بەیاننامەنین سۇن پاراگرافئ دا شؤیلەدیر:
“أی مۆجاهیدینی ایسلام! جنابئ حاققئن نوصرت وە عینایتی وە نبییی موحترمیمیزین مددی روحانیەتییلە آعدایئ دینی قاهر وە تدمیر وە قولوبی مۆسلیمینی سرمدی سعادتلرلە تسریر أیلەمەنیز واعدی جلیلی ایلاهی ایلە مۆئیید وە مۆبششردیر.”
بو ایفادەلری شو شکیلدە سادەلشتیرەبیلیریز:
“… آللاهئن آچئق دینی آدئنا حئزلا ساواشا چئقان مۆسلۆمانلارئ، هر قۇنودا باشارئلئ قئلئپ یاردئم أدەجگینە اۇنون یۆجە لۆطوفلارئیلا سؤز وریلمیشتیر. آحمدین آیدئنلئق شریعاتئنئ یۆجلتمک ایچین، جانئنئ وە مالئنئ فدا أدن اۆممتی ناجیەسینە آرقا چئقئپ ألیندن توتماق ایچین، نبینین موقاددس روحو حاضئر وە مەوجودتور.
أی ایسلام مۆجاهیدلری! آللاە تعالانئن یاردئمئ وە دستگی، موحترم نبیمیزین روحانیەتینین یاردئمئ ایلە دین دۆشمانلارئنئ یرە سریپ یۇق أتمەنیز وە مۆسلۆمانلارئن قالبلرینی سۇنسوز موتلولوقلارلا سەویندیرمەنیز یۆجە آللاهئن وردیگی سؤز ایلە تەیید أدیلمیش وە مۆژدەلنمیشتیر.”
شو آیت بونو أن بۆیۆک ساپئقلئق سایار:
وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لَا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ ﴿۵﴾ (سورة الأحقاف)
قئیامت گۆنۆنە قادار کندینە جواب ورەمەیەجک بیر کیمسەیی، آللاە ایلە آراسئنا قۇیاراق یاردئما چاغئراندان داحا ساپئق کیمدیر؟ اۇیسا بونلار، اۇنلارئن چاغرئسئنئن فارقئندا دگیللردیر. (آحقاف سورەسی؛ 5)
مۆرید: مۆسلۆمانلار کافیرلرە قارشئ جیهادا چئقئیۇرلار. بو، نبیمیزی ممنون أدەجک بیر داورانئشتئر. ألبتتە اۇ، روحانیەتییلە مۆسلۆمانلارا یاردئم أدەجکتیر. اۇنون سچکین صاحابەلرینین روحلارئنئن، مۆسلۆمانلارئن باشلارئ اوجوندا اوچماسئ دا یادئرغاناماز. چۆنکۆ بو ساواشتا، صاحابەلر دە یر آلماق ایستەر.
بایئندئر: أگر موحاممد (ص) وە سچکین آرقاداشلارئ حایاتتا اۇلسالاردئ، مۆسلۆمانلارئن باشارئسئ ایچین أللریندن گلنی یاپارلاردئ. اۇنلار اؤلمۆشلردیر. یاپئلماسئ گرکن، حایاللرە دگیل، قورئانا اویماقتئر. آللاە تعالا، کندیندن باشقاسئنئن یاردئما چاغرئلماسئنئ قورئاندا شیرک سایمئش وە کسینکس یاساقلامئشتئر. اۇ شؤیلە دییۇر:
… ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ ﴿۱۳﴾ إِنْ تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءَكُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ ﴿۱۴﴾ (سورة فاطر)
13- … ایشتە راببینیز آللاە؛ یتکی اۇنوندور. اۇنونلا آرانئزا قۇیوپ یاردئما چاغئردئقلارئنئز، بیر چکیردک زارئنا بیلە حۆکمەدەمزلر.
