان یینە دە قالبلرینیز قاتئلاشتئ؛ آرتئق اۇنلار تاش گیبی، حاتتا داحا دا قاتئدئر. اؤیلە تاش وار کی، ایچیندن ائرماقلار فئشقئرئر. چاتلایئپ ایچیندن سو چئقان حاتتا آللاە قۇرقوسوندان آشاغئ یووارلانان تاشلار دا واردئر.[111] یاپتئغئنئز هیچبیر شەیە، آللاە ایلگیسیز قالماز.
- شیمدی بونلارئن (بو یاهودیلرین) سیزە اینانئپ گۆونمەلرینی می بکلییۇرسونوز؟ ایچیندن بیرتاقئمئ، آللاهئن سؤزۆنۆ /قورئانئ دینلەر، (کندی کیتابئیلا) باغلانتئسئنئ قوردوقتان سۇنرا اۇنو تاحریف أدرلر (آنلامئنئ قایدئرئرلار).[112] بونو بیلە بیلە یاپارلار.
- آللاهئن کیتابئنا اینانئپ گۆوننلرلە قارشئلاشئنجا: “بیز اۇنا اینانئپ گۆوندیک!” دەرلر. بیربیرلرییلە باش باشا قالئنجا دا شؤیلە دەرلر: “آللاهئن سیزە گؤستردیگی شەیی (قورئانئن کیتابئمئزلا اؤرتۆشتۆگۆ گرچگینی) راببینیزین /صاحیبینیزین قاتئندا سیزە قارشئ دلیل اۇلاراق قوللانسئنلار دییە می اۇنلارا سؤیلۆیۇرسونوز؟ بو باغئ قورامویۇر موسونوز؟[113]
- (بونلار) بیلمزلر می کی، آللاە اۇنلارئن گیزلەدیکلرینی دە، آچئغا ووردوقلارئنئ دا بیلیر![114]
- اۇنلارئن بیر قئسمئ اۆممیدیر؛[115] کیتابئ بیلمزلر. اۇنلار سادەجە قورغولارئنا دایانئرلار.[116] اۇنلار سادەجە ظاننا دایالئ قۇنوشورلار.
- فاقاط أللرییلە کیتاب یازان، سۇنرا اۇنونلا گچیجی[117] بیر چئقار ساغلاماق ایچین؛ “بو آللاە قاتئنداندئر!” دیەنلرین چکەجگی وار. هم یازدئقلارئندان دۇلایئ چکەجکلری وار، هم دە قازاندئقلارئندان دۇلایئ چکەجکلری وار!
- (اۇنلار:) “اۇ آتش بیزە، سایئلئ بیرقاچ گۆندن فاضلا دۇقونماز!” دەرلر.[118] دە کی؛ “آللاە قاتئندان سؤز مۆ آلدئنئز؟ أگر اؤیلەیسە آللاە سؤزۆندن دؤنمز. یۇقسا آللاە حاققئندا بیلمەدیگینیز شەیلر می سؤیلۆیۇرسونوز؟”
———————————————————————-
[95] “دۆشۆک سەویەدە اۇلانئ” سؤزۆ اۇ ییەجکلرلە ایلگیلی دگیلدیر. اؤیلە اۇلسایدئ؛ “اینین بیر شهرە، ایستەدیگینیز شەیلر اۇرادا وار!” دەنمزدی. اۇنلارئن ایستەدیکلری بولوندوقلارئ یردە یرلشیپ تارئملا اوغراشمالارئیدئ. اۇیسا اۇرادا قالمایئپ، آللاهئن موسایا (ع) نبیلیک وریرکن واعاد أتتیگی تۇپراقلارا گیتملییدیلر. آللاە تەوراتتا اۇنلارا شؤیلە أمرەتمیشتی: “… اۇنلارئ مئصئرلئلارئن ألیندن قورتارماق ایچین گلدیم. اۇ اۆلکەدن چئقارئپ گنیش وە وریملی تۇپراقلارا، سۆت وە بال آقان اۆلکەیە؛ کنعان، هیتیت، آمۇر، پریز، هیو وە یەووس