(25)
دوعا
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ﴿۶۰﴾ (سورة المؤمن)
راببینیز (صاحیبینیز) دەر کی: “بانا دوعا أدین، سیزە قارشئلئق ورەییم. بانا قوللوق أتمەیی کیبیرلرینە یەدیرەمەینلر آلچالمئش اۇلاراق جهننمە گیرەجکلردیر. (مۆمین سورەسی؛ 60)
“آللاە تعالایا، قابول أدیلەجگینە تام ایناناراق دوعا أدینیز! بیلینیز کی، آللاە تعالا غافیل بیر قالب ایلە یاپئلان دوعایئ قابول أتمز.” (تیرمیذی)
دگرلی گنچلر،
دوعا سؤزجۆگۆ، چاغئرماق، سسلنمک کؤکۆندندیر. آللاەتان باشقاسئنا دوعا أتمک وە اۇندان بیر شەی ایستەمک، قورئاندا آچئقچا یاساقلانمئشتئر. بونو فاتیحا سورەسیندە دە هر زامان تکرارلارئز:
“یالنئز سانا قوللوق أدر، یالنئز سندن یاردئم ایستەریز.”
آللاە تعالا، قولونون دوعاسئنا دگر ورمیشتیر. اؤیلە کی فورقان سورەسی؛ 77-نجی آیتتە:
قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا ﴿۷۷﴾ (سورة الفرقان)
دوعانئز اۇلماسا راببینیزین یانئندا نە دگرینیز اۇلور؟ (فورقان سورەسی؛ 77)
بویورموشتور.
دوعا، اینسان ایچین چۇق دگرلی بیر نیعمتتیر. دوعا، اینسانئن عادتا راببییلە دردلشمەسیدیر. راببینە ایچینی دؤکمەسیدیر. اینسانئن کندی ضایئفلئغئنئ أن چۇق حیسسەتتیگی یر دوعادئر آما عاینئ زاماندا آرقاسئندا هر شەیین اۆستەسیندن گلمەسینە دستک اۇلابیلەجک بۆیۆک بیر گۆجۆن، یاعنی راحمان وە راحیم اۇلان آللاهئن وارلئغئنئ حیسسەتتیگی یر دە دوعادئر.
سئقئنتئلارئن سیزی چەورەلەدیگی بیر آندا أن چۇق ایحتیاج دویدوغونوز شەی، بیر فراحلاما، سئقئنتئلارئنئزئن چؤزۆلەبیلەجگینە دائیر بیر اوموتتور. دوعا، ایشتە اۇ اوموتتور.
“دردین نە قادار بۆیۆک اۇلورسا اۇلسون، دردیندن بۆیۆک آللاە وار.” دەمکتیر دوعا.
“اۆزۆلمە، تاسالانما، راببینە سئغئن! “اۇ“، سانا بیر چؤزۆم یۇلو گؤسترەجکتیر.” دەمکتیر دوعا.
دوعا، چؤزۆم آرامایا باشلامانئن ایلک آدئمئدئر. بۆتۆن چؤزۆملرین دە آنجاق آللاهئن اۇنایئ، ایذنی وە ایکرامئ ایلە اۇلاجاغئنئن بیلینجیندە اۇلماقتئر.
دگرلی گنچلر،
باشتا اۇقودوغوموز آیتی کریمەدە دە آللاە، بو بیلینجە وورغو یاپماقتا وە دوعایئ، قوللوغون اؤنملی بیر پارچاسئ سایدئغئنئ بلیرتمکتەدیر. دوعا أتمەنین؛ قوللوق أتمەیی قابوللنمکلە وە کیبیردن اوزاق دورماقلا ایلیشکیسی، هر ایکی ایفادەنین آرد آردا سایئلدئغئ بو آیتتە قورولموشتور. “دوعا قوللوغون اؤزۆدۆر.” (تیرمیذی) حادیثی دە بونا ایشارت أتمکتەدیر.