14- اۇنلارئ چاغئرسانئز، چاغرئنئزئ ایشیتمزلر؛ ایشیتسەلر جواب ورەمزلر. قئیامت گۆنۆندە دە، سیزین اۇنلارئ اۇرتاق سایمانئزئ قابول أتمزلر. کیمسە سانا بونلارئ، هر شەیین ایچیۆزۆزنۆ بیلن آللاە گیبی حابر ورمز. (فاطئر سورەسی)
آللاەتان باشقاسئنئ اۇلاغان دئشئ یۇللارلا یاردئما چاغئرانلارا آللاە یاردئم أتمز:
الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ ﴿۸۲﴾ (سورة الأنعام)
اینانانلار وە ایمانلارئنا شیرک قارئشتئرمایانلار وار یا، ایشتە گۆون اۇنلارئن حاققئدئر؛ دۇغرو یۇلو توتتورانلار اۇنلاردئر. (أنعام سورەسی؛ 82)
شو آیتە گؤرە عۇثمانلئلارئن یاپتئقلارئ، یۇلدان چئقما وە آچئق آراضیدە شاشئرماقتئر:
قُلْ أَنَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُنَا وَلَا يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۷۱﴾ (سورة الأنعام)
دە کی: “بیزە نە یارار ساغلایاجاق، نە دە ضارار ورەبیلەجک بیریلرینی آللاە ایلە آرانئزا قۇیاراق یاردئما چاغئرئپ دا آللاە یۇلا گتیرمیشکن، ایزلریمیز اۆزرینە گرییە می چەوریلەلیم؟ آرقاداشلارئ: “بیزە گل!” دییە دۇغرو یۇلا چاغئردئغئ حالدە، شەیطانلارئن بیر یردە آرزوسونا اویدوروپ شاشقئنا چەویردیگی کیمسە گیبی می اۇلالئم؟ دە کی: “دۇغرو یۇل آللاهئن یۇلودور. بیز، وارلئقلارئن راببینە تسلیم اۇلما أمری آلدئق.” (أنعام سورەسی؛ 71)
مۆرید: مۆسلۆمانلار چۇق ینیلگیلر آلمئشلاردئر. بو، آللاهئن ایمتیحانئدئر. نیتەکیم نبیمیزین اۇردوسو دا اوحوددا ینیلمیش، داحا سۇنرا دوروم لهە چەوریلمیشتیر.
بایئندئر: اوحوددا موحاممد (ص)؛ “بن آللاهئن ألچیسیییم، دوعام وە ماعنوی دستگیملە بو ساواش قازانئلئر” دەمەدی؛ جانئنئ دیشینە تاقاراق دۆشمانئ تاعقیب أتتی وە دورومو لهینە چەویرمەیی باشاردئ.
جبهەدە ینیلمک اۇ قادار اؤنملی دگیلدیر. تۇپارلانئر، دۆشمانا داحا بۆیۆک بیر داربە ایندیرەبیلیرسینیز. آصئل ینیلگی، کندینە اۇلان گۆونی قایبەتمک وە ایچتن ینیلمکتیر.
مۆسلۆمانلار ایچتن ینیلمیشلردیر. کندی سیاسی، سۇسیال، أکۇنۇمیک وە عاسکری دۆزنلرینە گۆونلری قالمامئشتئر. بونو آنلاماق ایستەین، مۆسلۆمانلارئن اۇقوللارئندا نەلرین اؤگرتیلدیگینە باقسئن! بۆیۆک ماددی ایمکانلارلا دستکلنیپ غایرئ مۆسلیم اۆلکەلرە گؤندریلن اؤگرنجیلر، نە اؤگرنییۇرلار؟ کندی سیستمیمیزی اؤگرتمک ایچین حارجادئغئمئز چابایئ بونونلا قئیاسلارساق، قۇرقونچ بیر فارق اۇرتایا چئقار. ایشتە بونلار، بوگۆنکۆ دۆنیا قارشئسئندا قافامئزئ دیک توتمامئزئ أنگللەمکتەدیر.