تۇپراقلارئنا گؤتۆرەجگیم. (چئقئش؛ 8) [96] “نبی”؛ کندیسینە کیتاب وە حیکمت وریلن کیشیدیر. (آلی عیمران؛ 82-81) وە (أنعام؛ 90-83) “رسول”؛ گؤندریلندیر. “بیرینە گؤندریلن سؤز” آنلامئنا گلدیگی گیبی، اۇ سؤزۆ تبلیغ ایچین گؤندریلن “ألچی” آنلامئنا دا گلیر. (مۆفردات) “نبی”؛ آللاهئن آیتلرینی تبلیغ ایلە گؤرەولی اۇلدوغو ایچین اۇ، عاینئ زاماندا “رسولدۆر”. بیر آیت شؤیلەدیر: “بو کیتابتا ایسماعیلی دە آن! اۇ سؤزۆندە دورموشتو؛ نبی اۇلان رسول ایدی.” (مریەم؛ 54) [97] آللاە تعالا، بۆتۆن رسوللرینە یاردئم أدر وە اۇنلارئ دۆشمانلارئندا قۇرور (مائیدە؛ 67)، (یونوس؛ 102-103)، (أنبیا؛ 9-7) وە (صاففات؛ 173-171) نبی اۇلمایان رسوللر واردئر؛ (شوعارا؛ 105، 123، 141 وە 176) آما هر “نبی”؛ عاینئ زاماندا “رسول” اۇلدوغو ایچین، “نبیلرین” وە “رسوللرین” اؤلدۆرۆلمەسی، اۇنلارئن “نبیلیکلرینی وە رسوللۆکلرینی اؤلدۆرمەسیدیر”. ایلگیلی آیتلردە گچن “قتل” سؤزۆنۆن کؤک آنلاملارئندان بیری “إذلال” یاعنی “ایعتیبارئ ایلە اۇینامادئر”. (مۆفردات) یاهودیلر، عیسایئ (ع) اؤلدۆردۆکلرینی سؤیلەرلر. (نیسا؛ 157) حئریستیانلار دا سیستملرینی؛ عیسانئن (ع) چارمئحا گریلیپ دفنەدیلمەسیندن اۆچ گۆن سۇنرا قابریندن چئقاراق جلیلەدە 11 حاواریسینە گؤرۆندۆگۆ ایددیعاسئ اۆزرینە قورارلار. (ماتتا؛ 20-16)
اینجیل، آللاهئن عیسایا (ع) ایندیردیگی کیتابتئر. (مائیدە؛ ) اۇنون اؤلۆمۆندن سۇنراسئ ایلە ایلگیلی سؤزلر، اینجیلە عائید اۇلاماز. باعضئ اینجیللرە یاحیانئن (ع) اؤلدۆرۆلدۆگۆ ایددیعالارئ دا سۇقوشتورولموشتور. (مارکۇس؛ 29-17) حالبوکی قورئان، بو ایکی نبینین اؤلدۆرۆلدۆکلریندن دگیل، اؤلدۆکلریندن سؤز أدر وە اؤلدۆکلری گۆن تام بیر گۆون ایچیندە اۇلدوقلارئنئ بیلدیریر. (مریەم؛ 15 وە 33) نبیلر گیبی دۆرۆست داورانمایا داعوت أدن اینسانلارئن کیشیلیکلرینی اؤلدۆرمە غایرتلری دە أسکیدن اۇلدوغو گیبی بوگۆن دە دوام أتمکتەدیر. (آلی عیمران؛ 22-21) آللاە اۇنلارا دا، قورتارما سؤزۆ ورمیشتیر. (آعراف؛ 166-163) وە (هود؛ 116)