آللاە تعالا قورئانئن پک چۇق یریندن دوعادان سؤز أدر. حاتتا باقارا سورەسی؛ 212-201-نجی آیتلردە، دوعا أدن ایکی اینسان تیپیندن سؤز أدیلیر. بونلاردان بیری یالنئزجا دۆنیادا اییلیک وە اؤزللیکلرە قاووشمایئ ایستەرکن، دیگری هم دۆنیادا هم آحیرتتە اییلیک ایچین دوعا أدر. بونلاردان یالنئزجا دۆنیالئق ایستەینین آحیرتتە هیچبیر اییلیک گؤرەمەیەجگی بلیرتیلیر. بو نەدنلە دوعالارئمئزئ أدرکن آللاەتان نە ایستەدیگیمیزە دیققات أتملی، هم دۆنیامئزئ هم دە آحیرت حایاتئمئز ایچین ایی اۇلاجاق شەیلری طالب أتملیییز.
دگرلی گنچلر،
یوقارئدا آنلامئندان باحثەتتیگیمیز دوعا، هر نامازدا اۇقودوغوموز “رَبَّنَا آتِنَا” دوعاسئدئر. دوامئندا اۇقودوغوموز “رَبَّنَا إِغفِرلِی” دوعاسئ ایسە ایبراهیم سورەسی؛ 41-نجی آیتتە گچر. آنلامئ شؤیلەدیر:
رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ ﴿۴۱﴾ (سورة إبراهیم)
راببیمیز! حساب گؤرۆلەجگی گۆن بنی، آنامئ، بابامئ وە بۆتۆن اینانئپ گۆوننلری باغئشلا. (ایبراهیم سورەسی؛ 41)
بو اؤرنک دوعالارلا، راببیمیز بیزە ناسئل دوعا أتمەمیز گرکتیگینی دە اؤگرتمکتەدیر. قورئانئ کریمدە داحا پک چۇق دوعا اؤرنگی واردئر. بو دوعالارئ آنلاملارئیلا بیرلیکتە اؤگرنملی، آللاها دوعا أدرکن دوروموموزا اویغون اۇلان دوعایئ سچەرک “اۇنا” اؤیلە دوعا أتملیییز.
دگرلی گنچلر،
باشتا اۇقودوغوموز حادیثی شریفتە:
“آللاە تعالایا، قابول أدیلەجگینە تام ایناناراق دوعا أدینیز! بیلینیز کی، آللاە تعالا غافیل بیر قالب ایلە یاپئلان دوعایئ قابول أتمز.” بویرولموشتور.
بورادا، دوعا أدرکن دیققات أدیلەجک قۇنولارا وورغو یاپئلماقتادئر. بنزەر وورغولار فارقلئ حادیثلرلە دە یاپئلمئشتئر. اؤرنگین:
“قولون راببینە أن یاقئن اۇلدوغو آن، سادەجە بولوندوغو آندئر. اۇ حالدە دوعایئ چۇق یاپئن!” دەنیلمکتەدیر.
بونا گؤرە، نامازدا سجدە أدرکن ایچیمیزدن کندی دیلیمیزدە دوعا أتمەمیز دە اویغون وە فایدالئدئر. دوعانئن قابول أدیلەجگیندن شۆبهە أتمەملی، آنجاق چابا صارف أتمەدن یالنئزجا دوعا أدەرک بیر شەی ألدە أدەمەیەجگیمیزی دە اونوتمامالئیئز. ألیمیزدن گلن هر شەیی یاپتئقتان وە بیلینچلی بیر شکیلدە دوعا أتتیکتن سۇنرا، دوعامئزئن قابول أدیلەجگی اومولور. بو قۇنودا دا عاجەلەجی اۇلمامالئدئر.
آللاە بیزیم ایچین أن اویغون زاماندا وە أن فایدالئ اۇلاجاق شکیلدە دوعامئزئن قارشئلئغئنئ ورەجکتیر. قابول أدیلمەدیگینی دۆشۆندۆگۆمۆز دوعالار ایچین دە بؤیلەسینین داحا حایئرلئ اۇلدوغونا اینجئمئزئ قۇرومالئیئز. چۆنکی:
هُنَالِكَ الْوَلَايَةُ لِلَّهِ الْحَقِّ هُوَ خَيْرٌ ثَوَابًا وَخَيْرٌ عُقْبًا ﴿۴۴﴾ (سورة الکهف)
أن حایئرلئ قارشئلئغئ ورەجک اۇلان دا ایشلرین سۇنونو حایئرلئ قئلاجاق اۇلان دا “اۇدور”. (کهف سورەسی؛ 44)
بؤیلەجە اومولور کی، قورتولوشا أرنلردن اۇلوروز.