مۆرید: پکی، طاریقاتلاردان نە ایستییۇرسون؟ تۆرکیەدە طاریقاتلار رسمن قاپالئدئر.
بایئندئر: حالقا مال اۇلموش سۇسیال بیر قورومو قاپاتماقلا حورافەلر یۇق اۇلماز. بورادا آصئل ایش عیلیم آداملارئنا دۆشر. اۇنلار حالقئ أگیتملی، ذیهینلر حورافەلردن تمیزلنملی وە دۇغرو بیلگیلرلە دۇناتئلمالئدئرلار. بو ساحادا یترلی چالئشما یۇقتور. حالقئمئزئن اؤنملی بیر بؤلۆمۆنۆن حورافەلرە قانمالارئ بونداندئر. بیر دە بو چالئشمالار سۆرکلی اۇلمالئدئر. کۆچۆک بیر ایهمال، حورافەلرە قاپئ آچماق اۇلور.
مۆرید: بیلگیسی، سۇسیال وە أکۇنۇمیک دورومو نیجە ایی اینسان طاریقاتا گیرمکتە وەیا دستک اۇلماقتادئر. بو سیزین تزینیزی چۆرۆتمز می؟
بایئندئر: اینسان بیرچۇق شەیی بیلەبیلیر، آما دینینی قایناغئندان اؤگرنمزسە قۇلای قاندئرئلئر. اۇنو، آللاهئن کیتابئندان وە نبیمیزین اویغولامالارئندان اؤگرنمک گرکیر.
مۆرید: شیمدییە قادار گلمیش گچمیش بونجا عالیم یانلئش دا، سن می دۇغروسون؟ سنین عیلمین، اۇنلارئن عیلیملریندن داحا مئ فاضلا؟
بایئندئر: عیلمین فاضلالئغئ وەیا نۇقصانلئغئندان چۇق، اۇ عیلمی نە آماچلا قوللاندئغئنئز اؤنملیدیر. اینسانلار اۆزۆلەجک دییە دۇغرولارئ سؤیلەمزسنیز، عیلمینیزین بۆیۆکلۆگۆ وردیگینیز ضارارئ آرتتئرماقتان باشقا بیر ایشە یاراماز. تانئنمئش بیر عالیم، یئللار اؤنجە بانا شؤیلە دەدی:
-عابدولعازیز بەی، تاصاووف وە طاریقاتلا اوغراشمایئ بئراقئن. حورافە اۇلمازسا، تاصاووف دا اۇلماز.
دەدیم کی:
-حورافەلرلە مۆجادلە، تمل گؤرەویمیز دگیل می؟ بونلار اینسانلارئ شیرکە سۇقمویۇر مو؟
-شیرک اۇلمادان طاریقات اۇلماز؛ آما بونلار ائصلاح اۇلمازلار، دەدی.
دەدیم:
-اینسانلار ائصلاح اۇلماز دییە مۆجادلەیی بئراقان بیر نبی وار مئ؟ اؤرنگیمیز اۇنلار دگیل می؟
دەدی کی:
-بن سنین اییلیگین ایچین سؤیلۆیۇروم. سن گنچسین، ایستیقبالین پارلاق؛ بونلار ایسە چۇق گۆچلۆدۆر. بونلارلا باشا چئقامازسئن. گلەجگینی قارارتئرلار!
دەدیم کی:
-بونلاردان بکلەدیگیم بیر شەی یۇق کی! بن آللاها دایانئیۇروم؛ آللاەتان گۆچلۆسۆ دە یۇقتور.
دەدی کی:
-بن سنین ایچین أندیشە أدییۇروم.
-آصئل بن سیزین ایچین أندیشە أدییۇروم، دەدیم. سیزین دورومونوز، جومعارتەسی یاساغئنئ چیگنەین یاهودیلرە قارشئ مۆجادلەدن قاچئنانلارا بنزییۇر.