[98] “یاهودی” قاورامئ داوودون (ع) کراللئغئندان سۇنرا اۇرتایا چئقمئشتئر. داوود (ع)، یاعقوبون (ع) اۇغوللارئندان یاهودانئن سۇیوندان گلیر. بوندان دۇلایئ اۇنون کراللئغئنا “یاهودا کراللئغئ” دەنمیشتیر. “یاهودی” قاورامئ باشلاردا؛ “یاهودا کراللئغئنا منسوب کیشی” ماعناسئندا قوللانئلئیۇردو. یاهودا کراللئغئ، بابیل ایستیلاسئندا یئقئلئنجا، بو قاورامئ ایسرائیل اۇغوللارئنئن “دینی-أتنیک” کیملیکلرینی ایفادە ایچین قوللانئلمایا باشلاندئ. قورئانئن ایندیگی دؤنمدە دە “یاهودیلیک” دۇغرو وەیا یانلئش ایسرائیل اۇغوللارئنئن تۆم دینی گلەنگینی (تۇراە، تالمود، میدراشیم وس.) ایفادە أتمکتەیدی. [99] بیر آیتتە؛ حئریستیان آنلامئندا “ناصرانی”، اۇن دؤرت آیتتە دە اۇنون چۇغولو “ناصارا” قوللانئلئر. کلیمەنین؛ عیسانئن (ع) یاردئم طالبینە حاواریلرین اۇلوملو جواب ورمەلری سببییلە (آلی عیمران؛ 52) وە (صاف؛ 14) “یاردئم أتمە” آنلامئنداکی “نصر” کؤکۆندن (مۆفردات) وەیا عیسانئن (ع) مملکتی اۇلان “ناصئرا” کلیمەسیندن تۆرتیلدیگی سؤیلنیر. [100] “صابیئیلر”؛ یاحیایا (ع) اینن (مریەم؛ 12) وە (أنعام؛ 89-84) وە گینزا آدئ وریلن کیتابا اینانئرلار. [101] قورئان تبلیغ أدیلمەمیشسە، کندی کیتابلارئنا اویمالارئ یترلی اۇلور. (آلی عیمران؛ 81) وە (آعراف؛ 157) آما قورئان تبلیغ أدیلمیشسە، آرتئق اۇنا اویماق زۇروندادئرلار. (نیسا؛ 162-161) وە (مائیدە؛ 68-67) [102] (مائیدە؛ 69) وە (حاج؛ 17). کندیسینە بیر ألچینین تبلیغی اولاشمایان کیمسە، سادەجە بیلە بیلە شیرک قۇشماقتان (باقارا؛ 22) وە بیلدیگی دۇغرولاردان سۇروملو توتولور. [103] جومعارتەسی یاساغئیلا ایلگیلی تەوراتتاکی حۆکۆم شؤیلەدیر: “تانرئن، راببین بویروغو اویارئنجا شاباط (جومعارتەسی) گۆنۆنۆ توت وە قوتسال سای! آلتئ گۆن چالئشاجاق، بۆتۆن ایشلرینی یاپاجاقسئن. آما یدینجی گۆن بانا، تانرئن راببە شاباط گۆنۆ اۇلاراق آدانمئشتئر. اۇ گۆن سن، اۇغلون، قئزئن، أرکک وە قادئن کؤلەن، اؤکۆزۆن، أشگین یا دا هرحانگی بیر حایوانئن، آرانئزداکی یابانجئلار داحیل، هیچبیر ایش یاپمایاجاقسئنئز. اؤیلە کی، سنین گیبی أرکک وە قادئن کؤلەلرین دە دینلنسینلر!” تثنیە؛ 14-12) [104] جومعارتەسی یاساغئنئ چیگنەینلر مایمونلار گیبی اۇلموشلاردئ. بو، اۇنلارا حاص فیزیکسل دؤنۆشۆم دگیل، بنزەر داورانئشلارئ گؤسترن هرکسە اویغولانان بیر دئشلاما بیچیمیدیر. (نیسا؛ 47) [105] أسکی مئصئردا آپیس دەنن بۇغایا وە هاتۇر دەنن اینگە تاپئلئردئ. آپیس داحا دگرلییدی. موسا (ع): “آللاە بیر سئغئر کسمەنیزی أمرەدییۇر” دەدیگیندە، بیر اینک کسەبیلیرلردی. آما اۇ اینانچ ایچلرینە اؤیلەسینە ایشلەمیشتی کی (باقارا؛ 93) اینک بیلە کسمک ایستەمزکن، أمرە اویوپ “آپیس” اؤزللیگیندە بیر بۇغا کسمک زۇروندا قالدئلار. [106] “کندینی بیلمز” دییە ترجۆمە أتتیگیمیز “جاهیل”؛ “بیلمەین” آنلامئنا گلدیگی گیبی، “اۇلماسئ گرکنین عاکسینە داورانان” (مۆفردات) وە “کندینە حاکیم اۇلامایان” (یوسوف؛ 33) آنلاملارئنا دا گلیر. [107] “تشابۆە”؛ ایکی شەی آراسئنداکی بنزەرلیگی ایفادە أدر. بو آیت، موسانئن (ع) یاپتئغئ تانئملامالارئن اۇنلارئن ذیهنیندە مئصئرلئلارئن تانرئسئ آپیس بۇغاسئنئ جانلاندئردئغئنئ گؤستریر. [108] “بقرة”؛ “بقر” یاعنی سئغئر جینسیندن بیر عادد حایوان دەمکتیر. تارلایئ سۆرەبیلەجک اؤزللیکتە اۇلدوغو حالدە سۆرمەمیش، سربست بئراقئلمئش اۇلماسئ اۇنون بیر بۇغا اۇلدوغونون گؤستریر. آیتتەکی فیعیللرین دیشیل /مۆئننث اۇلماسئ، سادەجە “باقارا” کلیمەسینین لافظی مۆئننث اۇلماسئندان دۇلایئدئر. [109] “ضرب” کلیمەسینین کؤک آنلامئ؛ “بیر شەیی بیر شەیین اۆستۆنە وورما وەیا ثابیتلەمەدیر”. (مۆفردات) عارابچادا پک چۇق ایش ایچین قوللانئلابیلن بو فیعیلین آنلامئ، وورولان وەیا ثابیتلنن شەیە گؤرە دگیشیر. (العین) [110] اؤلۆدن آیرئلان پارچانئن اۇنونلا بیرلشتیریلمەسی أمرەدیلمکتەدیر. ینیدن دیریلمە، تکرار یاراتئلان کمیکلرین تاماملانئپ اۇنلارا أت گییدیریلمەسی شکلیندە اۇلاجاقتئر. (باقارا؛ 259-260) [111] بو وە بنزەری آیتلرە گؤرە، ماددەنین دە بیر دیلی وە آنلاما قابیلیەتی واردئر. گؤکلر وە یر، اینسان داورانئشئندان أتکیلنیر. (مریەم؛ 91-88) وە (دوحان؛ 29-17) آللاە تعالا گؤکلرە وە یرە: “ایستەیەرک وەیا ایستەمەیەرک گلین!” دەمیشتی. ایکیسی دە: “ایستەیەرک گلدیک” دییە جواب ورمیشلردی. (فوصصیلت؛ 12-9) نوح طوفانئندا؛ “أی یر، سویونو یوت! أی گؤک، سویونو توت!” دەنیلدیگیندە، سولار چکیلمیشتی. (هود؛ 44) ایبراهیم (ع) آتشە آتئلئنجا، آللاە: “أی آتش! ایبراهیمە قارشئ سرین وە ضارارسئز اۇل.” دەمیش، اۇ دا اؤیلە اۇلموشتو. (أنبیا؛ 71-69) جانلئ جانسئز بۆتۆن وارلئقلار آللاهئ تسبیح أدرلر. (ایسرا؛ 44) وە (نور؛ 41) آحیرتتە یریۆزۆ قۇنوشاجاق وە کندیندەکی بیلگیلری ورەجکتیر. (زیلزال؛ 5-1) قورئاندا أشیانئن دیلینی وە آنلاما قابیلیەتینی گؤسترن چۇق سایئدا آیت واردئر. (حاشر؛ 21) [112] “تاحریف”، نیسا سورەسینین 46-نجئ آیتیندە آچئقلاندئغئ گیبی؛ “ایکی طارافا یۆکلنەبیلەجک بیر آنلامئ، قۇلایجا آنلاشئلامایاجاق بیچیمدە، سؤزۆن آقئشئنا اویغون اۇلمایان طارافا چکمکتیر.” تاحریف، متیندە