بیلیندیگی گیبی یاهودیلردە جومعارتەسی گۆنۆ آو یاساغئ واردئر. داوود (ع) زامانئندا ساحیل کنتی اۇلان أیلەدە یاهودیلر یاشاردئ. یئلئن بیر آیئندا هر طارافتان اۇرایا بالئقلار آقئن أدر، بالئق چۇقلوغوندان سو نەرەدەیسە گؤرۆنمز اۇلوردو. اۇ آیئن دئشئندا ایسە، سادەجە جومعارتەسی گۆنلری گلیردی. دنیز کنارئندا حاووضلار قازئپ آرقلار آچتئلار. بالئقلار جومعارتەسی گۆنۆ حاووضلارا دۇلدو وە پازار گۆنۆ آولادئلار. کندیلرینجە یاساغئ چیگنەمەمیش اۇلدولار. جزالاناجاقلارئندان قۇرقا قۇرقا بالئقلاردان یارارلاندئلار.
زامانلا، أولادلارئ بابالارئنئن یۇلوندان گیتتی؛ مال مۆلک أدیندیلر. شهیردن بو ایشی حۇش قارشئلامایان باعضئ گروپلار، اۇنلارئ بوندان وازگچیرمەیە چالئشتئلارسا دا وازگچمەدیلر. “دەدیلر کی، نە زاماندئر بیز بو ایشی یاپئیۇروز، بونون ایچین آللاەتان هیچبیر جزا گلمەدی!” اۇنلارا دەنیلدی کی: “آلدانمایئن، بلکی سیزە بیر عاذاب گلیر، یۇق اۇلورسونوز!” بونلار بیر صاباح آلچاق مایمونلار حالینە گلدیلر. اۆچ گۆن بؤیلە یاشادئلار، سۇنرا هلاک اۇلوپ گیتتیلر.
باقارا سورەسینین 65 وە 66-نجئ آیتلریندە قۇنو ایلە ایلگیلی اۇلاراق شؤیلە بویورولماقتادئر:
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ ﴿۶۵﴾ فَجَعَلْنَاهَا نَكَالًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ ﴿۶۶﴾ (سورة البقرة)
ایچینیزدن جومعارتەسی یاساغئنئ چیگنەینلری ألبتتە بیلیرسینیز. اۇنلارا: “آشاغئلئق مایمونلارا دؤنۆشۆن!” دەمیشتیک. بونو، اۇ گۆن یاشایانلارا وە سۇنراکیلرە درس وە آللاەتان چکیننلرە اؤگۆت اۇلسون، دییە یاپمئشتئق. (باقارا سورەسی؛ 66-65)
اۇنلاردان یاساغئ چیگنەمەمیش بیر بؤلۆک، یاساغئ چیگنەینلرلە مۆجادلە أدنلرە شؤیلە دەمیشتی:
… لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا قَالُوا مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿۱۶۴﴾ (سورة الأعراف)
… آللاهئن یۇق أدەجگی یا دا شیددتلی عاذابا چکەجگی بیر قاومە نە دییە اؤگۆت ورییۇرسونوز؟ دەدیلر کی: “راببیمیزە قارشئ یۆزۆمۆز اۇلسون، دییە؛ بلکی دە چکینسینلر.” (آعراف سورەسی؛ 164)
آیتلر شؤیلە دوام أدییۇر:
فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ ﴿۱۶۵﴾ فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ مَا نُهُوا عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ ﴿۱۶۶﴾ (سورة الأعراف)
وریلن اؤگۆدۆ دیققاتە آلمادئقلارئندا کؤتۆلۆکلە مۆجادلە أدنلری قورتاردئق. یانلئشئ یاپانلارئ دا، یۇلدان چئقمالارئنا قارشئلئق کؤتۆ بیر عاذابا چارپتئردئق. یاپئلان أنگللـەمەلرە باش قالدئرئپ دیرندیکلریندە اۇنلارا، آشاغئلئق مایمونلارا دؤنۆشۆن! دەدیک. (آعراف سورەسی؛ 166-165)