دگیل آنلامدا اۇلدوغو ایچین “قورئان”، اؤنجەکی کیتابلارئن آنا متینلرینی “تاصدیق” أدر. آما “تاحریف” کلیمەسی دە “تاحریف” أدیلیپ اۇنا “تبدیل” یاعنی “متنی دگیشتیرمە” آنلامئ وریلدیگیندن؛ هم قورئانئن اؤنجەکی کیتابلارئ تاصدیق أتتیگی اونوتتورولموش، هم دە قورئان آیتلریندە یاپئلان “آنلام قایدئرئلمالارئنئن” اۆستۆ اؤرتۆلمۆشتۆر. أن فاضلا تاحریف، یاهودیلری راحاتسئز أدن آیتلردە اۇلموشتور. نیتەکیم بو آیتتەکی تاحریف، مئال وە تفسیرلرین چۇغوندا قورئان ایلە دگیل تەورات ایلە ایلیشکیلندیریلمیشتیر. [113] بونلار موحاممدین (ع) سۇن نبی اۇلدوغونو بیلییۇرلار آما قابول أدەمییۇرلار. [114] یاهودیلر ایچیندە مۆنافئقلئق یاپانلارلا ایلگیلی اۇلاراق تەوراتتا شؤیلە بیر ایفادە واردئر: “تاسارئلارئنئ رابدن گیزلەمەیە اوغراشانلارئن وای حالینە! قارانلئقتا ایش گؤرن بو آداملار: ‘بیزی کیم گؤرەجک، کیم تانئیاجاق؟’ دییە دۆشۆنۆرلر.” (یشەیا؛ 15) [115] قورئاندا “اۆممینین” اۆچ آنلامئ واردئر: بیری “کندینە کیتاب وریلمەمیش اۇلان”، (آلی عیمران؛ 20) ایکینجیسی “ایناندئغئ کیتابئن ایچریگینی بیلمەین”، (باقارا؛ 78) اۆچۆنجۆسۆ دە “مککەلی” آنلامئدئر. (جومعا؛ 2) نبیمیز دە داحا اؤنجە “ایلاهی کیتاب بیلگیسینە صاحیب دگیلدی” (شورا؛ 53-52) وە (عانکبوت؛ 48-47) آما اۇنا، بوندان دۇلایئ “اۆممی” دەنمەمیشتیر. سۇن نبینین، ایسماعیلین (ع) سۇیوندان گلەجگی وە مککەدن چئقاجاغئ؛ “تەورات وە اینجیلدە” یازئلئ اۇلدوغوندان (آعراف؛ 157-158) قورئاندا اۇنونلا ایلگیلی اۇلاراق قوللانئلان “اۆممی” قاورامئ “مککەلی” آنلامئندادئر. [116] “قورغولار” دییە آنلام وردیگیمیز “أمانی”؛ “أمنیة” کلیمەسینین چۇغولودور. بورادا “کیتابئ آنلامادان اۇقوما” آنلامئندادئر. بو اۇقویوش کیشییی، حایالە دایالئ بکلنتیلرە سۇقار. (مۆفردات) [117] “قلیل”؛ بیر شەیین آز وەیا گچیجی اۇلدوغو آنلامئنا گلیر. (مقاییس) [118] اینسانلارئ آللاە ایلە آلداتمانئن أن أتکیلی یۇلو؛ “بیریلرینین یازدئغئ کیتابئن آللاە طارافئندان یازدئرئلدئغئ وەیا اۇنون گؤرۆشلرینین آللاهئن کیتابئندان آلئندئغئ ایزلنیمی ورمکتیر”. (آلی عیمران؛ 78) یاهودیلرین کندی أللرییلە یازئپ سؤزلۆ تەورات دییە نیتەلەدیکلری “تالموددا” گچن؛ “کؤتۆلرین جهننمدەکی جزاسئ اۇن ایکی آی سۆرر. بو سۆرە ایچیندە گۆناەلارئنئن کففارتی اؤدنمیش اۇلور.” شکلیندەکی ایددیعالارئ بونلارداندئر.
